Arama
Bir varmış bir yokmuş: Sabahattin Ali’den modern dünya masalları
Roman ve hikayeleriyle günümüz edebiyatının en sevilen yazarları arasında olan Sabahattin Ali, okurda kalıcı bir iz bırakmayı başaran isimlerdendir. Ünlü yazarın bilinmeyen yönlerinden biri yazdığı masallardır. Bu masallar aracılığıyla gelenekle bağını koparmayan Sabahattin Ali, halk hikayelerindeki masal formlarına yeni bir soluk getirmiştir. İşte, Sabahattin Ali'den modern dünya masalları...
📌Sabahattin Ali, modern masal tekniğiyle karşımıza çıkar. Peki bu öyküler hangi yönleriyle masal türüne yaklaşır veya yaklaşan yönleri bu öyküleri masal kategorisine sokmaya ne kadar imkan tanır?
➡Öncelikle "mişli" zamanlar kullanılması, masal formuna ait birtakım kalıp cümlelerin yer alması, hikaye başlıklarında masal ibaresinin kullanılması, masal diline öncelik verilmesi, nadir de olsa olağanüstülükler barındırması bu dört hikayeyi masal kategorisine koymaya olanak tanımıştır.
➡Sabahattin Ali'nin masalları aynı zamanda mesaj kaygısı taşıyan birçok sembolik ögelerle örülüdür. Modern formata uyarlanmış bu masallarda artık devler yerine geçmişte yaşanan fakat bizim için yine de hep bir hayali çağrıştıran dinozor gibi canlılar ile kahraman kadrosu oluşturulmuştur.
➡Masallarının genel özelliklerine baktığımızda kahramanları hükümdarlar, olağanüstü nitelikler taşımayan insanlar ve klasik masal formuna uygun olarak hayvanlar yer alır.
➡Zaman, mekan ve kişilerde birtakım ortaklıklar bu öyküleri geleneksel masallara yaklaştıran unsurlardır. Bütün olaylar geçmiş bir zamanda geçer fakat zaman dilimleri ve tarihleri kesinlikle belli değildir.
➡Aynı durum mekânsal bağlamda da geçerlidir nitekim mekan isimlerinin belli olmaması; Sabahattin Ali'nin metinlerini zaman ve mekan anlamında halk masallarına yaklaştırır. Bunun yanında kahramanların isimlerine de yer verilmez.
➡En büyük benzerlik ise Sabahattin Ali'nin tüm masallarına uyguladığı "kıssadan hisse verme" durumudur.
📌Sabahattin Ali'nin eserlerinde yer alan masalların elbette geleneksel çizgiden ayrıldığı noktalar da vardır.
➡Tekerlemeler, doğaüstü olaylar, cinler ve periler bu masallarda yer almasa da var olan kalıpları aşarak, aslından da uzaklaşmadan yeni bir soluk getirmeyi başarmıştır.
📌Özellikle mekânsal olarak halk masallarına çok uygunluk gösteren Bir Aşk Masalı'nın konusu oldukça ilgi çekicidir. Bu masalda kadın hükümdar tarafından yönetilen bir ülke vardır.
📌Sabahattin Ali dünya görüşünü masallar üzerinden alegorik bir anlatımla sunmayı tercih etmiştir. Mutlu refah bir toplum hayali kuran yazar, bu masalında ülkesinde tek bir mutsuz insanın bile olmaması gerektiğine inanan bir hükümdarı konu edinir. Olaylar mutsuz bir derviş ve kadın hükümdar ekseninde kurgulanmıştır.
"Melike bunları duyunca büsbütün kederlenmiş. -Memleketimde dertli bir insan var da, ben ona derman olamıyorum- düşüncesi içini bir kurt gibi kemirmeye başlamış. Kimseyi zorlamak, kimsenin yaptığına ettiğine karışıp tedirgin etmek şanından olmadığı için, dervişin sarayın karşısında durmasına ses çıkarmamış, ama onun günden güne sararıp solduğunu, gözlerinin daha derine kaçtığını gördükçe, kendisi de eriyip süzülmüş. Kendisi de artık sarayının penceresinden ayrılmaz, tül perdelerin ardında bütün gün dervişi seyreder, -Onun içini kemiren dert nedir acaba?- diye kendini yermiş."