İmam Gazzali'nin Kimya-yı Saadet kitabından öğütler

🔸 Namazda kalbin gafleti iki sebeple olur. Biri zahir, biri de bâtın ile alâkalıdır. Zahiri olan gaflet şöyledir: Namaz kıldığı yerde kalbini meşgul edecek bir şey görmesi veya bir ses duymasıdır. Kalp de göze ve kulağa tâbidir. Bunun çaresi, hiç ses olmayan bir yerde namaz kılmaktır. Eğer orası karanlık olursa daha iyi olur. Göz de bir yere takılmaktan kurtulur. 🔸 Birçok zâhidler ve âbidler kendilerine küçük ve karanlık bir oda yaparlar. Çünkü açık, rahat yerde kalp daha çok daralır. İbn Ömer (ra) namaz kılacağı zaman, gözü takılmaması için kılıcı, kitabı ve örtüyü önünden kaldırdı. 🔸 İkinci gaflet sebebi bâtınidir. Bu da düşünce ve hayâllerin dağılmasıdır. Bu ise daha zor ve güçtür. Bu da iki şekilde olur. Biri, kalbi bir zaman meşgul eden bir iten doğar. Bunun çaresi, önce işi yapmak, kalbini ondan ayırmak ve sonra namaza durmaktır. 🔸 Diğeri, kısa zamanda olmayacak şeylerde ve işlerde olur. Yahut da âdet olarak kalbi, çeşitli düşüncelerin kaplamasından meydana gelir. Bundan kurtuluş çaresi, kalbi okuduğu Kur'an- Kerim ve tesbihlerin manasını düşünmekle meşgul eylemektir. 🔸 Namazdan önce Allahü Teâlâ'yı hatırlamak kalpte galip gelmiyorsa, namazda da kalbi hazır olmaz. Vaki' olan düşüncelerden kalp, namazda da olsa kurtulamaz. 🔸 Namaz kalp huzuru ile kalmak isteyenin, namaz dışında kalbine bir çare bulup onu düşüncelerden kurtarması lâzımdır. Bu da dünya meşguliyetlerini kendinden uzaklaştırmakla olur. Dünyada kendisine yetecek kadarına kanaatle olur. İmam-ı Gazzali kimdir? Gazzali'nin ilmi çalışmaları... 🔸 Bir kimse bir ağacın altında oturup, serçelerin seslerini duymak isterse, eline bir sopa alır ve kovar. Biraz sonra serçeler yine hemen o ağaca dolarlar. 🔸 Eğer onlardan kurtulmak isterse, çaresi, ağacı kökünden kesmektir. Çünkü ağaç orada olduğu müddetçe kuşlar oraya gelir. Bunun gibi, arzular çok olunca, çeşit çeşit düşünceler ondan ayrılmaz. 🔸 Namazın hareketlerinden her bir bilginin ve zikirlerinden her zikrin kendine mahsus bir ruhu ve hakikati vardır. Eğer ruh asıl olmasa, ölü insan gibi olur. Yâni ruhsuz beden gibi olur. 🔸 Eğer asıl olursa, edepleri ve lâzım gelen şeyleri tamam olmazsa, gözü oyulmuş, kulağı ve burnu kesilmiş adam gibi olur. 🔸 Eğer hareketlerine riayet edilir, ruh ve hakikati onunla olmazsa, gözü olup görmeyen, kulağı olup duymayan insana benzer. 🔸 Ezan sesini duyduğun zaman kalbinde bir sevinç ve istek dolmuş görüyorsan, kıyamet günündeki sesi duyduğun zamanda öyle olacağını anla. 🔸 Azaların en kıymetlisi olan yüzünü, şeylerin en aşağısı olan toprağa koymak olduğunu bilirse ve böylece kendisinin topraktan olduğunu ve tekrar toprağa döneceğini anlarsa; gururu kırılır ve kendinin zavallı, muhtaç olduğunu bilir. 🔸 Bunun gibi, her işte bir sır ve hakikat vardır. Bundan gafil olursa o işten surete kavuşmaktan başka bir şey elde etmez. İmam Gazzali'nin öğrencisine verdiği 11 öğüt 🔸 İnsanın meşgul olacağı işlerden, ilimden daha faziletli ve daha büyük bir iş yoktur. Meşgul olduğu her san'at dünya içindir. İlim de, birçoklarına göre, dünyadaki iyi mesleklerdendir. İmam Gazzali'nin Sultan Ahmed Sencer'e yazdığı tarihi mektup 🔸 Oruçta iki hususiyet vardır ve bu hususiyetler sebebiyle bu nisbete uygundur. Biri, orucun hakikati, yememektir. Bu sebâtına ait bir şeydir. İnsanlar bunu görmez. Böylece riya da buna yanaşmaz. Diğeri, Allahü Teâlâ'nın düşmanı şeytandır. 🔸 Şeytanın askeri, arzu ve isteklerdir. Oruç onun askerini kırar. Çünkü orucun hakikati arzular terktir. 🔸 Hacdan alınacak ibretler öyledir: Bu yolculuğu, bir bakımdan ahiret yolculuğuna benzetmişlerdir. Çünkü bu yolculuktan maksat hâne, yâni Kâbe'dir. Ahiret yolculuğundan maksat ise Kâbe'nin sahibidir. O hâlde, bu yolculuğun hazırlık ve hâllerinden, o yolculuğun hâllerini akla getirmelidir. 🔸 Çoluk çocuğuna ve dostlarına Allah'a ısmarladık dediği zaman, bunun son nefesteki ayrılığa benzediğini düşünmelidir. Önce kalbi bütün bağlantılardan kurtarıp evden çıktığı gibi, ömrünün sonunda da böyle olacağı, yolculuk kolay gelse de, kalbin her şeyden ayrılacağını bilmelidir. 🔸 Yolda yemek için her türlü yiyecek aldığı gibi ve sahrada eziyet çekmemek için her ihtiyat gözettiği gibi, kıyamet sahrasının daha uzun ve tehlikeli olduğunu aklına getirmelidir. İmam Gazzali'nin Nasihatü'l-Mülûk eserinden öğütler 🔸 Muhakkak bilmek lâzım ki, Kur'ân-ı Kerim'den maksat, onu okumak değil, ona uyarak iş yapmaktır. Okumak ise akılda tutmak içindir. Akılda tutmak da yapmak içindir. 🔸 Emirlerine uymadan Kur'ân-ı Kerim okuyan, efendisinden mektup alp, mektupta yapması gereken işler bildirilen bir kölenin, bir yere oturup, mektubu yüksek sesle okuması, sözleri gayet düzgün ağzından çıkarması ve fakat emirlerden hiçbirini yapmaması gibidir. Şüphesiz azarlanmaya ve cezaya müstahak olur. 🔸 Her bedenin, her şeklin kendine benzeyen bir rûhu olduğu gibi; Kur'ân-ı Kerim harflerinin mânâsı ruh gibi, harfler ise şekil ve suret gibidir. Şeklin, sûretin şerefi rûh sebebiyledir. Harflerin şerefli olmasının sebebi de, mânâların rûhu, hakikati sebebiyledir. İmam Gazali'nin dilinden 'Müslümanca Bir Hayat' Kur'ân-ı Kerim'in mânâsını üç kimse anlayamaz: 🔸 Birincisi; önceden Kur'ân-ı Kerim'in zâhiri tefsirini okumayan ve Arapça dilini bilmeyen kimse. 🔸 İkincisi; büyük bir günah ilemeye devam edip, itikatta bid'ate düşüp, bid'at ve günah zulmeti sebebiyle kalbi kararan kimse. 🔸 Üçüncüsü, kelâm ilminde inanılması icap eden bir şey okumuş olup, zahirine, görünüşüne saplanıp kalmış, buna uygun olmayan bir şey kalbine gelince ondan nefret eden kimsedir. O kimsenin bu zahiri görünüş manasından kurtulması imkansızdır. 🔸 Bütün ibadetlerin özü ve aslı, Allahü Teâlâ'yı hatırlamaktır. İslâm'ın direği namazdır ve namazdan da maksat Allahü Teâlâ'yı zikir ve anmaktır. İmam Gazali'den mutlaka okumanız gereken kitaplar 🔸 Baktığın zaman göklerden, yerden ve onlarda bulunanlardan fazlasını görmezsen, âlem bundan fazla değildir, hepsi budur, dersin. 🔸 Bu kimse de Allahü Teâlâ'dan başka bir şey görmezse, her şey O'dur. O'ndan başkası yoktur, der. 🔸 Bu makamda bulunmakla, onunla Allahü Teâlâ arasında (mânevi) uzaklık kalkar ve beraberlik hâsıl olur. Bu, tevhid âleminin ve vahdaniyetin başlangıcıdır. 🔸 Kalp zikir nuru ile süslenince saadetin en büyüğü ele geçmiş demektir. Bu dünyada görülmezse, öldükten sonra görülür. 🔸 Kalbi Allahü Teâlâ ile bulundurmak için, onu daima murakabe etmelidir. Hiç unutmamalıdır. Çünkü devamlı Allahü Teâlâ'yı zikretmek, hatırlamak, Allahü Teâlâ'nın melekûtundaki alacak hallerin anahtarıdır. 🔸 Ahiret saâdetine kavuşanların, bu dünyadan giderken, Allahü Teâlâ'ya ünsiyetle ve O'nun sevgisi ile dolu kimseler olduğunu anlamışlardır. 🔸 Ünsiyet ise zikre devamsız olmaz. Muhabbet de marifetsiz bulunmaz. Marifet ise, yarattıklarındaki incelikleri ve intizam düşünmeden ele geçmez. O hâlde, zikre ve fikre devam, saadete kavuşmanın esasıdır. 🔸 Nasıl olursa olsun, zâlimleri görmemek daha iyidir. Onlara karmamak, onlarla düşüp kalkanlarla düşüp kalkmamak lâzımdır. 🔸 Onlarla görüşmekten kendini alıkoymayan bir kimse, inzivaya çekilip, insanlardan kesilinceye kadar bir köşeye çekilmeli ve görüşmeyi sonraya bırakmalıdır. 🔸 Sevgi, iyi olan bir şeye karşı kendiliğinden olan bir meyildir. Bu meyil kuvvetli olursa, aşk denir. 🔸 Allah sevgisinin kalbinde galib olduğu bir ârif ile bu sevginin kendisinde bu kadar galib olmadığı ârif arasındaki fark, lezzet bakımından olup görme bakımından değildir. Çünkü ikisi de görür. Görmenin tohumu marifettir. 🔸 Her ikisinin tohumu da aynıdır. Bu iki ârif görmeleri aynı olan iki kimseye benzer, ikisi de bir güzel görseler, birisi bu güzele âk olsa, diğeri olmasa, şüphesiz âk olanın görmeden alaca lezzet daha fazladır. 🔸 Bunlardan birinin ak daha kuvvetli olursa, lezzeti de o kadar çok olur. 🔸 Sevginin çokluğu onu o hâle getirir ki, o eziyeti hissettirmez ve kızdırmaz. 🔸 Bütün Müslümanlarda şefaat ümidi vardır. Şefaat ümidi akıllıların kalbinden korkuyu kaldırmaz. Korku ile ucb ise bir arada duramaz. Her şeyin en doğrusunu Allahü Teâlâ bilir. 🔸 Bil ki, geçmiş peygamberlerin kitaplarında, insana hitap eden şu söz meşhurdur: 'Ey insan! Rabbini tanımak için kendini tanı'. Hadislerde ve eserlerde (selef-i sâlihinin sözlerinde) geldi ki: 'Kendini bilen, Rabbin bilir'. 🔸 Bu söz şuna işarettir ki, insanın kendisi bir aynadır, ona bakan, Hakk'ı görür! 📌 İslam âlimlerinin yol göstericisi olarak gösterilen İmam-ı Gazali'nin asıl adı, Muhammed bin Muhammed bin Muhammed bin Ahmed, künyesi Ebu Hamid, unvanı ise Huccet-ül-İslam ve Zeyneddin'dir. Âlimlerin sohbetlerinden uzak durmayan, elinden geldiği kadar yardım ve iyilik eden babasının vefatından sonra Gazali ve kardeşi, medresede ilim öğrenerek İslam dünyasına ışık tuttu. 📌 İslam mütefekkiri Gazzali'nin, üstün zekası ve çalışkanlığını gören hocası, onunla özel ilgilenerek, usul-i hadis, usul-i fıkıh, kelam, mantık, İslam hukuku ve münazara alanlarında ilim öğretti. Nişabur'da tahsilini tamamladıktan sonra büyük bir ilim ve edebiyat hamisi olan Selçuklu Devleti'nin veziri Nizamülmülk'ün daveti üzerine Bağdat'a gitti. Gazzali, dönemin alimlerince ilminin derinliği ve meseleleri izah etmekteki üstün kabiliyeti neticesinde iltifata değer bulundu. 📌 Henüz 34 yaşında olan Gazali'nin İslam'a yaptığı büyük hizmetleri gören Nizamülmülk, onu nizamiye müderrisi olarak tayin etti. Eğitim müderrisliğinde etkin vazife üstlenen Gazali, 300 öğrenciye bütün ilimleri incelikle öğretti. Yetiştirdiği öğrenciler arasında Ebu Mansur Muhammed, Muhammed bin Es'ad et-Tusi, Ebü'l-Hasan el-Belensi, Ebu Abdullah Cümert el-Hüseyni gibi isimler yer aldı. 📌 Yaşadığı dönemde çeşitli fırkalarla girdiği ilmi tartışmaları, en zor ve ince mevzularda nazik ve nezih bir uslup kullanarak, yüksek ilmi, hitabet, izah etme kabiliyeti ve zekasıyla dikkat çekti. Birbirinden kıymetli kitapları İslam dünyasına kazandıran Gazali, ilim ehli, devlet adamları ve halk tarafından da büyük bir hürmet gördü. İslam aleminin ışığı olarak nitelenen İmam-ı Gazali, nizamiye müderrisliğinde bulunduğu yıllarda, 'Kitabü'l-Basit fil-Füru', 'Kitab-ül-Vesit, El-Veciz', 'Meahiz-ül-Hilaf' isimli kitapları yazdı. 📌 Gazzali, Avrupalı filozofların, 'dünyanın tepsi gibi düz olduğunu' iddia ettikleri dönemde ilim ve felsefelerinin yanlış olduğunu ispat ederek, dünyanın yuvarlak olduğunu, karaciğerde kanın zehir ve mikroplardan temizlenip tazelendiğini, safra ve lenfle zararlı madde eriyiklerinin kandan ayrıldığını ve böylece dalağın, böbreklerin ve safra kesesinin rollerini, kanın madde miktarlarındaki oranın değişmesi sonucunda vücut sıhhatinin bozulacağı gibi tıp alanında pek çok konuyu delilleriyle ortaya koydu. 📌 Nizamiye Medresesi'nde ders verdikten sonra doğduğu yer olan Tus'a döndü. Ömrünün son yıllarını burada geçirmeyi tercih etti. Gazzali, evinin yakınına bir medrese ve tekke de yaptırdı. İslam mütefekkiri İmam-ı Gazzali, 19 Aralık 1111'de vefat etti. 457 kitap yazdığı söylense de günümüze sadece 75 eseri ulaştı.

İmam Gazzali'nin Kimya-yı Saadet kitabından öğütler

Türklerin gökyüzüne açılan penceresi: Şanırak

Edirne'de ressamlar Balkan mirası "Bocuk" temalarını kabaklara resmetti

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Doğan Cüceloğlu'nun "İyi Düşün Doğru Karar Ver" eserinden ders niteliğinde alıntılar

Fatma Bayram'ın yeni eseri İyiler Yalnız Değildir'den 30 alıntı

Ayet ve hadisler ışığında kadın

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Türklerin gökyüzüne açılan penceresi: Şanırak

Doğan Cüceloğlu'nun "İyi Düşün Doğru Karar Ver" eserinden ders niteliğinde alıntılar

Fatma Bayram'ın yeni eseri "İyiler Yalnız Değildir" TK Kitap'tan çıktı!

Fatma Bayram'ın yeni eseri İyiler Yalnız Değildir'den 30 alıntı

357 yıllık Kavak İskele Camii’nin hikayesi

Moriskolar kimdir? Endülüs'teki son Müslümanlar

Arama

İmam Gazzali'nin Kimya-yı Saadet kitabından öğütler