Arama
Garip akımına ilk ciddi eleştiriyi yapan Hisarcılar
Hisarcılar, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatı şiir ekolüne bağlı olan şair ve yazarlar topluluğudur. Hisarcılar ilk şiirlerini Çınaraltı dergisinde, Garip akımına karşı bir duruş sergileyerek yayınladılar. Daha sonra 1950 yılında çıkarılmaya başlayan ve 1980 yılına kadar aralıklı olarak 277 sayı çıkarılan Hisar dergisi etrafında toplandılar. Peki, Hisar dergisi etrafında toplanan edebiyatçılar kimdi? Bu edebiyatçıların gelenekten beslenerek oluşturdukları sanat anlayışları Hisar dergisinde nasıl tezahür etti? Hisar, hangi ünlü edebiyatçının ilk yazılarını yayımladığı dergiydi? İşte tüm bu soruların cevabı ve daha fazlası...
Özellikle Mehmet Kaplan ve Cemil Meriç'in yazıları Osmanlı tarih ve medeniyetine, Batı kültürüne dengeli ve mutedil bir bakışla derginin kültür milliyetçiliğine dayanan, buna karşılık siyasi ve ideolojik olmayan fikir yapısını oluşturur.
Hisarcıların edindiği bir diğer ilke de yeninin mutlaka eskiye dayanması gerektiği düşüncesidir. Garip akımına gösterdikleri tepkideki en önemli nokta geleneğe karşı duruşlarıdır. Zira onlara göre sanatta yenilik eskiyle bütün bağları koparıp soysuzlaşmak değildir. Sırtını geleneğe yaslamayan bir sanatın kalıcı olabileceğine inanmazlar. Bu yüzden geleneğe sırtlarını yaslayarak bir sanat anlayışı oluştururlar.
Yazılarının tamamı göz önüne alınınca bir fikir ve edebiyat dergisi özelliği gösteren Hisar'da güzel sanatların çeşitli meselelerine, plastik sanatlara, mûsiki bahislerine, sahne sanatlarına dair yazı ve tenkitlere de yer verilir. İlmî araştırma ve inceleme makaleleri bulunmakla beraber daha çok yorum ve deneme tarzı yazılar ağırlıktadır. Yerli ve yabancı tiyatrolarla ilgili tenkit ve tanıtma yazılarıyla oyunlar üzerine aktüel kritikler Halit Fahri Ozansoy, Ömer Atila, Metin And, Ergun Sav ve Turgut Özakman tarafından kaleme alınır. Hemen her sayıda Mehmet Çınarlı, Mehmet Kaplan ve Gültekin Sâmanoğlu'nun sanat ve edebiyatla toplum, devlet ve siyaset ilişkilerini ele alan yazıları bulunmaktadır.
Mehmet Kaplan ayrıca Ruhi Çınar takma adıyla felsefi, Osman Okatan takma adıyla da siyasi denemeler yazmıştır. Dil konusunda dergide aşırı tasfiyeciliğe karşı açık bir tavır ortaya konmuş, yazarlarının çoğu yanlış kelimeler ve sadeleşme gibi meselelerde fikirlerini belirtmişlerdir. Ayrıca konuyla ilgili olarak Faruk K. Timurtaş'ın bir seri yazısı vardır. Genellikle yeni edebiyat dönemiyle ilgili tenkit, değerlendirme ve araştırmaların yer aldığı dergide divan şiiri üzerine Rüştü Şardağ yazılar kaleme almıştır. Cemil Meriç de yazı hayatına ilk defa Hisar'da "Hint ve Batı" adlı seri yazılarla başlamış (sy. 42, Haziran 1967), daha sonra "Fildişi Kule'den" başlıklı denemeleriyle devam etmiştir.
Dergide edebi metin olarak bazı hikâyelere karşılık pek çok şiir yer alır. Daha önce şöhret kazanmış şairlerin yanı sıra Hisar dergisinde birçok yeni de şair yetişmiştir. Herhangi bir şekil ve tarza bağlı kalmaksızın muhteva olarak milli kültür çerçevesinde ve estetik değeri ön planda tutan şiirler dikkati çeker. Bazı tenkitçi ve edebiyat tarihçileri, bu şiirlerin ortak özelliklerini dikkate alarak "Hisar şairleri" adı verilen bir grubun varlığını benimsemiştir.