Arama
Edebiyat dünyasına dair en merak edilen sorular
Edebiyat hayatın gizli yüzüdür, hayattan kopuk bir alan değildir. Okul sıralarımızdan beri türlü sebeplerle edebiyatla haşır neşir oluruz. Aşina olduğumuz pek çok edebi konuya farklı açılardan bakabilmek için edebiyat dünyasına dair en çok merak edilen soruları derledik.
📌Cumhuriyet döneminde divan şiirine sert eleştiriler yapılsa da Yahya Kemal ve Ahmet Haşim bu dönemde divan şiiri birikimiyle beslenen şairlerdi. Yalnızca bu iki isim değil kendinden sonra gelen şairlerde de divan şiiri etkileri görülmüştür. İkinci Yeni şairleri, Asım Bezirci tarafından imge dünyasıyla divan şiirinin devamı olarak nitelendirilmiştir. Turgut Uyar gibi İkinci Yeni'nin en önemli temsilcilerinden birinin 1970'te yayımlanan eserine Divan ismini vermesi bu yönüyle dikkat çekicidir.
📌Bazı şairlerin 1950'lerde divan şiiriyle açıkça etkileşim içinde oldukları görülür. Atilla İlhan ve Behçet Necatigil ritim ve ahenk şiirin yapı özelliklerini oluştururken divan şiirine yönelirler.
📌Divan şiiri modern şiiri üç yönüyle etkilemiştir:
1.Ahenk: Divan şiirinde ahenk unsurları aruz, kafiye ve rediftir. Bu unsurları şiirlerinde devam ettiren sanatçılar genellikle aruzu kullanmışlardır.
2. İçerik: Divan şiirinin konularıyla olan benzerliktir. Sezai Karakoç, Ebubekir Eroğlu, Hilmi Yavuz divan şiirinin içeriğinden etkilenen edebiyatçılardır.
3. Mazmun: Divan şiirindeki kalıplaşmış söz olan mazmunların modern şiirde imgeler aracılığıyla devam ettiğini söylemek mümkündür.
- 11
- 13
📌Garip hareketi üç arkadaş olan Orhan Veli, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet tarafından oluşturulmuştur. Şiirlerinin toplandığı "Garip" adlı eserdeki şiirlerde kafiyesiz, vezinsiz, sanatsız, şairanelikten uzak bir şiir dili oluşturmuşlardır. Başlangıçta oldukça tepki gören Garip akımı, bir müddet sonra gerek kendi devirleri gerekse kendilerinden sonraki birçok şairi de etkilemiştir.
📌Orhan Veli'nin vefatından sonra Melih Cevdet, kendilerinden sonra gelişen İkinci Yeni şiirine çok yaklaşmayarak kendisine has bir şiir evreni kurmuştur. Üç şair arasında en köklü değişikliği yapan ise Oktay Rıfat'tır. Garip sonrası şiirlerinde Oktay Rıfat'ın Perçemli Sokak kitabıyla anlamda kapalılığa yöneldiği ve adete İkinci Yeni hareketinin muştucusu olduğu söylenmektedir.
📌Oktay Rıfat İkinci Yeni kapsamında değerlendirilebilecek şiirlerinde alışılmadık bağdaştırmalara, geleneksel imge düzeni dışında imgelere ve sözcüklerle çizilen soyut göndermelere yer vermiştir. Bu yeni şiir, Garip şiirinin edebi sanatlardan uzak;imgeye değil kelimeye ve anlamaya dayanan, sokaktaki insanı anlatan ve ondan beslenen şiir anlayışının dışındaydı.
📌Edebiyatta kanon kavramı belli bir zihniyet çerçevesinde yazılan eserler, bu eserlerin belli bir zihniyete göre onaylanması veya reddedilmesi olarak tanımlanır. Bir eser veya sanatçı dönem geçerli olan kanonun ilkelerine beğeni kriterlerine uymuyorsa o eser veya sanatçı dışlanır.
📌Kanonun oluşmasında din, ideoloji, devlet, toplumsal ve siyasi etmenler etkili olabilir. Türk edebiyatında Cumhuriyet'in ilk yıllarında yeni değerlerin halka aşılanması için resmi ideolojinin istediği tarzda eserler ortaya koyulmuştur. Her dönem kendi edebi kanonunu oluşturmuştur.