Arama
Fransız işgaline karşı savaşan bir mücahit: Emir Abdülkadir Cezairi
Fransa, dünya sömürgecilik tarihinde en utanç verici sayfalara sahip ülkelerden biri. 19. yüzyılda Fransa'nın Cezayir'deki katliamları emperyalizmin kanlı yüzünün göstergesiydi. Cezayir'i öyle bir yağmaladılar, yer altındaki madenlerinden, insanların zihinlerine kadar öyle bir sömürü düzeni kurdular ki, günümüzde yine o kirli yüzleriyle karşımızdalar. O gün de emperyalizme direnen kahramanlar vardı. İşte onlardan biri; Emir Abdülkadir Cezairi. Cezayir'i Fransız işgaline karşı örgütleyen savaşçı ve aynı zamanda bir alim. Tam on dört yıl mücadele etti, direnişin Müslüman lideri oldu. Öyle ki, at üstünde kılıcını kınına koymadan düşmanı hayrete düşüren mücadelesi için "Bineğinin eyeri onun tahtıydı" demişlerdi. Emir Abdülkadir'in mücadelesinin son bulmasıyla Cezayir, dünya tarihinin en kanlı katliamlarından birine sahne oldu.
Fransızlar, askeri güçlerini arttırarak Cezayir'i her yerden kuşatmaya başladılar. Doğuda Osmanlı tâbiiyetini sürdüren ve kendilerine karşı direnen Ahmed Bey'i yenerek Kostantîne şehrini zapt ettiler. 1839 sonbaharında nüfuzunu sınırlandırmak için Abdülkadir'le görüşmek istediler.
Red cevabı alınca da kuvvet göndererek Cezayir'i Kostantîne'ye bağlayan Bîbân Geçidi'ni ele geçirdiler. "Cihâd-ı mukaddes" ilan eden Abdülkadir, küçük fakat hareket kabiliyeti yüksek birliklerini Fransızlar üzerine sevk etti.
1840 sayısı arttırılan ve kuvvetlerini Abdülkadir'in harp taktiğine uygun şekilde hazırlayan Fransızlar büyük bir taarruza geçtiler. Pek çok önemli şehri işgal ettiler. 16 Mayıs 1843'te Abdülkadir'in seyyar ordugâhını bile bastılar. Abdülkadir Fas'a sığınmak zorunda kaldı.
Peşini bırakmayan General Bugeaud, 1844 Ağustos'unda Isly'de Fas ordusunu yendi; 1844 Ekim'inde imzalanan Tanca Antlaşması'yla Fas sultanını, Abdülkadir'i desteklemekten vazgeçirdi.
Emîr Abdülkadir, Cezayir topraklarına döndü ve bir Fransız birliğini bozguna uğrattı. Ancak, gittikçe artan Fransız baskısı karşısında yerli kabilelerin kendisinden uzaklaştıklarını gördü.
Fransa, askeri kuşatma ile kalmamış, direnişçilerin içine nifak sokmayı da başarmıştı. Fransız ajanların etkisiyle Ticanî ve Kadirî tarikatları arasında görüş ayrılıkları çıkmış, ortaya sahte mehdiler bile çıkmıştı. İç karışıklıklar nedeniyle Abdülkadir'in ordusu zayıf düşmüştü. 1846 yazında çaresizlik içinde tekrar Fas'a sığındı.
Sultanın kuvvetlerinin yenilmesi üzerine Emîr Abdülkadir, 23 Aralık 1847'de Fransızlara teslim oldu. Osmanlı topraklarına götürüleceğine dair verilen söze rağmen Fransa'da 5 yıl esir olarak kaldı.
Fransa Kralı tarafından vatandaşlığa girmesi karşılığında büyük bir armağan verileceği söylendiğinde şu cevabı vermişti: "Kral namına bana bütün Fransa'nın tüm zenginliğini teklif etseniz ve bu zenginliği şu cübbemin üzerine yerleştirseniz sizin tebaanız olmayı hatırımdan geçirmem."
1852 Ekim'inde serbest bırakılınca önce Bursa'da, 1855'ten itibaren de Şam'da yaşadı. Siyasetle ilgisini kesmiş olduğundan vaktini ibadet ve ilimle geçirdi.
Cebelilübnan'da patlak veren ve 1860 Temmuzunda Şam'a yayılan Dürzî İsyanı sırasında bizzat müdahalede bulunarak birçok Hristiyan'ı katliamdan kurtardı. 26 Mayıs 1883'te Şam'da yaşamını yitirdi.