Arama
Türkiye'nin sokak yemekleri
Yemek yaşantımızdaki en gerçek mekanlardan birisi de sokaktaki lezzetlerdir. Sokak yemekleri, herkesin hiç değilse arada bir denediği, pek çok kişinin de her zaman tercih ettiği bir yemek biçimidir. Çünkü gün boyunca gerçekleşen yeme-içme faaliyetlerimizin bir bölümü de sokakta geçer. İşte sokakta tadılan lezzetlerden örnekler…
Kumpir, Anadolu'nun bazı kesimlerinde "patates" kelimesinin karşılığı olarak kullanılmakla beraber, aslında fırınlanmış patatesin ezilmesi ile yapılan bir yemektir.
Temel olarak patates özel fırınlarda pişirildikten sonra kabuğu yarılır. Çoğu zaman iç miktarını artırmak için bir başka patates daha kesilerek içinin yarısı veya tamamı buna eklenir. İçine tuz ve tereyağı veya margarin eklenip karıştırarak ezilir. Klasik olarak kabuğunun içerisinde servis edilir. Genellikle sade halinin üzerine çeşitli mezeler ve soslar konur.
En yaygın servis biçiminde patatese rendelenmiş kaşar peyniri de karıştırılır, haşlanmış sosis patatesin içine doğranır ve üzerine rus salatası koyulur. Bunların dışında mısır, zeytin, bezelye, mantar veya çeşitli mezelerle veya ağız tadına göre çeşitli malzemelerle de yapılabilir. Çoğunlukla ketçap ve mayonez gibi soslarla lezzetlendirilerek sunulur.
Lokma, un, maya, tuz ve şekerle hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılmasıyla hazırlanıp koyu kıvamlı şerbetle tatlandırılarak servisi yapılan bir Türk tatlısıdır. Lokma kelimesi bir ağız, bir yudum, bir parça yemek anlamına gelen "lukma" kelimesinden gelmiştir. Kaynağı Osmanlı Sarayı'na da dayanmakla birlikte halk arasında da yapımı yaygınlaşmıştır.
Ortası delikli olacak şekilde yuvarlak veya küçük küre şeklinde hamurlardan yapılan iki tipi vardır. Yuvarlak şekilli olana İzmir lokması; küre şeklinde olana Saray lokması denir. Lokma, özellikle İzmir kültürünün vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. İzmir'de dini öneme sahip günlerde kalabalık köşe başında pişirilen lokma tatlısının halka ücretsiz dağıtıldığı görülebilir. Özellikle ölünün ardından hayır amacıyla veya sünnet düğünlerinde davetlilere dağıtılmak üzere lokmanın taze olarak hazırlanması, pişirilmesi ve dağıtılması adettendir. Bu iki baskın çeşidin yanında lokmanın farklı yapımları da bulunmaktadır. Ankara'nın Güdül-Ayaş yörelerinde Bırtlak diye bilinen bir lokma çeşidi vardır. Türkiye'deki bazı yörelerde şerbet dökülerek tatlı olarak yenilmesine rağmen, bazı yörelerde pişi gibi şerbetsiz peynir ile yenilmektedir.
Macun şekeri macun kıvamına getirilmiş boyalı şekerden oluşan bir sokak yiyeceğidir. Genellikle çocuklar tarafından tercih edilen macun şekeri tahta bir çubuğa sarılarak satılır. Çeşitli renklerde olabilir.
Nohutlu pilav da ayaküstü atıştırmalıklarda fazla tüketilen bir sokak lezzeti olarak biliniyor. İş veya okul çıkışlarında belli mekanlarda yerini alan nohut pilavlar müdavimleri tarafından sürekli tüketilen yiyeceklerden.
Malzemeler
2 su bardağı pirinç
3 su bardağı tavuk suyu veya sıcak su (her ikisini karıştırarak kullanabilirsiniz)
Tuz
2 yemek kaşığı tereyağı
2 yemek kaşığı sıvı yağ
1 su bardağı haşlanmış nohut
Hazırlanışı:
Pirinci yıkayarak yaklaşık 15-20 dk kadar tuzlu ve ılık suda beklettikten sonra suyunu süzün. Tencereye sıvı yağı ve tereyağını ekleyin, tereyağı eridikten sonra yıkanıp süzülen pirinçleri ilave edin. Biraz kavurduktan sonra kaynamış su veya tavuk suyunu, ardından da tuzunu ekleyin. Haşlanmış nohutları da ilave ederek tencerenin kapağını kapatın. Pilavın üzeri göz göz oluncaya kadar orta, sonra da kısık ateşte pişirin. Pilav suyunu çekip pirinçler yumuşadıktan sonra ocaktan alabilirsiniz. Üzerini havlu kağıt ile kapattıktan sonra 10 dk dinlendirin.
Tarihi çok eskilere dayanan salep, kış mevsiminde her zamankinden çok daha fazla rağbet görüyor. Salep orkideler ailesinin birçok türünün toprak altı yumrularından elde edilen toz ve bundan üretilen içecek türüdür. Salepgiller familyasından tel köklü otsu bir bitkidir. Gövdesi, dik ve silindirimsidir. Çiçekleri salkım veya başak şeklindedir. Salep bitkisinin kökü mevsiminde toplanır. Bir süre kurutulduktan sonra toz haline getirilir. Daha sonra isteğe göre tarçınla harmanlanır. Sütle birlikte kazanlarda uzun süre kaynatılır ve hazır hale getirilir. Yurdumuzda birçok çeşidi vardır.
Salepin yazımıyla ilgili ikilemde kalan kesim de çoğunlukta. Bir dönem "sahlep" mi "salep" mi gibi bir tartışmanın içerisine giren salepin TDK'ya göre doğru yazımı "salep" şeklindedir. Sahlep ise Arapça'daki "sahlap" kelimesinden dilimize geçmiştir. TDK'da "sahlep" eski olarak gösterilip genel kullanımda "salep"in tercih edildiği vurgulanmıştır. Ayrıca sahlep, -bi şeklinde ünsüz yumuşamasına (sahlebi) uğrayan bir kelimedir.
Evde yapılabilecek sıcak içecekler
Malzemeler:
1 su bardağı süt
1 çay kaşığı toz salep
Tarçın
Yapılışı: Süte salebi ekleyin ve iyice çırparak (topaklanmamasına dikkat edin) kaynayana kadar pişirin. Tarçın serperek servis yapın. Faydaları: öksürük ve bronşitte faydalıdır. Zihni çalışma gücünü artırır. Vücudun ısınmasını sağlar.