Arama
Cemil Meriç ünlü edebiyatçıları nasıl eleştirdi?
Cemil Meriç için kitaplar, uygarlığa yol gösteren ışıklardır. Balzac'ı edebiyatta ilk isim olarak kabul eder. Türk ve dünya edebiyatındaki birçok yazarı takip etmiş, ilgi duydukları hakkında yazılar yazmıştır. O, gerektiğinde ele aldığı edebiyatçıları acımasızca da eleştirmiştir. İşte, Cemil Meriç'in kaleminde yer alan o isimler…
Doğu dünyasına ezelden tutkun olan Hugo, Doğu'da "(…) bambaşka bir şiirin pırıldadığını sezer gibi olmuş. Uzun zamandan beri o kaynaktan içmek, susuzluğunu o kaynaktan gidermek arzusundadır. Doğu'da her şey büyük, her şey muhteşem, her şey bereketli, Ortaçağ'da olduğu gibi."
Meriç, Hugo'nun Doğu karşısındaki tutumunu anlatırken onun zihni yapısı hakkında şu bilgiyi vermiştir: "Hugo, bir orkestra şefi; Doğu düşüncesi, bir nota defteri gibi üstadın önünde. Doğu'yu sever, ama çekingen bir sevgidir bu. Önce Latin'dir Hugo. Bazen yüzeyinde kalır Asya'nın; arada, derinliklerine iner. Ve ürperti duyar: Asya bir dehşet bölgesidir şair için."
Cemil Meriç Jurnal'inde Namık Kemal, Hugo karşılaştırmasını şu cümlelerle yapar: "Bir Hugo'yu düşünün, bir Namık Kemal'i. Birincisi bir Amerikan işadamı kadar metodik; altmış katlı bir abide, eseri. Abideyi altmış yılda tamamlıyor. Gözlerini eserinden ayırmayan usta bir mimar. İlhama iltifat ettiği yok. Her gün okuyor, her gün yazıyor. Arkadaşları da öyle. Hepsi ciddî, hepsi yüklendiği sorumluluğun farkında. Namık Kemal bir meteor gibi."
İlk pozitivistimiz Beşir Fuat'ın Victor Hogu'yu Emile Zola sayesinde tanıdığını yazar. Cemil Meriç, bir yazısında da Hugo'yu Zola ile karşılaştırır. Ona göre Beşir Fuat, genç olduğundan Hugo'yu anlayamamıştır.
Modern edebiyatın özgün yazarlarından olan Franz Kafka, eserlerini Almanca yazan bir Yahudi'dir. Suç, özgürlük, yabancılaşma ve kişisel beklentileri işlediği eserleri yakın arkadaşı Max Brod tarafından yayınlanır. Kafka'nın en tanınmış eserlerinden olan Şato, 1922 yılında yazılır, 1926'da yayınlanır.
Kafka'nın dünyasını metafizik bir dünya olarak değerlendiren Cemil Meriç'e göre Kafka'nın hikâyeleri birer alegoridir. Onun eserlerinde, görünen dünyadan görünmeyen dünyaya geçeceksiniz… Şato ile ilgili değerlendirmesi de şöyledir: "Kafka'nın Şato'su da birer fantastik hikâye. Hepsinde de ağır basan: düşünce ve serüven. Aşk yok."
