Arama
“Bir huzursuzluğun romanı: Huzur”
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın başyapıtlarından biri olan Huzur romanı, yazarın en çok üzerinde durduğu ve çalıştığı romanıydı. Türk toplumunda modernleşme meselesi hakkında oldukça önemli bir yere sahip olan eser, aynı zamanda İkinci Dünya Savaşı'nın o buhranlı döneminde zorlukla yaşanılan bir aşk hikayesini de konu edindi. Fakat Tanpınar'ın eseri elbette bu temalar ekseninde sınırlı değildi. Neredeyse bütün bir medeniyetimizin izini sürebileceğimiz, Tanpınar'ın edebiyatımıza miras olarak bıraktığı Huzur romanına doğru keyifli bir yolculuğa çıkmaya ne dersiniz? Huzur romanı hakkında en çarpıcı 10 soruyu ve cevabını siz Fikriyat okurları için hazırladık.
Huzurun otobiyografik bir eser olduğu sıkça iddia edilmiştir. Bir romanın otobiyografik özellikler göstermesi, kahramanda yazarın yaşamından ve fikirlerinden izler taşıması şeklinde tezahür eder. Mümtaz'ın Tanpınar'ın ta kendisi olduğuna dair çıkarımlar yapılmıştır.
Fakat bu noktada Berna Moran'ın düşünceleri ilgi çekicidir. Moran Türk Romanına Eleştire Bir Bakış isimli eserinde, Mümtaz otobiyografik özellikler taşır fakat bu Tanpınar tekeline indirgenecek bir durum değildir. Nitekim mesele şahıslarla değil anlatım tekniği ile ilgilidir. Roman birinci kişi yani
Modernist romanlarda sıkça karşımıza çıkan özellikle varoluşçuluk akımıyla özdeştirilen "korku" kavramı üst bir perspektiften baktığımızdan Huzur'un da ana iskeletini oluşturan bir temadır. Huzur romanında hem bireysel hem de toplumsala indirgenen bir ölüm korkusu söz konusudur. Huzur'da başat kişilerin korkuları romanın kurmaca dünyasına uygun olarak verilirken öte yandan da genel bir korku olan savaş korkusu da temalaştırılır.
Çocukluk çağında yaşadığı pek çok korku Mümtaz'ın yetişkinlik döneminde yaşadığı korkuların temelini oluşturmuştur.
Berna Moran, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış kitabında, ismi Huzur olan romanı "Bir Huzursuzluğun Romanı: Huzur" başlığıyla tahlil etti. Peki Tanpınar huzursuzluklarla örülü bu romanına neden Huzur ismini koymuştu?
Berna Moran bu durumu Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış isimli eserinde şu cümleleriyle ifade eder:
"Huzur, Mümtaz'ın bir masal dünyasına benzeyen, güzelliklerle dolu cennet hayatı ile ezilmiş insanlarla dolu, acılı gerçek dünya arasındaki huzursuzluğunu, yani bir küçük burjuva aydınının estetizmde bulduğu kişisel mutluluğu ile topluma olan sorumluluğu arasındaki bocalayışını dile getiriyor. "
Huzur romanındaki Huzur, bir aydının tüm huzursuzlukları arasında bulduğu estetik bir huzurdur.
İstanbul'u eserlerinde sıklıkla işleyen Tanpınar, arka kapak yazısında da belirtildiği gibi, Nuran'la Mümtaz'ın aşkı için bir fon olmaktan çıkarak, bir roman kahramanına dönüşür. İlk ve son bölümde Mümtaz, ikinci ve üçüncü bölümlerde de Nuran'la Mümtaz İstanbul'u gezerken okuyucu da onlarla birlikte İstanbul yolculuğuna çıkar. Çekmeceler'den Üsküdar'a İstanbul'un birçok semti kendilerine has özellikleriyle eserde anlatılır.
Kenan Işık tarafından tiyatro metni haline getirilen ve yönetilen eser, İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları'nda 1997-1998 sezonunda sahnelemiştir. Bununla birlikte 4 Ekim 2016'da İstanbul Devlet Tiyatrolarında da yeniden sahnelenmeye başlayan Huzur, 2018'e kadar Devlet Tiyatrosu repertuarında sahneye taşınmıştır.