Arama
Edebiyat nedir? Edebiyat çeşitleri ve özellikleri hakkında bilgiler...
Edebiyat veya yazın; olay, düşünce, duygu ve hayalleri dil aracılığı ile estetik bir şekilde ifade etme sanatıdır. Daha kısa tanımla edebiyatın, bir sanat formu olarak oluşturulan yazılar olduğu bilinir. Kelime ve kavram olarak Türkçede Tanzimat'tan sonra kullanılmaya başlanan edebiyat, diğer sanatlara oranla gücünü ve zenginliğini, kullandığı malzemenin söz olmasına borçludur. Sizler için edebiyat çeşitleri ve özellikleri hakkında bilgileri derledik.
Zaman akışı içinde; korku, polisiye, bilimkurgu ve yeraltı edebiyatının da altyapısını oluşturan gotik edebiyat metinlerinde, olayın geçtiği mekânlar ve bu mekânlar içinde oluşan atmosfer, metin içi korku duygusunu üretir. İlk olarak mimaride kullanılan gotik kavramı zamanla kapsamını genişletmiştir. Bu kavramın edebiyata ulaşması 18. yüzyıla denk gelir. Oğuz Atay'ın tespitiyle; modern dünya, korkuların yaşandığı bir dünya olmaktan çok, korkunun üretildiği ve en geniş anlamıyla "korkunun beklendiği" bir dünyadır.
Gotik tür, edebiyatta kendisini korku arka fonu ile gösterir. Bu korku, fantastik hikayeler ile ve kimi zaman da doğa üstü olaylar ile ortaya çıkmaktadır. Gotik türde hakim olan kavram, karanlık ve derin kişilik çatışmalarıdır.
Kimi yazarlar hiçbir olağanüstü olaya yer vermeden kişiyi sadece kendi fikirleri ile kendi kişilik çatışmaları ile vererek bir derin bir korku kavramı oluştururlar. Bunun en modern örneğine Edgar Allan Poe'nun öykülerinde rastlamak mümkündür.
"Kuzgun" ve "Annabel Lee" şiirleriyle tanıdığımız Edgar Allan Poe, gerek yaşam öyküsü gerekse edebi anlayışıyla dünya edebiyatındaki en dikkat çekici isimler arasında yer alır. Gotik edebiyat türünün en önemli temsilcilerinden biri olan Poe, dönemindeki baskın edebiyat anlayışından sıyrılarak özgün duruşuyla ayakta kalmaya çalıştı.
POE HAKKINDA ÇOK ŞEY ÖĞRENEBİLECEĞİNİZ 10 SORU VE CEVABI ÖĞRENMEK İÇİN TIKLAYIN
Postmodern roman, bir anlamda söylemsel olarak mimaride başlayıp gelişen, kurumsal, kuramsal ve düşünsel alanlarda hızla yayılan ve 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren edebiyat dünyasında da kendisini gösteren postmodernizmin ürünüdür. Postmodern yazın modern anlayıştan farklı olarak öz ve biçimde yeni bir yaklaşımı beraberinde getirmiştir. Buna göre tür ayrımı ortadan kalkmıştır. Modern yapıtta yorumlanabilirlik sınırlandırıldığı halde, postmodern yapıtta okuyucu, okuduğu sırada metni yeniden yazma durumuna geçer. Modernlikte yapıt anlamlılık taşımaktayken, postmodern yapıt söz söyleme sanatıyla (retorik) bezenmiştir. Dil oyunlarına geniş yer verme ve zaman-yer bütünlüğünden uzaklaşma görülür. Postmodern yazarlara, Franz Kafka, Umberto Eco, Albert Camus ve Oğuz Atay'ı örnek verebiliriz.
Yeraltı edebiyatı, 19. yüzyılın ortaları ile 20. yüzyılın başlarında oluşmaya başlayan edebiyattır. Birçok edebiyat kalıbını hiçe sayan yeraltı edebiyatına Charles Bukowski'yi ve Chuck Palahniuk'un, Dövüş Kulübü adlı eseri örnek verilebilir.
