Arama
Geleneksel Osmanlı tıbbının son temsilcisi: Gevrekzade Hasan Efendi
Tıp ilmi, İslam medeniyeti içerisinde dönüm ve kırılma noktalarını yaşadı. Bu köklü medeniyetin ilmini miras alan Osmanlı, halk sağlığına oldukça önem verdi. Bundan dolayı hem okullar açarak önemli tabipler yetiştirdi hem de coğrafyamızın pek çok yerine hastaneler inşa ettirdi. 19. yüzyılın sonuna kadar devam eden 350 yıllık dönemde, hekimbaşılık görevine 42 kişi tayin edildi. Bunlardan biri de geleneksel Osmanlı tıbbının son temsilcisi Gevrekzade Hasan Efendi'ydi. Peki, on sekizinci yüzyılın önemli hekimlerinden biri olan Hasan Efendi'ye göre hastalıklara iyi gelen makamlar nelerdi?
🔺 Evliya Çelebi'nin verdiği bilgilere göre hekimbaşıların emrinde, baltacılar, muhzırlar (mübaşir), hünkâr kapıcısı, yeniçeri çuhadarı ve 100 kadar hizmetçi vardı. Sarayda yer alan Hekimbaşı Dairesi, Başlala Kulesi padişah ve saray için ilaçların yapıldığı yerdi.
🔺 19. yüzyılın sonuna kadar devam eden 350 yıllık dönemde hekimbaşılık görevine 42 kişi 58 defa hekimbaşılık görevine getirildi. Bunlardan biri de geleneksel Osmanlı tıbbının son temsilcisi Gevrekzade Hasan Efendi'ydi.
🔺 Kaynaklarda doğum tarihi hakkında kesin bilgi bulunmayan Hasan Efendi'nin, yazdığı bir eserinin ön sözünde 69 yaşında olduğunu söylemesinden dolayı 1727 yılında İstanbul'da doğduğu tahmin edilir.
🔺 Gevrekzade, hafızlığı ve medrese tahsilini tamamladıktan sonra tıbba ilgi duydu. Tokatlı Mustafa ile onun damadı İsmail ve Mehmed Emin efendilerin yanında tıp eğitimi aldı. Eline geçen para ile tıp alanında hacimli bir kütüphane oluşturdu.
🔺 Gevrekzade Hasan Efendi, III. Mustafa döneminde ordu hekimbaşılığına kadar yükseldi. Bir dönem Süleymaniye Tıp Medresesi müderrisliği yaptı.
🔺 1769 yılında Rusya seferinden döndükten sonra sarayda hekimlik yapmaya başladı. Bu görevi 14 yıl boyunca yerine getirdi.
🔺 18. yüzyılın önemli hekimbaşılarından biri olan Hasan Efendi, III. Selim döneminde Halep'e gönderilerek burada kendisine yüksek dereceli kadılık olan mevleviyet verildi.
🔺 Burada okuttuğu Menâkıbü'l-ʿârifîn adlı eseri tercüme edip III. Selim'e sunmasının ardından Edirne mollalığına sonrasında Mekke-i Mükerreme payesine yükseltildi.
