Arama

Hakikatlerin eşiğinden kelimeler

"İnsanlığa bir nasihat" olarak kaleme alınan Atabetü'l-Hakayık, Türk - İslam edebiyatının en önemli ikinci eseri kabul edilir. "Gerçeklerin eşiği" anlamına gelen sözlüğün müellifi ise doğuştan âmâ olan Edip Ahmet Yükneki'dir. Dört tane nüshası olan bu yapıt üzerinde birçok çalışma yapılarak günümüze ulaşmasını sağlanmıştır. Sizler için edebiyatımızın mihenk taşı Atabetü'l-Hakayık'ta geçen kelimeleri derledik.

  • 50
  • 100

Örüñ: Parlak, lâmi; seçme anlamlarına gelir.

Resūller örüñ yüz ol ol yüzze kün
Ya anlar ḳızıl miñ bu iñe miñe

Resûller parlak yüzdür, o (Hazret-i Nebî) o yüz üstünde gündür.
Yâhûd onlar kızıl ben, bu (Cenâb-ı Peygamber) çeneye bendir ha.

Atabetü'l Hakayık

  • 51
  • 100

Öz: Nefis, zât, kendi gibi anlamları vardır.

Maña bolsa fażlıñ ḳutuldı özüm
Eger bolsa adliñ ḳatıġlıḳ maña

Bana fazlın olursa nefsim kurtuldu
Eğer adlin olursa katık (dürüştî)dır bana.

Atabetü'l Hakayık

  • 52
  • 100

Öze: Özge, başka anlamına gelir.

Asel ḳayda bütse bile arısı
Arı zehri tatar aseltin öze

Bal nerede ise arısı da bile "beraber"di
Arı baldan başka zehir [de] tattırır.

Atabetü'l Hakayık

  • 53
  • 100

Ozaġı: Eski, kadîm anlamlarına gelir.

Ya yalġan söz yig tek küney söz şifâ
Bu bir söz ozaġı urulmış mesel

Yalan söz hastalık gibi, doğru söz şifâ
Bu bir eski sözdür, darb olunmuş meseldir.

Atabetü'l Hakayık

  • 54
  • 100

Uzuḳ: Fazla, ileri varan anlamlarına gelir.

Tetiklikde kindü Ayaztın uzuḳ
Dād inṣāf tutar çın Anuşīrvānı

Tetiklikte kendisi Ayaz'dan uzdur
Dâdı, insafı tutar sahîhen Nûşîrevân'ı.

Atabetü'l Hakayık

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN