Cemal Süreya'nın Papirüs'ten Başyazılar kitabından alıntılar

'Türk edebiyatını, özellikle de şiirimizi çok iyi biliyordu Cemal Süreya. Papirüs'ün başyazıları buna tanıktır. Bu yazılarda şair Cemal Süreya'yı düşünce adamı kimliğiyle görürüz. Araştıran, soran, değerlendiren, hesaplaşan bir Cemal Süreya'dır bu. Ve hiçbir zaman yetinmeyen.' - Atilla Özkırımlı Cemal Süreya kimdir? 📌Cemal Süreya, İkinci Yeni'nin ele avuca sığmaz şairiydi. Hayatı da şiirleri gibi 'sürreal'di. 📌Yazdığı şiirlerle modern Türk şiirinin ustalarından biri olan ve yaklaşık 40 kitabı Fransızca'dan Türkçe'ye çeviren Cemal Süreya, girdiği şeker koması sonucu 9 Ocak 1990'da hayatını kaybetti. Cemal Süreya'nın cenazesi Şişli Camisi'nde kılınan öğle namazının ardından Kulaksız Mezarlığı'nda defnedildi. Şair, yazar ve çevirmen Cemal Süreya'nın ölümünün üzerinden 31 yıl geçti. Süreya'yı vefat yıl dönümünde saygı, sevgi ve rahmetle anıyoruz. Yalnızlığın ve aşkın başkenti: Cemal Süreya 📌Gerçek adı Cemalettin Seber olan ve 1931'de Erzincan'da dünyaya gelen Süreya, babasının 1938'de sürgün edilmesi nedeniyle ailesiyle birlikte Pülümür'den Bilecik'e gitmek zorunda kaldı. 📌Amcası Memo'dan ilkokula başlamadan önce okumayı ve yazmayı öğrenen Süreya, hastalığı sebebiyle okula bir yıl geç başladı. Süreya, annesi Gülbeyaz hanımın vefatının ardından halasının yaşadığı İstanbul'a gönderildi ve eğitimine burada devam etti. 📌Şeyh Sait isyanından sonra devam eden bir dizi Kürt isyanı, ailenin 1938'de Erzincan'dan sürgün edilmesine sebep oldu. Yük vagonunda uzun bir tren yolculuğuna çıkıldı. Bu tren yolculuğu 'Kişne Kirazını ve Göç, Mevsim' şiirine de akseder: 'Ben bir yük vagonunda açtım gözlerimi.' Bu olay şairin bütün edebi kişiliğini şekillendirdi, şiirini besleyen en önemli kaynak ve söz gelimi şair için bir 'doğum anı' oldu. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın. 'Türk edebiyatına çeşitli açılardan bakan, o açılardan gördüklerini değerlendiren, sorunlara bir düşünür, bir denemeci, bir şair olarak yaklaşan ve çözüm arayan, çözüm getiren önemli yazılardır Cemal Süreya'nın yazıları.' - Muzaffer Buyruk Eğitim yılları 📌Annesini 7 yaşında kaybeden Cemal Süreya, annesinin ölümünden sonra iyi bir eğitim alması için halasının yanına İstanbul'a gönderildi. Beyoğlu 37. İlkokuluna başladı: 'Ben ilkokula bir yıl geç gittim. Hastaydım. Gittiğim zaman okumayı yazmayı her şeyi biliyordum.' şeklinde anlatıyordu ilkokul yıllarını... 📌Ortaokulun ikinci yılında Dostoyevski'nin eserleri ile tanışan Süreya, Karamazov Kardeşler romanının üzerindeki etkiyi vurgulamak için şunları yazmıştı: 'Aslında ikinci bir doğum tarihim de var ben: 1943. Dostoyevski'yi okudum, ondan sonra hiç huzur kalmadı bende. Beni edebiyata, şiire iten şeylerde tuhaf bir şekilde en çok bir romancının, Dostoyevski'nin etkisini buluyorum.' 📌Ortaokuldan sonra Haydarpaşa Lisesine parasız yatılı olarak kaydolan Süreya, liseyi iyi derece bitirdi daha sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde Maliye ve İktisat Bölümünde eğitimini sürdürdü. Sezai Karakoç'la olan dostlukları bu yıllarda başladı. Cemal Süreya'dan 1 kitap 1 cümle 'Her dostun gidişiyle biraz daha yalnızlaşıyoruz.' Cemal Süreya'nın edebi kişiliği 📌Süreya, şiire çocuk yaşlarda ilgi duymaya başladı ve 1953'te Siyasal Bilgiler Fakültesi'nin okul dergisi 'Mülkiye'de çıkan 'Şarkısı Beyaz', şairin yayınlanan ilk şiiri oldu. 📌Şiirlerindeki ironiyi ortaya koyan 'Gül' şiiri, Yeditepe dergisinde yayınlandığında 23 yaşındaydı. 📌Yıllar sonra, 'Bulgucu adam. Belki de ülkemizde tek bulgucu. Çok daha yetenekli bir Mehmet Akif'inkini iç içe geçirin, yaklaşık bir Sezai Karakoç fotoğrafı elde edebilirsiniz' diyeceği Sezai Karakoç'la fakültede yakın arkadaşlık kuran Cemal Süreya, 'İkinci Yeni' şiirinin öncülerinden biri kabul edildi. 'Bugün şiirin bir ucu toplumsal planda insan haklarını kolluyor. Bu şiirin çekirdeğinde ahlaki bir kaygı bulunduğundan değil, belki kurulu düzene aykırılık niteliği ağır bastığından oluyor.' 📌İlk kitabı 'Üvercinka' ile 1958'de Yeditepe Şiir Ödülünü Arif Damar'la paylaşan Süreya, ikinci kitabı 'Göçebe'yle Türk Dil Kurumu 1966 Edebiyat Ödülünü, 'Sıcak Nal' ve 'Güz Bitiği' kitaplarıyla 1988'de Behçet Necatigil Şiir Ödülünü kazandı. 'Yurdumuzun toprağına kadar sinmiş büyük kötümserliği yıkmak sanıldığı kadar kolay olmasa gerek.' 📌Okul yıllarını tamamlayan Süreya, Eskişehir Vergi Dairesinde 25 Kasım 1954'te stajyer olarak göreve başladı ve Teftiş Kurulu sınavını kazanmasıyla 11 Ağustos 1955'te maliye müfettiş yardımcısı olarak İstanbul'da gitti. Muzaffer Erdost, Nihat Kemal Eren ve Hasan Basri gibi isimlerle yakın arkadaş olan Süreya, hem şiirleri hem de yazılarının yayımlanmasıyla dergi çıkarma düşüncesi içine girdi. 📌Süreya, 7 Ekim 1958'de girdiği yeterlilik sınavı sonucunda beşinci sınıf maliye müfettişi olmaya hak kazanmasının ardından teftiş için çeşitli şehirleri gezdi. Temmuz 1959'da gittiği askerlik görevini 31 Aralık 1960'ta tamamlayan Süreya, askerliğini yaparken fark derslerini vererek hukuk diploması aldı ve 1 Ağustos 1960'ta 'Papirüs' dergisinin ilk sayısını yayımladı. Papirüs dergisinin çıkış öyküsü 'Tıpkı altıncı kattan tepetaklak aşağı düşerken, üçüncü kat hizasına geldiği zaman 'şu anda o kadar fena değil' diyen adamın ilginç iyimserliği gibi.' 📌Atilla Özkırımlı'nın 'Ya bir dergi çıkararak ya da çıkaracağı bir dergiyi düşünerek yaşamıştır' dediği Cemal Süreya tarafından çıkarılan Papirüs, dönemin en önemli şair ve yazarlarının yer aldığı mektep rolünü üstlenen bir edebiyat dergisiydi. 📌Tomris Uyar derginin çıkış hikayesini anlatırken şunları nakleder: ➡'İlk bunalımı, Edip Cansever sayesinde atlattık. Cansever, yazıhaneye serdiğimiz küçük halının çok değerli olduğunu belirtine, onu hemen gözden çıkardık. Ve küçük halı sanırım Edip Cansever'in engin antikacılık bilgisi (!) yüzünden, ettiğinden oldukça yüklü bir fiyata alındı ortağı Mösyö Jak tarafından. Halı temizlendi, biz de iki Papirüs'e daha sahip olduk.' 'Evimin önünde sayısız yol vardır. Ama onlardan biri kendini kabul ettirdiği anda öbürleri silinip gider.' 📌Süreya, ikinci sayısından sonra kapanan dört sayfalık dergiyi, 8 aylık bir aradan sonra tekrar çıkarsa da bu sefer dergi üç sayı sonra Temmuz 1961'de yeniden kapandı. Papirüs'ü kapatmak zorunda kaldığında şöyle diyecekti: 'Bir dergi gibidir benim yaşamım; bu yüzden ölmem, batarım.' 📌Aynı yıl Maliye Bakanlığı tarafından bir yıllığına Paris'e gönderilen Süreya, 1964'te İstanbul'a atanmasından sonra edebiyata ağırlık vermek için 31 Temmuz 1965'te Maliye Teftiş Kurulundan arkadaşları Sezai Karakoç ve Doğan Yel ile birlikte istifa etti. 'Papirüs'ü 1 Haziran 1966'da üçüncü defa çıkarmaya başlayan Süreya, dergiyi Mayıs 1970'e kadar aylık olarak düzenli bir şekilde okuyucularla buluşturdu. Cemal Süreya'dan her bir sayfasında duygu saklı 10 kitap 'Şiir ayrı bir dildir ama kuş dili de değildir. Bunu göremediler. Eliot bir güzel haklılandı.' 📌'Papirüs'ü son olarak 15 Mart 1981'de çıkaran Cemal Süreya, çeşitli devlet kademelerinde görev aldıktan sonra 1982 yılında emekli oldu. Cemal Süreya, ilk kitabı çıktığında kendisinde etkileri olan şairlerin Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday olduğunu söylerken şu ifadeyi paylaşıyordu: 'Mısra kurmasını, dile yaslanmasını onlardan öğrendim.' 📌Süreya, şiirin yanı sıra deneme, tenkit yazısı, şiir ve düz yazı tercümesi, çocuk kitabı, günce ve derleme de yazarken, yazılarında Osman Mazlum, Adil Fırat, Ali Fakir, Ali Hakir, Ahmet Gürsu, Hüseyin Karayazı, Birsen Sağanak, Dr. Suat Hüseyin gibi farklı mahlaslar da kullandı. Cemal Süreya'nın Sevda Sözleri'nden duygu yüklü 30 alıntı Sık sık bizden neden büyük sanatçı, büyük bilimci çıkmaz diye söylenir dururuz. Yakınır dururuz. Nasıl çıksın? Şu uzun Anadolu'da deha ihtimalleri yoksulluğun, bırakılmışlığın, okulsuzluğun cehenneminde kuruyup gitmektedir.' Düşünce adamı olarak Cemal Süreya 📌Türk şiirinin önde gelen adlarından Cemal Süreya, şiirlerinin yanı sıra ışıltılı düz yazılarıyla da dikkati çeken bir edebiyatçıdır. 📌Cemal Süreya edebiyatımızda daha çok şair olarak tanınmakla birlikte aynı zamanda önemli bir deneme yazarıydı. Denemelerinde farklı konuları ele alan yazar, çoğunlukla edebiyat ve dil üzerine yazdı. Cemal Süreya'nın denemelerinde ilk göze çarpan deneme yazarlığı ile şairliği arasındaki ilişki ve bu ilişkinin Cemal Süreya'nın yazarlığına olumlu etkileridir. Cemal Süreya düz yazı hakkındaki görüşlerini şu şekilde ifade eder. 'Yazılarımda daha çok Türk edebiyatı üzerinde düşünmeye çalışıyorum. Hem bütün olarak, tepeden edebiyatımıza bakmak istiyorum, hem de tek tek sanatçılara yaklaşmak [...] Bir de şu var: Yalnız şiir üstüne düşünüyor değilim. Türler, türlerin ilişkileri, tarihsel dönemlerde karşılıklı durumları bana çok çekici gelen bir konu.' 📌Cemal Süreya'nın denemeciliğini değerlendiren yazarlar da bir deneme yazarı olarak Cemal Süreya'yı başarılı bulur ve deneme yazarlığını şairliğiyle ilişkilendirirler. Vedat Günyol 'Cemal Süreya, sade bir şair olarak mı karşımızda? Hayır, o şairliğinin yanı sıra, bir nefis denemeci, bir portre yazarı, zekasının inceliğinde, şakasının doruğunda, gözlemciliğinin aşılmazlığında bir düşünce adamıydı aynı zamanda' şeklinde değerlendirir. 'Evrensele kendi yapımızın hammaddelerini kullanarak geçebiliriz. Temele onu oturtmak. Yalnız bunu yaparken yeryüzündeki bütün tekniklerden yararlanabiliriz tabii.' 📌'Papirüs'ten Başyazılar', Cemal Süreya'nın 1960 – 1980 yılları arasında aralıklarla elli üç sayı çıkardığı dergisi Papirüs'teki başyazılarını bir araya getiriyor. Bu yazılar, şairin düşünce adamı kimliğini ortaya koyan belge niteliğindedir. Kıvrak bir zeka ve geniş bir kültürün ürünü olan bu yazılar, Süreya'nın sanat ve edebiyattan ülke sorunları ve siyasete uzanan geniş bir alandaki değerlendirmelerini içeriyor. Kavrayıcı bir zeka ve geniş bir kültürün sanat ve edebiyattan düşünce ve siyasete uzanan geniş bir alandaki değerlendirmelerinden toplam 37 yazıdan oluşuyor. Cemal Süreya'nın Papirüs'teki yazılarından edebiyatımıza dair düşünceleri 'Her insan topluluğu evrensele 'kendi yiğitliği' ile varır. Her sanatçı gerçeğin çevresinde kendi toplumunun birikmiş algıları ile döner.' Cemal Süreya'nın eserleri 📌Şiir, deneme, mektup, söyleşi ve derleme gibi eserlerinden bazıları şöyle: ➡'Üvercinka', 'Göçebe', 'Güz Bitiği', 'Sevda Sözleri', 'Uzaktan Seviyorum Seni', 'Şapkam Dolu Çiçekle', 'Günübirlik', 'Uzat Saçlarını Frigya', 'Aydınlık Yazıları / Paçal', 'Oluşum'da Cemal Süreya', 'Papirüs'ten Başyazılar', 'Günler', 'Onüç Günün Mektupları', 'Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi', 'Güvercin Curnatası', 'Mülkiyeli Şairler' ve 'Yüz Aşk Şiiri' 'Dil diri bir varlıktır. Kendi bünyesi içindeki her türlü aykırılığı kabul eder de, başka bir bünyenin düzgünlüğünü kovabilir çok kez.' 🔎Cemal Süreya hakkında bunları biliyor musunuz? 📌Cemal Süreya'nın şair olmasındaki temel aktör annesiydi. Ünlü şair şiire olan ilgisini annesinin anlattığı Kerem ile Aslı hikayesine bağlamıştır. 'Edebiyatın bir insanda oluşumu, daha doğrusu bir insanın edebiyatta oluşumu birçok değişkenin birlikte hareket ettiği karmaşık bir durum gösterir.' 🔎Cemal Süreya hakkında bunları biliyor musunuz? 📌Cemal Süreya'nın dergicilik merakı ilkokul yıllarına uzanıyordu. İlkokulda bir dergi çıkarmaya karar verdi. Ancak baskı makinelerinin azlığı, var olanların kalitesizliği buna mani oluyordu. Ama yine de yılmadı çocuk Cemal, sıkı dostu ile birlikte elle yazılarını yazdığı, resimlerini çizdiği okul dergisini çıkardı. 18 unutulmaz eseriyle şiiri yeniden yazan şair Cemal Süreya 'Bir edebiyatın meydana gelişinde kötü yapıtların, unutulup silinmiş edebiyat verimlerinin, halk sanatları ile edebiyat arasında duran ve 'çirkin folklor' diyebileceğimiz piyasa kitaplarının da rolü vardır. Söz konusu aydın tipi için bunlar artık kaçırılmış fırsatlardır. Antolojiler üzerinden, edebiyat tarihlerindeki önemli adlar üzerinden bir ulusun edebiyatı öğrenilebilir belki.' 🔎Cemal Süreya hakkında bunları biliyor musunuz? 📌Edebi kişiliğinin yanında bir de sporcu yanı vardı Cemal Süreya'nın. Futbola bayılan şair, Fenerbahçe taraftarıydı. Ayrıca sanatçı dostlarıyla da sık sık futbol maçları yapardı. 'Edebiyatçı olmak, anadilinin bir edebiyatçısı olmak ancak o dildeki iç konjonktürü kavramakla mümkündür. Bu da bir akıl işi değil bir yaşama işidir. Bir Ömer Bedrettin Uşaklı'yı bugün okumak fazla bir şey değildir belki ama aynı şairi vaktiyle sevip okumuş olmak bir şeyler ifade edebilir. Her çağın, her kuşağın ayrı ayrı Ömer Bedrettin'leri vardır.' 🔎Cemal Süreya hakkında bunları biliyor musunuz? 📌Çocukken bütün büyük yazarların 3 ada sahip olduğunu keşfeden şair, ilk adını Cemal olarak kısaltmış yanına da Süreya eklemişti. Böylece Cemal Süreya Seber olacaktı. 'Yaşadığı ülkenin anadilindeki edebiyatı bilmeyen, merak etmeyen birinin yabancı edebiyatları tam anlamıyla değerlendirebileceğine inanmıyoruz.' 🔎Cemal Süreya hakkında bunları biliyor musunuz? 📌Cemal Süreya kendine farklı farklı doğum günleri belirlerdi. Dostoyevski'nin eserleri ile tanışması, sonradan eşi olacak Güngör Demiray'la tanıştıkları tarih bunlara verilebilecek örneklerdi. 'Bir ülkedeki insani ilişkilerin temel koşullarını karşılamayan bir hukuk düzeni, devletin sağlığını da tehlikeye düşürür.' 🔎Cemal Süreya hakkında bunları biliyor musunuz? 📌Küçük yaşlarda sürgünün acılı yıllarına şahitlik eden Cemal Süreya, sonraki yaşamında da sürgünde gibiydi. Sürekli ev değiştirmek zorunda kalan Süreya, tam 29 farklı eve taşındı. Bu evlerin sonuncusu Kadıköy'de 'Cemal Süreya Sokağı'nda bulunmaktadır. 'Tarih, insan toplumlarının ayıklayıcı bir hikâyesiyse, sanat da bileşik bir anlatımı oluyor.' Tepeden bakılırsa, her sanat eserinin siyasal bir anlamı vardır; belli bir sınıfın, belli bir hayat görüşünün koşullarıyla yüklüdür; belli hayat ve kültür değerlerini taşır.' 🔎Cemal Süreya hakkında bunları biliyor musunuz? 📌Cemal Süreya'nın Amcası Memo'ya büyük bir bağlılığı vardı. Bu sebeple oğluna da Memo ismini verdi. 'Konuşma dili düzyazının, düşünce dilinin tuhaf bir argosudur. Şiirler düzyazı arasında bir bırakışma bölgesi desek, yeri. Bu bakımdan şiirin de düzyazının da özelliklerini taşıyor. Ne tam şiir, ne tam düzyazı. Şiir, çemberini ordan geçirirken nesnellikler edinir. Düzyazı, kendinden bir şey koparıp şiire verirken, oradan verir.' 🔎Cemal Süreya hakkında bunları biliyor musunuz? 📌Turgut Uyar, Cemal Süreya'nın vefatı ardından şu cümleleri kurmuştur: ''Cemal Süreya ölmüş diyorlar. İlahi azrail. Cemal Süreya ölür mü hiç!'' 'Hikâye sanatının da bir açılım kazandığı ya da kazanması için pek bir şey kalmadığı şu günlerde genç hikâyecinin bu noktada kendine eleştirel gözlerle bakması zorunludur, diyoruz.' _____________________________________________ *** Fikriyat.com'un ürettiği özel içeriklere ulaşmak için tıklayınız: https://www.fikriyat.com/fikriyat-ozel ***Podcast kayıtlarıyla İslam'dan fıkha, edebiyata, tarihe dair bilgiler içeren programları dinleyebilir ve güncel olayların tarihte yer alan örnekleriyle, edebiyattan sanata dair birçok içeriği de takip edebilirsiniz: https://www.fikriyat.com/podcast ***Dijital medyanın tüm mecralarında yer alan Fikriyat.com sosyal medyada da aktif olarak faaliyet gösteriyor: TWITTER: https://twitter.com/fikriyatcom INSTAGRAM: https://www.instagram.com/fikriyat/ FACEBOOK: https://www.facebook.com/fikriyat/ PODCAST'LER: https://www.fikriyat.com/podcast MOBİL UYGULAMASI https://play.google.com/store/apps/details?id=com.turkuvaz.fikriyat Ayrıntılı bilgi: https://www.fikriyat.com/kultur-sanat/2020/07/10/dijital-medyaya-yeni-bir-soluk-getiren-mecralar-fikriyatcom-ve-vav-radyo

Cemal Süreya'nın Papirüs'ten Başyazılar kitabından alıntılar

Macar Kültür Merkezi'nde "Edebiyat Pikniği" düzenlendi

"Bir Yokmuş'la Bitmeyen Masallar" sergisi Hüsrev Kethüda Hamamı'nda açıldı

"Asr-ı Saadetten Günümüze Mushaf Medeniyeti: İstanbul Mushafı"

Allah Teala'nın sevmediği kötü huylar

Nurullah Genç'in "Rüveyda" eserinden eşsiz dizeler

Melih Cevdet Anday'ın özel sözleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Zenginlerin gençlik iksirinin çocuklarla bağlantısı ne?

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Zehir kupadan, şaloma!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Zenginlerin gençlik iksirinin çocuklarla bağlantısı ne?

Allah Teala'nın sevmediği kötü huylar

Sonbahar depresyonunun belirtileri, tedavisi ve korunma yöntemleri

Nurullah Genç'in "Rüveyda" eserinden eşsiz dizeler

Zehir kupadan, şaloma!

Melih Cevdet Anday'ın düşündürücü sözleri

Arama

Cemal Süreya'nın Papirüs'ten Başyazılar kitabından alıntılar