Arama
Tarihçilerin Kutbu Halil İnalcık
Osmanlı tarihçiliğinin bir asırlık çınarı Halil İnalcık, "Hocaların Hocası" olarak ömrü boyunca pek çok tarihçi yetiştirdi, ardında birçok değerli eser bıraktı. "Tarihçilerin Kutbu", "Şeyhü'l Müverrihin" olarak anılan İnalcık, yaşamının son anına kadar araştırmaya ve yazmaya devam etti. Dünyada sosyal bilimler alanında sayılı iki bin bilim insanı arasında gösterilen İnalcık, hayata dair misyonunu şu sözlerle anlatmıştı: "Ben atalarımın tarihini temize çıkarmak misyonu ile çıktım. Benim hayatım bir vasıtadır, büyük bir fikri gerçekleştirmek için bir vasıtadır. Hayatımı bu misyona hizmet etmek için ayarladım…" 25 Temmuz 2016'da vefat eden Halil İnalcık'ı rahmet ve minnetle anıyoruz.
🔸 İnalcık, 1941'de yazdığı ilk makalesinin ardından ömrünün son anına kadar 65 yıl boyunca araştırmayı ve yazmayı bırakmadı. Osmanlı tarihçileri tarafından "Şeyhü'l Müverrihin" ve "Tarihçilerin Kutbu" olarak isimlendirildi
🔸 Halil İnalcık, 25 Temmuz 2016'da çoklu organ yetmezliği nedeniyle tedavi gördüğü Ankara'daki Güven Hastanesi'nde saat 19.10'da hayatını kaybetti.
🔸 İstanbul'da, Osmanlı İmparatorluğu döneminde protokol mezarlığı olan Fatih Camii haziresinde, uzun araştırmalar sonucu hayatını aydınlattığı Fatih Sultan Mehmet'in yanına defnedildi.
🔸 "Tarihçilerin kutbu" olarak anılan Osmanlı tarihçisi Prof. Dr. Halil İnalcık'ın mezarı geçtiğimiz günlerde tamamlandı. Mermerden ve geleneksel tarzda "ulema kabri" inşa edildi. Kabrin mezartaşı kitâbesinde, Halil İnalcık için "ebced hesabı" ile düşürülen ve son mısrası İnalcık'ın vefat tarihi olan hicrî 1437'yi veren tarih manzumesi, şöyle:
🔸 "Kutb-ı aktâb-ı müverrîhîn idi / Cümle âsârı buna muhkem delîl // Rıhletiyle artık öksüzdür ilim / Böyle emretti bunu nazm-ı celîl // Şimdi mutlak Fatih'in bağrındadır / Fethi ondan dinliyorken biz melîl // Hüzn içinde söyledim tarih-i tâm / Kalbi yıkdı hicr göçdü Mîr Halîl-1437"
🔸 Manzumenin günümüz Türkçesine çevrilmiş hali şu şekilde:
"O, tarihçilerin kutublarının kutbu, hepsinden yüksek mertebede idi ve yazdığı bütün eserler bunun böyle olduğunun delilidir. Vefatıyla ilim artık öksüz kalmıştır, herkesin günü geldiğinde öleceğinin bir emir olduğu da Kur'an'da zaten geçmektedir. Halil İnalcık, şimdi mutlaka Fatih Sultan Mehmed'in yanında, onun bağrındadır; İstanbul'un fethini bizzat ondan dinliyordur ama bizler burada üzgün ve boynu bükük haldeyiz. Böyle bir hüzün içerisinde tarih düşürdüm ve hicrî 1437'ye karşılık gelen 'Ayrılık kalbi yıktı, Halil Bey göçtü gitti' sözü vefatının tarihi oldu."
🔺
Osmanlı tarihine ilişkin gerçekleri ortaya çıkarmaktaki en büyük amacını şu sözlerle ifade etmişti:
"Ben atalarımın tarihini temize çıkarmak misyonu ile çıktım. Benim hayatım bir vasıtadır, büyük bir fikri gerçekleştirmek için bir vasıtadır. Hayatımı bu misyona hizmet etmek için ayarladım. İstanbul'un tarihini yazdım."