Arama
Alman edebiyatında yerini alan eserlerimiz ve tarihsel süreci
1960'lı yıllarda ellerde bir bavul, yüreklerde gurbetin bilinmezliğiyle birçok Türk, Almanya'ya doğru yola çıktı. Kimisi yaban ellerde kök saldı, çiçek açtı. Kimisi içinse ağır bedellerin ödendiği kara bir talih yazgısıydı. Almanya ile ilişkilerimiz 60'lı yıllarda daha çok ön planda olsa da aslında Osmanlı dönemine kadar uzanıyor. O zamanlardan şimdiye kadar olan ilişkiler edebiyatta da kendisini gösterdi. Türk edebiyatının birçok seçkin eseri, Alman okuyucularla ve orada eğitim alan öğrencilerle buluştu. İşte, Alman edebiyatında yerini alan eserlerimiz ve tarihsel süreci…
Modern Türk şiirinin kurucularından sayılan Ahmet Haşim, sadece şiirleriyle değil denemeleri ve seyahat notlarıyla da edebiyatımızda önemli bir yer tutar.
Ahmet Haşim, 1932 yılında tedavi maksadıyla gittiği Almanya'da Frankfurt Seyahatnamesi adlı eserini yazdı. Ancak eserin geçtiği ülkenin dili Almancaya yaklaşık seksen yıl sonra çevrilebildi.
Frankfurt Seyahatnamesi, son derece ciddi ve yoğun, ayrıca çok da esprili bir kültür eleştirisidir. Aynı zamanda hem Türk hem de zamanın Alman kültürünü karşılaştıran, eleştiren bir eserdir.
Münip Engin Noyan'ın 1930'ların Almanya ve Türkiye'sinde yaşanmış bir hayat hikâyesini, yani işçi göçünden önceki Almanya ile Türkiye'yi anlattığı Oma adlı kitabı, geçmişe duygu yüklü bir yolculuk olmasının yanında, Ahmet Hâşim'in Almanya'nın karanlık geleceği hakkındaki öngörülerinde ne kadar haklı olduğunu da gösterir.
Almanya, anne-babalarla çocukları ve eşlerin birbirleri arasındaki "gurbettir", bir "el kapısıdır" artık.
Türkiye'de Almanya hayalinin nasıl oluştuğu, Burhan Arpad'ın "Büyük Kapının Önünde Bir Fener" ve Mustafa Balel'in "Karga Öterken" adlı hikâyelerinde çok güzel anlatılır.
Tomris Uyar'ın Ormanların Gümbürtüsü adlı hikâye kitabı, Almanya'ya işçi olarak gelenlerin hangi şartlarda yolculuk yaptıklarını, nasıl bir elemeye ve sağlık kontrolüne tâbi tutulduklarını anlatan etkili bir eserdir.
Almanya'ya göç ve sonuçları Anadolu'nun en ücra köşelerindeki ailelerde önemli değişikliklere yol açtı. Şair Cahit Zarifoğlu, arkadaşlarından birine yazdığı, yıllar sonra yayımlanan bir asker mektubunda, 1974 yılında uçakla Erzurum'a yaptığı yolculuk esnasında yolculardan Almanya'da mukim bir karı kocanın oradaki şartlar uygun olmadığı için iki yaşındaki çocuklarını Kars'taki ebeveynlerine bakım için bırakma mecburiyetinde kaldıklarından söz eder. Göç, aynı zamanda her türlü bireysel ve toplumsal sonuçlarıyla kendini gösterir. Almanya, anne-babalarla çocukları ve eşlerin birbirleri arasındaki "gurbettir", bir "el kapısıdır" artık.