Arama
Tarih boyunca İstanbul’un su ihtiyacı nasıl karşılandı?
Günümüzde evlerimizden akan ve kesildiği anda hepimizi paniğe sürükleyen sular, tarih boyunca farklı kanallar vasıtasıyla temin edildi. Bizans döneminden itibaren İstanbul'da üzerinden su kanalı geçen ve bir çeşit köprüyü andıran kemerler yapıldı. Bu kemerler vasıtasıyla İstanbul'un su ihtiyacı da karşılanmış oldu. Peki, Bizans'tan Osmanlı'ya hangi su kemerleri inşa edildi? İstanbul'un en eski su kemeri hangisiydi?
📌Çok sayıda eserle başkentin yeniden inşasını gerçekleştirecek olan Fatih Sultan Mehmet, su temini için eski su yollarının onarılması, genişletilmesi ve yeni su yollarının yapılması çalışmalarını da derhâl başlatmıştı.1453'ten itibaren yaptırılan ya da onarılıp kullanılan su yolları şunlardır:
1- Beylik Su Yolları (Ma'azulkemer'den geçen suyolu, aslında Fatih Su Yolu'dur.)
2- Fatih Su Yolları.
3- Cebeciköy'den Bozdoğan Kemeri'nin altındaki çeşmeye kadar olan eski Roma su yolunun tamiri ve ilâvelerle ihyâsı ile Kırkçeşme Su Yolu.
4- Turuçluk Su Yolları. 5- Şadırvan Su Yolları.
📌Fatih'in inşa ettirdiği ya da onarttığı yeni su yollarının ağırlığını, Istranca Dağları'ndan ve Belgrad Ormanları'ndan gelen sulardan farklı olarak, gerçek memba suları olan ve 18. yy'a kadar yeni tesis, çeşme ve eklentilerle geliştirilecek olan Halkalı Suları meydana getirmektedir. Söz konusu su yollarının, İstanbul'un farklı yerlerine su götürdüğü anlaşılmaktadır.
Su yolları suları nerelere taşıyordu?
📌Fatih Su Yolları, Eski Saray'a; Beylik Su Yolları Topkapı Sarayı'na su veriyordu. Topkapı Sarayı'nda bulunan Beylik Su Yolları Haritası ile Halkalı bölgesinden gelen bu suların, Topkapı Sarayı'na kadar takip ettiği güzergâh detaylı olarak izlenebilmektedir.
Daha sonra gelen birçok padişah ve devlet erkanı, Halkalı Suları adını alan ve Halkalı Köyü civarındaki muhtelif pınarlardan beslenen Marmara Bölgesi Su Tesisleri Manzumesi'ne yeni kollar ilave etmişlerdi.
📌Bu su tesislerinin günlük verimleri beslediği bölgelerin ihtiyacını karşılayacak miktardaydı. Halkalı Su Tesisleri üzerinde; Mazul Kemeri, Kara Kemer, Ali Paşa Kemeri ve Bozdoğan Kemeri bulunur.
📌Bizanslılardan kalmış olan Mazul ve Valens (Bozdoğan) Kemerleri tamir edilerek bunlardan yararlanılır hale getirilmişlerdir.
📌Bu su yolları ile şehirdeki camilere, çeşme ve sebillere, imaretlere ve şehir dışındaki kışlalara devamlı olarak su verilebilmiştir.
KIRKÇEŞME SU TESİSLERİ
Zamanla nüfusun artmasıyla birlikte yine su sıkıntıları çekilmeye başlanınca Padişah Kanuni Sultan Süleyman bu sorunun halledilmesi için Mimar Sinan'ı görevlendirdi. Böylece 1555 senesinde Kırkçeşme Su Tesisleri'nin inşasına başlandı.
📌O zamanlar; Alibey ve Kağıthane Derelerinin mecralarından toplanan sular, havuzlarda biriktirilerek Eğrikapı'ya getiriliyor, oradan da şehre taşınıyordu. O tarihlerde aşırı basınca dayanıklı su boruları bulunmadığından, vadilere kemerler inşa edilerek sular bunların üzerinden akıtılıyordu.