Kime göre, ne, nedir?

İnsanoğlunun dünyada başvurduğu en umutsuz, en aptalca iş sorumluluktan kaçmaya çabalamasıdır. Çünkü sorumluluktan kaçması, insanın kendine ve topluma karşı işleyebileceği en sefil suçtur. İnanmak, kendi içindeki yok edilemez cevheri kurtarmaktır, daha doğrusu kendini kurtarmaktır ya da daha doğrusu yok edilemez olmaktır hatta daha doğrusu olmaktır. Bir alışkanlığı kazanmak için 21 gün boyunca aynı düzende yapılması gerektiğini anlatan kuraldır. Alışkanlıklar, insan beyninde 20 günde gelişmektedir. Bir şeyi 20 gün tekrarlayan biri, 21. günde alışkanlık kazanmaktadır. Dolayısıyla yeni bir alışkanlığı yerleştirmek için hiç ara vermeden 21 gün boyunca tekrar etmek gerekmektedir. Dünya derin bir deryadır. Çok kimseler burada boğulmuştur. Bu deryada boğulmaktan kurtulmak için senin gemin takva ve Allah'a saygı, yatağın Allah'a iman, yelkenin Allah'a tevekkül olsun. Yoksa kurtuluş zordur. Şunu sakın unutmayın: Önemli olan bir tek an vardır. O da 'şimdi'dir. Çünkü bir tek ona sözümüz geçer. Hawai dilinde yol veya yön tarifi aldıktan kısa bir süre sonra unutma durumunu karşılamaktadır. İnsan nedir, biliyor musun? Ağaçlar kesip kâğıt yapan, sonra o kâğıda 'ağaçları koruyun' yazandır. Farklıysan yalnızlığa mahkûmsun. Günümüzde söyleyeni bilinmeyen sözlerin altına yazılan 'lâ edri', eskiden ozanı bilinmeyen koşukların altına yazılan sözcük olarak kullanılıyordu. Kelime 'bilmiyorum' anlamındadır. Söyleyeni bilinmeyen, anonim anlamında kullanılır. Dünyadaki bütün felaketlerin, uygunsuzlukların, bayağılıkların sebebi işte bu, her şeyden evvel kendini düşünmek illetidir. Yalan söyleyerek dünyanın öbür ucuna gidersin ama geri dönemezsin. Yeme, içme ve nefes alıp verme gibi günlük seslere tepki olarak aşırı sinir, öfke durumlarının yaşanma halidir. Taşa toprağa gerek kalmadan insanın gömüldüğü tek yer. Mühim olan varış değil, gidiştir. Amerika'da II. Dünya Savaşı sonrası başlayıp 1960 yılı başlarına kadar süren, yıllık doğum hızındaki büyük artış anlamına gelir. Amerika'da bu dönemde gelişen ekonomiye paralel olarak 78,2 milyon kişi doğmuştur. 1955 doğum artışının tepe yılı olur. Bu olay, 'baby boom', bu dönemde doğanlar ise 'baby boomer' olarak adlandırılır. İnsan, âlemde hayâl ettiği müddetçe yaşar. Yalanla kendini kandırmaktansa gerçekle yüzleşmek iyidir. Tolstoy bisiklet sürmeyi öğrendiğinde 67 yaşındaydı. Bu sebeple Tolstoy'un Bisikleti kavramı 'hiçbir şey için geç değildir' anlamına gelir. Adaletsizlik, medeniyeti mahveder. Suçlamak, anlamaktan kolaydır. Çünkü anlarsan, değişmen gerekir. Hayatı yaşamanın iki yolu vardır: Aramazken bulunan, mutlu tesadüf. Mutlu kaza. Uzak nedir? Kendinin bile ücrasında yaşayan benim için gidecek yer ne kadar uzak olabilir? 1. Ahlaksız ticaret Herkesin konuştuğu, ancak kimsenin birbirini dinlemediği konuşma. Değişiklik olmayan yerde hayat yoktur. Başkalarını tanıyan akıllıdır. İsveç dilinde ay ışığının su üzerinde yol gibi uzaması anlamına gelir. Ölüm ile ayrılığı tartmışlar Korku cezadan daha berbattır, çünkü ceza bellidir, ağır veya hafif; bilinmeyene, sınırlandırılmışa kıyasla ceza, daha az ürkütür. Derbi, özellikle futbolda, genel olarak tüm sporlarda, aynı şehir veya bölgenin takımları arasında oynanan karşılaşma. Yüksek rekabetin yaşandığı derbiler büyük ilgi gören maçlardır. İngiltere'nin Daily Mirror Gazetesi'nin dünyanın en iyi ilk 10 derbisi sıralamasında Galatasaray – Fenerbahçe derbisi 5'inci sırada yer alır. Çünkü hayat sevgisizliğe yer bırakmayacak kadar kısa. Birini sevmek insanı yalnızlaştırıyor. Oğuz Atay'ın Korkuyu Beklerken adlı öyküsünde, öykünün kahramanına bir tarikattan gelmiş, bilinmedik bir dille yazılmış uyarı mektubunda yer alan 'Uyarırız/Dikkatinizi Çekeriz/Dikkatli Ol!' anlamında olduğu tahmin edilen sözcüktür. Uyarı mektubunda şu yazmaktadır: 'M orde ratesden, E sur tinda serg! Teslarom portog tis ugor anleter, fer- to zistNorgunk! Aşk, görmekten çok özlemeyi sever, Felaket herkesin başına aynı anda çöktüğünde bile bazı insanlar ötekilerden her zaman daha kötü koşullarda yaşar. Sözcük anlamı çok dil bilen demek olan 'Polyglot' günümüzde 4 ve üzeri dil bilen kişiler için kullanılır. Sustu. Konuşmak gereksizdi. Bundan sonra kimseye ondan söz etmeyecekti. Biliyordu anlamazlardı. Yalanla kendini kandırmaktansa gerçekle yüzleşmek iyidir. En iyi anlatış artık susmaktır Zayıflık harika bir şeydir ve güç hiçbir şey değildir. Bir insan yeni doğduğunda, zayıf ve esnektir. Öldüğü zamansa kaskatı ve duygusuzdur. Bir ağaç büyürken, körpe ve yumuşaktır ama kuru ve sert hale geldiğinde ölüp gider. Sertlik ve güç, ölümün arkadaşlarıdır. Esneklik ve zayıflık, varoluşun tazeliğinin ifadeleridir. Kendini sertleştiren hiçbir şey kazanmayı başaramaz. Ambivalans, bir kişi ya da bir durumla ilgili olarak zıt duyguların, fikirlerin ve isteklerin birlikte var olması anlamına gelir. Genellikle aşk ve nefretin bir arada bulunduğu durumları tarif eder. Yalnızlık, yalnız kalamamaktır. Gençlik adaletsizliğe doğru yöneldiği zaman vicdanımın aynasına bakmayı göze alamaz. Oysa olgunluk çağı kendisini bu aynada görür, yaşamın bu iki evresi arasındaki bütün ayrım buradadır zaten. 'Durum böyleyken, iş bu durumdayken, bununla birlikte' anlamlarına gelir. Ağaç dalındaki gövdeden ayrılma eğilimini fark ettin mi bilmem? Hep öteye öteye uzar. Gövdenin toprağa kök salmış rahatlığından bir kaçıştır bu. Özgürlüğe susamışlıktır. Hiçbir yararı olmayacağını bile bile insan kalmanın çok önemli olduğunu düşünüyorsan onları yendin demektir. Saz şairlerinin, kendilerinin veya başkalarının şiirlerini derledikleri, uzunlamasına açılan, deri kaplı deftere denir. Şeklinden dolayı 'sığırdili' olarak da adlandırılır. 'Zaman sen olmayınca geçmiyor, sen olunca da yetmiyor.' Sokrates: Kısa süren bir tiranlık Halk ağzında 'bir yıl önce, geçen yıl' anlamına gelir. 'Konuşan insan, öyle kolay kolay dertten ölmez. Bir insan konuşmadı da içine gömüldü müydü, sonu felakettir.' Ama bu sizin suçunuz değil, siz hastasınız. Bu hastalığın adı: Hayal gücü... Tabula rasa, John Locke'un ortaya attığı insan beyninin başlangıçta 'boş bir levha' olduğunu öneren felsefi görüştür. Bu görüş, doğuştan insan zihnine kazınmış bir bilgiyi savunan rasyonalist filozofların aksine 'İnsan zihnini dolduran ancak deneyimlerdir' fikrini savunur. 'Ölüm insana, gözünün akının siyahına olan yakınlığından daha yakındır. ' Bütün mutlu aileler birbirine benzer, her mutsuz aileninse kendine özgü bir mutsuzluğu vardır. Efsanelerde geçen, yere konmayıp sürekli gökte kaldığına inanılan cennet kuşu. 'Coğrafya kaderdir.' 'Merak. Birine karşı, ansızın, bir merak duymaya başlarsınız, korkunç bir merak. Onu tanımak, onunla doğmak, dünyaya onunla yeniden gelmek tek amacınız haline gelir. Aşka en uzak cümle, senden nefret ediyorum değil; bilmek istemiyorumdur.' Eskimo dilinden bir sözcük olan ayurnamat, 'değiştirilemeyecek olaylar için tedirginliğin anlamsız olması' anlamına gelir. 'Ölüm asude bahar ülkesidir bir rinde; 'Varlık Allah'a aittir. Gerisi hep hayal ve düşten ibarettir. Bugüne dek bildiğim, bulduğum ve sahip olduğum her şey gerçekte O'ndan ibaret imiş. Zannım, hakikate yönelince sevgim de aşk oluverdi.' Tasavvuf kültüründe yaygın olarak kullanılan 'tayy-ı mekân' kavramı, 'mekânı aşarak bir anda değişik yerlerde görünebilmek' anlamına gelir. 'İnsanlar da kuyuya benzer. İçlerinde boğulabiliriz.' Modern kent hayatının önemli mefhumlarından biri olan flanör, 'kent içindeki gezgin' olarak özetlenebilir. Kalabalıkların içinde olmaktan hoşlanan ama yalnız; kendisinden sürekli ayrı kaldığı bir kitlenin ürünü olmak isteyen aylak kentli olarak tanımlanabilir. Walter Benjamin'in deyimiyle, 'ormanda yürür gibi yürür, asfaltta bitki toplar, flanör…' 'Unutunuz! Bütün kötü huylar, beraberinde az da olsa bir zevk getirirler; ama kıskançlık sadece tatsızlık, hınç ve öfke getirir. Dünyanın en kısa hikâyesi, Ernest Hemingway'e atfedilir. Rivayete göre Hemingway, bunu bir öğle yemeğinde arkadaşlarıyla 6 kelimelik bir hikaye yazabileceğine dair girdiği iddia sonucu yazmıştır: 'For sale: Baby shoes. Never worn.' Türkçesi: 'Satılık bebek ayakkabısı. Hiç giyilmedi.' 'Âlem, üç şeyin mecmuundan ibarettir: Varlık, düşünce ve hareket. Bunların hepsini kendinde toplayan insan, üç şeyin peşinde olmak için yaratılmıştır: Hakikatin, hayrın ve güzelliğin.' Hayattaki en güzel şey, tüm kusurlarınızı bilmesine rağmen, sizin hala muhteşem olduğunuzu düşünen birisinin olmasıdır. Enerji emici, fazla ilgi isteyen, hayat enerjinizi çeken arkadaş veya kişiye denir. Kelime, İzlandaca'da geçer. 'Oku' emri, anlamını bilmeden okumak olmamalıydı. Anlamı kavramadan okunacak bir şey hayata uygulanamaz, yaşanamazdı. 'Cehalet, bütün alanlarda ortak olmak üzere evrenseldi.' Gerçeğe götüren doğru yol anlamında bir Kur'an Kerim tabiri. Sözlükte 'anayol; doğru ve apaçık yol' mânalarına gelen sırât ile 'dengeli ve dosdoğru' anlamındaki müstakîm kelimelerinden oluşan sırât-ı müstakîm 'apaçık, dosdoğru ve hak yol' demektir. Burada yol kelimesinin dosdoğru diye nitelendirilmesi onun 'hedefe ulaştıran en kısa yol' anlamına geldiğini gösterir. Sırât-ı Müstakîm, tarihimiz açısından büyük önem taşıyan bir başka oluşumu da aklımıza getirir. Mehmet Akif Ersoy tarafından çıkarılan, çıktığı ilk günden itibaren İttihad-ı İslâm düşüncesinin savunucusu ve milli mücadelenin destekçisi olan Sebîlürreşâd dergisinin ilk adıdır. 'Hakikat, mü'minin kaybolmuş malıdır. Nerede bulursa alır.' 'Kitaplar inanılmak için değil, sorgulamalara konu olmak içindir. Bir kitabı değerlendirirken onun bize ne söylediğini değil ne manaya geldiğini sormalıyız.' Bir tasavvuf kavramı olarak, 'dış âlemde var olan eşyanın görünür hâle gelmeden önce Allah'ın ilminde bilgi olarak mevcudiyeti, ortaya çıkan varlıkların Allah'ın ilmindeki gizli hakikâtleri, mahiyetleri' anlamına gelir. 'Yakınmak, ömrün bir parçasını boşuna harcamaktır.' 'En bitmek bilmeyen iş, daha başlamadığın iştir.' Gemileri iskele, rıhtım veya şamandıraya bağlamaya yarayan kalın halat. 'Anlamak fiilinden meşaleler yapılmalı: Irkçılık ideolojik bir düşünce değil, aksine psikolojik bir hastalıktır. Sirkadiyen ritm olarak adlandırılan vücudun biyolojik saati, geceleri uyumamızın sebebi olduğu gibi, davranışlarımızı ve bedensel işlevlerimizi de ciddi şekilde etkileyen bir olgu. Ruh halimiz, hormon düzeylerimiz, vücut ısımız ve metabolizmamız düzenli bir ritim halinde çalışıyor. Vücudumuzun tüm fonksiyonlarının düzenli bir biçimde çalışması için biyolojik saatimizin ihtiyaç duyduğu şeyleri bilmek, sağlığımızı korumamız açısından oldukça önemli. Ben aşkı: hürmet 'Bir yana bırakılsa da, hesaba katılmasa da, vazgeçilse de, sayılmasa da' anlamına gelir. 'Hayat birbirinden ayırdıklarını, kısa bir müddet için tekrar yaklaştırır gibi olsa bile, uzun zaman yan yana bırakmıyor. Geçen günleri bir daha geri getirmek mümkün değil ve sadece hatıralar, iki insanı birbirine bağlayacak kadar kuvvetli değil.' Zevk mutluluk demek değildir. İnsanı takip eden gölgeden öte hiçbir önemi yoktur. Sözcük anlamı 'dünyaya hâkim ola düzen ve denge' olan tamlama; Türk- İslam kültüründe, Allah'ın evrendeki canlı ve cansız bütün varlıkları ahenk içinde kılan ilahi kudretini ifade eder. Ana kucağı, bütün saldırılara karşı ilk barınak, ilk sığınaktır. İkizlerin sadece birbirileri arasında anlayabilecekleri özel bir dil üretme durumuna 'cryptophasia' denildiğini biliyor musunuz? Peki ya, Yusuf Atılgan'ın sevgiyi 'dünyada dayanılacak tek şey' olarak tanımladığını? Devamı için tıklayın.

Kime göre, ne, nedir?

Macar Kültür Merkezi'nde "Edebiyat Pikniği" düzenlendi

"Bir Yokmuş'la Bitmeyen Masallar" sergisi Hüsrev Kethüda Hamamı'nda açıldı

"Asr-ı Saadetten Günümüze Mushaf Medeniyeti: İstanbul Mushafı"

Çağını aşan yazar Oğuz Atay'ın eserlerinden alıntılar

Allah Teala'nın sevmediği kötü huylar

Nurullah Genç'in "Rüveyda" eserinden eşsiz dizeler

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Zenginlerin gençlik iksirinin çocuklarla bağlantısı ne?

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

Zehir kupadan, şaloma!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Şit (AS) ve İdris (AS)

Çağını aşan yazar Oğuz Atay'ın eserlerinden alıntılar

Bağdat: Dicle kenarında bir inci

İmam Gazali'nin Ölüm ve Ötesi'ne dair çarpıcı alıntılar

Yıkıcı Batı kurucu Doğu

Zenginlerin gençlik iksirinin çocuklarla bağlantısı ne?