Sağlıklı bir yaşam için bilinmesi gereken terimler

Yeterli ve dengeli beslenme sağlığın temelidir. Beslenme açlık duygusunu bastırmak, karın doyurmak ya da canının çektiği şeyleri yemek içmek değildir. Beslenme; sağlığı korumak, geliştirmek ve yaşam kalitesini yükseltmek için vücudun gereksinimi olan besin öğelerini yeterli miktarlarda ve uygun zamanlarda almak için bilinçli yapılması gereken bir davranıştır. Maksimum sağlık için; Yeterli ve dengeli beslenme, Gövde için gerekli tüm besin öğelerini, gereksinimi karşılayacak miktar ve kalitede, düzenli ve sürekli olarak gövdeye almaktır. Besin öğeleri vücudun gereksinmesi düzeyinde alınamadığında yetersiz beslenme oluşur. İnsanın yaşamı için 50' ye yakın besin öğesine gereksinimi vardır. İnsanın, sağlıklı büyüme ve gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için bu öğelerin her birinden günlük ne kadar alınması gerektiği belirlenmiştir. Bu öğelerin herhangi biri alınmadığında, gereğinden az ya da çok alındığında,büyüme ve gelişme engellenir, sağlık bozulur.Gereğinden fazla besin tüketilirse, çok alınan bazı öğeler vücutta yağ olarak depolandığından sağlık için zararlı olur. Bu duruma dengesiz beslenme denir. Dengesiz beslenmenin önlenmesinde beslenme eğitimi ile sağlıklı beslenme bilincinin kazandırılması büyük bir önem taşır. Kan grubuna göre beslenme Besinlerde fiziksel, kimyasal, biyolojik ve duyusal özelliklerin toplamı kaliteyi oluşturmasına rağmen, sağlık açısından güvence en fazla aranan kalite özelliğidir. Besin maddelerinin hijyenik koşullarda üretilip, hijyen zinciri bozulmadan tüketiminin sağlanması sağlıklı beslenmede önemli bir kriterdir. Besinlerin üretiminden tüketiciye ulaşana kadar geçen işlemler zincirinde, çeşitli kaynaklardan bulaşan mikroorganizmalar uygun koşullarda hızla çoğalarak besinlerin duyusal kalitesinin bozulmasına, ekonomik kayıplara ve besin kaynaklı hastalıkların ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Besin güvenliğinin sağlanması ve besin kaynaklı hastalıkların önlenmesinde besinleri; Satın alma, Başta yetişkin kadınlar, çocuklar ve gençler olmak üzere tüm yaş gruplarının bu grubu her gün tüketmesi gerekir. Bu grupta yer alan besinler: Süt ve yerine geçen besinler; yoğurt, peynir ve süttozu gibi sütten yapılan besinler. İçerdiği önemli besinler : Protein, kalsiyum, fosfor, B2 vitamini (riboflavin) ve vitamin B12 olmak üzere birçok besin öğesinin önemli kaynağıdır. Bu grupta yer alan besinler: Et, tavuk, balık, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek gibi besinler bulunur. Ceviz, fındık, fıstık gibi yağlı tohumlar da bu grupta yer alır. İçerdiği önemli besinler : Protein, demir, çinko, fosfor, magnezyum, B6, B12, B1 ve A vitamini, posa (kurubaklagiller) içerir. Başlıca görevleri: Hücre yenilenmesi, doku onarımı ve görme işlevinde görev alan besin öğelerini sağlarlar. Bu gruplarda yer alan besinler Bitkilerin her türlü yenebilen kısmı sebze ve meyve grubu altında toplanır. İçerdiği önemli besinler : Mineraller ve vitaminler bakımından zengindirler. Folik asit, A vitaminin ön öğesi olan beta-karoten, E, C, B2 vitamini, kalsiyum, potasyum, demir, magnezyum, posa ve diğer antioksidan özelliğe sahip bileşiklerden zengindirler. Başlıca görevleri: Büyüme ve gelişmeye yardım ederler. Çeşitli renk ve türlerde sebze tüketin. Farklı sebzeler, farklı besin ögeleri içerdikleri için gün içerisinde tüketilen sebzelerin çeşitlendirilmesi gerekir. Bir gün içerisinde, koyu sarı sebzeler (havuç, patates), koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, marul, kıvırcık, pazı, semizotu, brokoli vb), nişastalı sebzeler (patates, bezelye) ve diğer sebzeler (domates, soğan, taze fasulye) dengeli bir şekilde tüketilmelidir. Meyveler de, içerdikleri besin öğeleri ve miktarı bakımından farklıdır. Bu nedenle tüketimlerinde çeşitlilik sağlanmalıdır. Genellikle, turunçgil grubu ve çilekler vitamin C, kiraz, kara üzüm, kara dut diğer antioksidanlardan zengin iken; muz, elma gibi meyveler potasyumdan zengindirler. Tüm sebze ve meyveler besin değeri içeriği ve ekonomik olması açısından mevsiminde, bol ve ucuz bulunduğu dönemlerde en az 5 porsiyon meyve ve sebze tüketilmesi önerilmektedir. Örneğin; 1 porsiyon meyve = 1 orta boy elma veya 1 orta boy portakal veya 1 büyük boy mandalina. 1 porsiyon sebze = 4-5 yemek kaşığı sebze yemeği veya 1 kase salata. Beslenme şekli, hastalıklara göre uygulanan özel beslenme şekli. Beslenme saatleri sağlığımızı nasıl etkiliyor? Basit anlatımıyla boş kalori, besin değeri çok az ya da hiç olmayan yiyecek ve içeceklerden aldığımız kalorilerdir. Bu besinler kalori almamıza neden olurken protein, sağlıklı yağlar, lif, vitaminler, mineraller ve diğer antioksidan maddeler açısından son derece yetersizdir ve bu nedenle sağladıkları kaloriler boş kalori olarak tanımlanır. Beta-karoten, yağda çözünebilen bir çeşit karotenoiddir ve aynı zamanda provitamin A olarak da bilinir. Turuncu ve sarı renkli sebze/meyvelerde bol miktarda bulunan bu madde bazı tahıl ve yağlarda da rastlanılmaktadır. İçindeki karbon, hidrojen ve oksijen atomları 1: 2: 1 oranında olan kimyasal maddelerdir. Nişastalar, sellüloz ve şeker birer karbonhidrattır. Akdeniz tipi beslenme hakkında bilinmeyenler Karbon atomlarına hidrojen atomları eklenebilen yağlardır. Eğer hidrojenlendirilirse doymuş yağ olurlar. Tam dinlenme halinde, organların çalışması, gövde sıcaklığının korunması, yaşamsal olayların sürmesi gibi gövde çalışması için kullanılan enerji. Olabildiği kadar çok hidrojen atomunu kapsayan ve artık başka hiçbir tane bile alamayacak durumda olan doymuş yağlardır. İbn Haldun'a göre beslenme ve ibadet ilişkisi Laktoz, doğada yalnız sütte bulunan süt şekeri de denilen bir disakkarit. Sütün en önemli karbonhidratıdır. Sütün aromasında önemli bir payı bulunmaktadır. Folik asit, aynı zamanda pteroylmonoglutamic asit olarak da bilinen B9 vitamininin sentetik bir şeklidir. Her ne kadar birbirinin yerine kullanılsa da folat ve folik asit, B9 vitamininin farklı iki formudur. Folat besinlerde B9 vitamini doğal olarak bulunur. Folik asit ise sentetik olarak üretilen folat türevidir. İkisi arasında belirgin farklar olmasına rağmen adları sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılır. Folat; sebzeler, baklagiller, tahıl gevrekleri, yumurta ve meyve gibi çok çeşitli yiyeceklerde bulunur. Ayrıca birçok yiyecek de sentetik folat veya folik asit ile takviye edilir. Folik asit vücutta çok farklı görevlere sahiptir. Vücudun yeni hücreler üretmesinde ve üretilen hücrelerin korumasında yardımcı olur. Diğer bir fonksiyonu ise kansere neden olabilecek DNA değişikliklerini önlemektir. Kemik iliğinde kırmızı ve beyaz kan hücresi yapımı, karbonhidratların enerjiye dönüştürülmesi ve DNA ile RNA üretimi için gereklidir. Özellikle kırmızı kan hücrelerinin oluşumunda kilit rol oynar. Folik asit eksikliği, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda megaloblastik anemi olarak bilinen bir kansızlık türünün nedenidir. Meyvelerde bulunan bir monosakkarittir. Fruktoz, birçok besin maddesinde bulunan altı karbonlu bir monosakkarittir. Beyaz katı bir görünüme sahip olan fruktoz, suda çok kolay çözünür. Bal, ağaç meyveleri, kavun ve karpuzun da dahil olduğu familyadaki meyveler, dutsu meyveler ve bazı kök sebzeleri, kayda değer miktarlarda fruktoz içeren sükroz içerir. Doğada bol miktarda bulunan bir monosakkarittir. Birçok karbonhidratın, maltoz, laktoz, sakaroz, nişasta ve glikojenin temel maddesidir. Dünya üzerindeki ilginç beslenme alışkanlıkları Pankreasın belirli hücreleri tarafından salgılanan bir hormondur. Kandaki şeker (glikoz) düzeyini ve proteinlerle yağın metabolizmasını denetler. Gerekli enzimin yokluğundan ötürü laktozu sindirememe durumudur. Hastalarında hastalık, kramp ve ishal yapar. Kan dolaşımından sızan sularla dokuların şişmesidir. Başka örnekleri ile birlikte kalp hastalıklarında, gebelikte, böbrek hastalıklarında görülür. Besinlerdeki zararlı mikroorganizmaların büyük çoğunluğunu öldüren bir ısıl işlem türüdür. Yiyeceklerin kaynayan su buharında pişirilmesi. Gövdeden zararlı olabilecek derecede su kaybı. En çok iskelette, az olarak da gövde sıvılarında ve yumuşak dokularda bulunan inorganik maddeler. Gövde çalışmasında çeşitli görevleri vardır ve gövdeye besinlerle alınması gerekir. Besinlerin; sindirilemeyen, bağırsak boşalmasını kolaylaştıran kısmı. Daha çok kepekte, kuru baklagillerde, sebze ve meyvelerde bulunur. Posayı oluşturan maddeler; selülöz, lignin ve pektik maddeler gibi karbonhidratlardır.

Sağlıklı bir yaşam için bilinmesi gereken terimler

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

İzimler ve çözümler

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

Bir sualim var sana ey dervişler ecesi

Osmanlı’da kadın öğretmen yetiştiren kurum: Darülmuallimat

Öğretmenler gününe özel 7 film

Arama

Sağlıklı bir yaşam için bilinmesi gereken terimler