Arama
Divan edebiyatı şairlerinin birbirinden farklı meslekleri
Kadıdan, müderristen şair olur da kasaptan, helvacıdan, şekerciden olmaz mı? Divan edebiyatı şairlerinin birbirinden ilginç mesleklerinin olduğunu biliyor muydunuz? Her ne kadar yüksek zümre edebiyatı olarak tanımlansa da divan edebiyatı şairleri arasında her türlü mesleğe sahip olanlar mevcut. İşte divan edebiyatındaki ünlü şairlerimizin meslekleri…
Bir meslekten ziyade doğuştan gelen bir hak veya unvan olarak kabul edebileceğimiz bu hükümdar şairler, diğer saray mensuplarından çok farklı bir statüdedirler.
📌 Osmanlı, Azerbaycan, Kırım veya Özbek sahaları gibi farklı edebi muhitlerde Türk hakanlarının çoğunun şiirle ilgilendiği, önemli bir kısmının da divan sahibi olduğu malumdur.
📌 Avni mahlaslı Fatih Sultan Mehmet, "Muhibbi" mahlaslı Kanuni Sultan Süleyman, "Adli" mahlaslı Sultan II. Bayezid, "Bahti" mahlaslı Sultan I. Ahmed, Sultan II. Bayezid'in oğlu Şehzade Korkut, Fatih Sultan Mehmet'in oğlu Cem Sultan, Kanuni Sultan Süleyman'ın oğlu Şehzade Mustafa, "Hatayi" mahlaslı Şah İsmail, "Hüseyni" mahlaslı Hüseyin Baykara, Kırım hanlarından Halim Giray ve Şahin Giray örnek olarak verilebilir.
Toplumun ticaret hayatının belkemiğini oluşturan aşçı, attar, basmacı, canbaz, cerrah, demirci, şekerci, helvacı, kasap, marangoz, tespihçi, takkeci, saraç, sahaf, sarraf, hattat, hekim, terzi, iplikçi, hamamcı, bakırcı, kaşıkçı, ciltçi gibi meslek sahipleri, divan şiiri dünyasında şair olarak da karşımıza çıkmaktadır.
📌 16. yy'da yaşamış olan Kandi şekerci; Şehdi helvacı; Zenciri ve Suvari canbaz; Raşid bakırcı; Safayi hekim; Aşki ve Nakşi nakkaş; Naimi reisü'l-küttab; Katibi, Cafer, Azeri, Haki ve Tabii hattattır.
📌 17. yy'da yetişen şairlerden Haşimi saraç; Şami ve Şifayi hekim; Reşid sahaf; Emni, Kaşif ve Hüseyin Can hattattır.
18. yy şairlerinden Natık attar; Fezayi iplikçi; Nabi kahveci; Şehri hamamcı; Şemi helvacı; Vahib basmacı; Zinhi ve Ferecullah sahaf; Esad, Faiz, Tevfik, Hamdi ve Hıfzi hattat; Vasıf, Vahid ve Hayri reisü'l-küttapdır.
📌 Aziz ise devrin en önemli hekimlerindendir. 19. yy'da ise Halus aşçıbaşı; Şarik kaşıkçı; Yesari tespihçi; Hatif çok meşhur bir ciltçi; Abdulhak hekim; Suud ve Hatif sahaf; İzzi ve Kemal hattattır.
📌 Esnaf sınıfı şairlerin küçük bir örneğini teşkil eden bu şairler göz önünde bulundurulduğunda da böyle bir edebiyatın insani boyutu anlaşılacaktır.
Asıl mesleği hekimliktir. Osmanlı Devleti'nin ilk reîs-i etıbbâsıdır.
📌 İkinci Murad zamanında ise Edirne'deki sarayda görev alır. Yaşlandığında aktarlık ve hatiplik yaptığı da biliniyor.
Çocukluk ve gençlik yıllarını geçirdiği Urfa'da Arapça ve Farsça öğrenir. Bir rivayete göre Yâkub Halife adında bir şeyhe intisap ederek tasavvufa yönelir ve şeyhin çobanlığını yapar.
📌 Başka bir rivayete göre ise arzuhalcilikle meşgulken bir mutasarrıfın dikkatini çeker. Şeyhin ya da mutasarrıfın telkiniyle İstanbul'a gider.
📌 İkinci vezir Damat Mustafa Paşa'nın divan kâtipliğini yapar. Ardından kethüdalığa yükselir. Şeyhü'ş-şuara olarak kabul edilen şair, darphâne eminliği, başmukabelecilik ve mukabele-i süvârî mansıplığı yapmıştır.