Arama
Türk kahvesi çeşitleri hakkında bilgiler
Türk kahvesi kültürü ve geleneği; kahvenin İstanbul'da kahvehanelerde servis edilmeye başlandığı tarih olan 16. yüzyıla kadar uzanır. Kahve hazırlamada kullanılan geleneksel yöntemler, sanatsal değeri olan, cezve, fincan, havanlar gibi özel araçların ve gümüş takımlarının gelişimini sağlamış; Türk toplumunun her kesimden bireyleri arasında güçlü bir sosyal etkileşim oluşturmuştur. Edebiyat üzerinde dahi önemli etkisi olan Türk kahvesi sebebiyle, sayısız şiir ve şarkı yazılmıştır. Peki asırlık lezzet Türk kahvesinin yapılışı nasıldır? Türk kahvesi çeşitleri nelerdir? Kırk yıllık hatırın sembolü Türk kahvesi hakkında bilgileri derledik.
Gastronomi alanında UNESCO'nun "Yaratıcı Şehirler Ağı"nda yer alan Gaziantep, yemekleri kadar ünlü "menengiç kahvesi"yle de damakları tatlandırıyor. Gaziantep mutfağının vazgeçilmezleri arasında bulunan bu lezzet, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu bölgelerinde dağlık alanlarda ekimi yapılmaksızın doğal olarak yetişen menengiç ağaçlarından elde ediliyor. Tadı Antep fıstığını andıran ve sonbaharda ağaçlardan toplanan menengiç taneleri önce kurutuluyor, ardından kavrularak öğütülüyor.
Kafein içermeyen ve antiseptik özelliği bulunan kahve, halk arasında "çitlembik", "çedene" ve "çıtlık" gibi isimlerle de anılıyor. Doğal olduğu için sağlığa da faydalı olan kahve, boğaz ağrısına, midedeki ülsere de iyi geliyor. Çocuklar, hamile kadınlar için de tavsiye ediliyor. Yoğun aroması sebebiyle sütle hazırlanan lezzet, 2 farklı şekilde yapıldığı bilinir. Biri, dediğimiz gibi tıpkı klasik Türk kahvesi pişirir gibi su kullanılarak hazırlanır, diğer yöntemde su yerine süt kullanılır.
Zeytinli köyünün damak tatlarından dibek kahvesi, taşa oyulmuş bir çukurda kahve çekirdeklerinin 10 kilogramlık demirle ezilerek elekten geçirilmesiyle yapılıyor. Kahve taze taze günlük olarak hazırlanıyor. Rutubetsiz ortamda saklanan kahve çekirdekleri taş dibek içine atılıp burada eziliyor.
Yaklaşık 45 dakika elle ezilen kahve çekirdekleri daha sonra elekten geçirilip pişirebilir hale getiriliyor. Sade, az şekerli, şekerli ve orta şekerli olarak servis edilen kahve, taze çekim lezzetini de bu sayede kazanıyor.
Mangal ateşinde 3 saati aşkın süre pişirilen mırra kahvesi, Mardin, Gaziantep ve Şanlıurfa'da yoğun tüketiliyor. Acı tadı nedeniyle "sıra dışı lezzet" olarak nitelendirilen kahve çeşitlerinden mırra, Güneydoğu Anadolu illerine gelen ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.
Mırranın yapımı, yeşil kahve çekirdeklerinin iyice kavrulup, havanda öğütülmesiyle başlıyor. Daha sonra "gümgüm" adı verilen büyük cezve içinde mangaldaki közde yaklaşık 2 saat kaynatılan kahve, belli aşamalarda telvesinden ayrıştırılıyor. Kaynadığı sırada birkaç kez süzme, kahve ve su ekleme işlemi gören karışım, tortusundan ayrıldıktan sonra kaküle ile bir süre daha kaynatıldıktan sonra servis için bakır işlemeli, ibriğe benzeyen cezveye aktarılıyor. Bu işlemler dolayısıyla mırranın hazır hale gelmesi 3 saati aşıyor. Mırra, yaşlıdan gence doğru sunuluyor.
Geçmişte düğün, taziye gibi özel günlerde ikram edilen mırra, talep üzerine artık kafe ve benzeri işletmelerde yer almaya başladı.
Genellikle yemekten sonra içtiğimiz kahve, Kırım Tatar adetlerine göre yemekten önce içiliyor. Tostakay denilen fincandan büyük, kupadan küçük olan bardaklarda tüketilen bu kahve, Türk kahvesinin üzerine iki tatlı kaşığı kaymak koyularak yapılıyor. İçimi Türk kahvesine oranla daha yumuşak olan Tatar kahvesi, kıtlama usulüyle veya doğrudan içine şeker koyularak da içilebiliyor. Tatar kahvesinin antioksidan özelliğinin olması cildin yaşlanmasını geciktirir, cildi ve bütün vücudu serbest radikallerin neden olduğu hastalıklardan korur. Ağrı kesicilerin etkisini arttırıcı özelliği vardır, bazı uzmanlar ağrı kesicilerin etkisini %30 oranından arttırdığını söylemekteler.
Süvari kahvesi ya da bir diğer adıyla Tarz-ı Hususi (Tarsusi), sunum tarzıyla dikkati çeken değişik bir Türk kahvesidir. Ege'de Süvari Kahvesi, Akdeniz'de de Tarz-ı Hususi yani kısaca Tarsusi olarak bilinir.
Süvari kahvesinin pişirilmesi diğer bildiğimiz klasik Türk kahvesinden farklı değildir. Kahvenin özelliği, kahvenin klasik porselen kahve fincanı yerine ince belli çay bardağında servis edilmesidir. Ayrıca, Süvari'de normal Türk kahvesine kıyasla çok daha az köpük olur. Genellikle sade ve şekersiz olarak hazırlanır. Osmanlı zamanında böyle bir sunum olduğu ve bu sunuma ''Tarz-ı hususi'' adını verdikleri söylenir.