Arama
Kalemi yorulmayan alim: İmam Zehebi
Çalışmaları ile hadis ilmindeki düzensizlikleri ortadan kaldıran, yüzlerce talebe yetiştirerek ilim ışığını diri tutan İmam Zehebi, on dördüncü asrın önde gelen hadis, tarih ve kıraat alimidir. Ömrünün ekseriyetini ilim yolunda tüketen büyük alim, gerçekleştirdiği ilmi seyahatleri, telif ettiği iki yüzden fazla eseri ile İslam literatürüne ciddi bir katkı sağladı.
📌 Zehebî ilmi çalışmalarını toplayarak ortaya pek çok önemli eser koyabilmiş, sebatkar bir bir müelliftir. Tarih ve hadis gibi öne çıkan alanlara dair kaleme aldığı eserler kendisinden sonra bu ilim dalları ile ilgilenen talebe ve alimlerin vazgeçemediği, başucu kaynakları olur.
📌 Ana hatları ile tarih, hadis, teracim, kıraat, fıkıh gibi alanlarda eser veren İmam Zehebî, disiplinli bir çalışma ve Allah Teala'nın yardımı ile iki yüzden fazla eser kaleme alır.
◼ "Mîzânü'l-İ'tidâl fî Nakdi'r-Ricâl"
↪ Zayıf ravilerle alakalı yazılan en önemli eserlerden olan "Mîzânü'l-İ'tidâl", hadis uyduran, yalan hadisleri yayan, duymadığı hadisleri duymuş gibi anlatan ve güvenilmeyen hadis ravilerini ifşa eder.
Ravi ne demek?
Hadis rivayet eden şahıslara "ravi" denir.
◼ "Tezkiretü'l-Huffâz"
↪ Hadis hafızlarını anlatan ansiklopedik bir eserdir. Kitap sahabe olan ravilerden başlayarak 21 tabakada toplam 1176 biyografiyi içerir.
◼ "Telhîsü'l-Müstedrek"
↪ Hâkim el Nîsâbûrî'nin "Müstedrek" isimli sahih hadisleri ihtiva eden eserine yapılan en önemli şerh çalışmasıdır. Zehebî bu kitapta bazı hadislerde bulunan yanlışları düzeltir.
◼ "Siyeru A'lâmi'n-Nübelâ"
↪ İmam Zehebî'nin tarih alanına dair yazdığı en kıymetli kitaplardan olan eser, tabaka şeklinde yazılır. İslamiyetin başlangıcından hicri yedinci asrın sonuna kadar olan tarihi hadiseleri anlatır.
◼ "Târihü'l-İslâm ve Vefeyâtü'l-Meşâhiri vel-A'lâm"
↪ Onar yıllık tabakalar halinde yazılan eser genel bir İslam Tarihi eseri olduğu gibi hükümdarları, vezirleri, askerleri, kadıları, mezheplerin önde gelen isimlerini âlimleri, şairleri anlatır. Sayılan sınıfların hayatları ve etkileri eserde ele alınır. Kitap aynı zamanda Zehebî'nin kaleme aldığı en geniş eserdir.
◼ "Ehlü'l-miʾe fe sâʿiden"
↪ Eser İslam tarihi için epey değerlidir. Çünkü bu eserde yüz yaşını aşkın kimseler anlatılır. Peygamber Efendimizin (SAV) "Bu geceden itibaren geçecek 100 yılın sonunda bugün yeryüzünde yaşayanlardan hiç kimse kalmayacak" (Buhârî, İlim 41) hadisi merkeze alınarak, yüz yıldan fazla yaşayan 126 kişinin biyografisi zikredilir.
◼ "Kitâbü'l-ʿArş"
↪ Eserin ana konusu Allah Teâlâ'nın arş ile olan ilişkisidir. İlgili ayet ve hadisler merkeze alınarak ilerlenen eserde Zehebî, sahabe ve âlimlerin görüşlerini serdeder.
◼ "Teşbîhü'l-hasîs bi-ehli'l-hamîs"
↪ İmam Zehebî gördüğü tehlikeler üzerine bu eseri kaleme alır. Eser, Müslümanların ehl-i kitaba benzeme tehlikesine dikkat çeker. Bilhassa bayram günlerindeki bu riski açıklar ve Müslümanları bu hususta ikaz eder.