Arama
22 Ekim 1964: Nobel Ödülü'nü reddeden ilk kişi Jean Paul Sartre
Nobel Ödülü'nü almak herkes için onur vericidir. Fakat II. Dünya Savaşı'nı bizzat yerinde yaşayan ve Naziler tarafından dokuz ay tutsak edilen Jean-Paul Sartre bu düşünceye katılmıyordu. Böylece 1964'te Nobel Edebiyat Ödülü'nü ilk kez geri çeviren kişi oldu. Bazıları için 20. yüzyılı omuzlayan en büyük entelektüeldi fakat Sartre bunların ötesinde tam bir filozoftu.
''Politik olarak dahil olduğum için, burjuva kuruluşu "geçmiş hatalarımı" örtbas etmek istedi. Şimdi, bir kabul var! Ve onlar bana Nobel Ödülü verdi. Beni affetti ve hak ettiğimi söylediler. Bu korkunçtu!''
Jean-Paul Sartre, gerçekliğin içerdiği problemlere, döneminin sosyal sorgulamalarına duyarlı bir entelektüel olarak yaşadı. Ayrıca düşüncesi ve yaşamı arasındaki bağı her an yeniden oluşturmaya çalışmış bir filozoftur.
O, her şeyden önce bir anlatıcı, denemeci, romancı, filozof ve eylemci olarak yalnızca Fransız aydınlarının temsilcisi olmakla kalmamış, özgün bir entelektüel tanımlamasının da temsilcisi oldu.
Paris'in en ünlü iki lisesi olan Henri-IV ve Louisle- Grand'da okuduktan sonra 1924'te Ecole Normale Superieure'e girdi. Son sınıftayken tanıştığı Simone de Beavoir ile ölünceye kadar ayrılmadan birlikte yaşadı. Mezun olduktan sonra liselerde felsefe öğretmenliği yaptı, savaşa katıldı, esir düştü, 1941'de kaçtı ve Paris'e gelerek siyasete daldı. Mao, Fidel Castro, Che Guevara, Tito, Nasır onu hep "sözü dinlenir kişi" olarak gördüler.
1964'te Nobel edebiyat ödülü ona verildi ama Sartre, Nobel komitesinin 50-60'lı yıllarda soğuk savaş döneminde ABD'den yana taraf tuttuğu gerekçesiyle bu ödülü reddetti.
J.P. Sartre, 15 Nisan 1980'de Paris'te 75 yaşında öldü. Montparnasse mezarlığına olan son yolculuğunda onu 50 bin kişi uğurladı. Bütün dünya bu "Yüzyılın Adamı" selam durdu. Aydınlanma anlamında tam bir filozoftu, çevresindeki dünyaya ilişkin hiçbir şeyin ona yabancı olmadığı bağımsız bir akıl, her zaman adaletsizliğin karşısına dikilen bir eylem adamıydı. Başta Husserl ve Heidegger olmak üzere birçok filozoftan etkilendi.
Sartre'nin esareti dokuz ay sonra sona erer, 1941 yılında özgürlüğüne kavuştu. Sartre'nin 1943 tarihinde yayınlanan ve felsefi düşüncesinin ilk dönemine damgasını vuran Varlık ve Hiçlik adlı yapıtında varoluş olgusundan başka olgu yoktur. Sartre, Varlık ve Hiçlik'te mutlak bir özgürlük anlayışını savundu. Bir insanın ya tümüyle özgür olduğunu ya da hiç olmadığını söyledi.