Arama
Ortak değerlerimiz "vatan"
Vatan, bir milletin köklerini saldığı ve varlığını duyurduğu topraklardır. İsmini aldığı, üne kavuştuğu, savaştığı ve var olmasının yeterli olduğu kutsiyetidir. Hayati öneme sahip olan bu ifade, Türk lehçelerinde türlü deyişleri ile karşılık bulmuştur. Özbek, Kazak, Saha ve diğer Türk lehçelerinde yüreği titreden bir kelimedir. İşte, Türk lehçelerinde "vatan" sözcüğünün karşılıkları...
BAŞKURT TÜRKÇESİ
Vatan- Yort
◾ Kuzeybatı grubunun temsilcisi olan Başkurt Türkçesinde "vatan" kelimesinin birebir karşlığı yoktur. Vatan sözcüğünün eş anlamlısı olan "yurt" kelimesinin karşılığı vardır.
◾ Başkurt Türkçesinde bu sözcük yuvarlaklaşmaya uğramış ve "yort" olmuştur. Eski Türkçedeki "el" kelimesi incelerek "il" sözcüğüne dönüşmüş ve Başkurt lehçesinde bu haliyle kullanılmıştır.
➡ At- tugan erende, ir- tıwğan ilinde.
(At doyduğu yerde, er (kişi) doğduğu yerde)
➡ İrzen aşmak bar, ilden aşmak yuk.
Eşten ayrılmak var, memleketten ayrılmak yok.
Başkurt atasözleri
KARAÇAY- MALKAR TÜRKÇESİ
Vatan- Curt
◾ Kafkaslarda yaşayan Karaçay - Malkarlar Türkleri "vatan" kelimesinin karşılığı olarak "curt" sözcüğünü kullanmaktadır.
➡ Curtundan çıkgannı börü aşar.
(Yurdundan çıkanı kurt yer)
Karaçay- Malkar atasözü
KARAKALPAK TÜRKÇESİ
Vatan- Jurt/Watan
◾ Özbekistan'ın kuzeybatısında yaşamlarını sürdüren Karakalpak Türklerinin "vatan" kelimesinin karşılığı olarak "jurt" sözcüğünü kullanırlar.
◾ Bu lehçe şekil ve ses bakımından Kazak Türkçesine benzemektedir. Bir diğer yaygın karşılığı "watan" sözcüğüdür.
Sahra xalqı köşip gezmek,
Kantli yerden watan düzmak,
Qalpaqtın uğlıdır Özbek,
Özbek yekke bolğan eken.
(Sahra halkı göçüp gezmek,
Kentli yerden vatan düzmek,
Kalpak'ın oğludur Özbek,
Özbek tek başına olmuş imiş.)
KARAY TÜRKÇESİ
Vatan- Yer sub
◾ Başta Kırım olmak üzere Litvanya, Rusya, Polonya ve Fransa'da yaşayan Karay Türklerinin kullandıkları "vatan" kelimesinin karşılığı "yer sub"dır.
KAZAK TÜRKÇESİ
Vatan- Otan
◾ Kuzeybatı grubunun Türkiye'de de bilinen en yaygın lehçesi olan Kazak Türkçesinde "vatan" kelimesi "otan" olarak karşılık bulmaktadır.
➡ Gılımnın nur sevlesi tüspegen son,
Könili bizdin jurttın qara jatır.
(İlmin nurdan ışığı düşmediği için,
Bizim yurdun gönlü kararıyor.)