Arama
Tarihi bir kaynak olarak Selimnâme
Osmanlı tarihçiliğinin gelişme dönemi ürünleri olarak bilinen Selimnameler, Yavuz Sultan Selim Han'ın dönemini anlatır. Kısa ama bereketli bir iktidar süren Yavuz Sultan Selim'i övmek isteyen pek çok şair ve tarihçi, Selimname yazarak tarihe kayıt düşmek istemiştir. Yavuz Sultan Selim'e yazılan Selimname eserleri, Osmanlı kültür ve medeniyet aynasının tarihe ve edebiyata tutulmuş birer yüzü gibidirler. Sizler için meşhur Selimnamelerden alıntılar derleyerek yazarlarını tanıtıp, minyatürleri bir araya getirdik.
📌 Çok sevilen bir şair olan İshak Çelebi, tarih düşürmek ve Sultan Selim'in mazharına nail olabilmek için Selimnâme yazar. Eser boyunca İshak Çelebi'nin temiz ve kuvvetli şiir dili dikkat çeker. İshak Çelebi'nin eserde naklettiği tarih ve olayları dönem tarihçileri de kullanır. Bu husus onun güvenilirliğini kanıtlar. Çelebi kitapta, II. Bayezid devrini siyasi olarak karışık ve güvensiz olarak tasvir ederken Yavuz'un iktidar yıllarını ise ilmin tekrar doğduğu yıllar olarak niteler. Selimnâme'nin İstanbul'da dokuz adet nüshası vardır.
İshak Çelebi kimdir?
1465-1537 yılları arasında yaşayan divan şairi İshak Çelebi, Üsküplüdür. İyi bir eğitim aldıktan sonra Siroz, Edirne ve Üsküp'te müderrislik yapan Çelebi, bir zaman sonra Fatih Sahn-ı Seman medreselerinde müderris oldu. Kadı olarak atandıktan kısa bir süre sonra vefat eden Kılıçzade İshak Çelebi, çalışmaları ile Yavuz ve Kanuni gibi iki büyük hükümdarın takdirini kazandı.
Eserden Alıntılar
↪
Gülşen- i hüsnün temaşâ eyleyüb medh itmeğe
Bir dahi İshak gibi bülbül-i şeydâ mı var
↪
Gelicek hâlet-i neza didi tarihini İshak
Yöneldim cânib-i hakka başı kabak yalın ayak
Yavuz Sultan Selim'in sarığındaki sır neydi?
◼ Yavuz Sultan Selim Han ve Horasan Beyi Mirza
◼ Kaynak: Selimnâme-i Şükrî
📌 Yavuz Sultan Selim döneminin büyük alimlerinden olan İdrîs-i Bitlisî, dönemin tanığı olarak bir Selimnâme yazar. Eserde I. Selim'i dokuzuncu gök olarak niteleyen Bitlisî, eserini vefatından kısa bir süre önce btitirir. Kitabın düzenlenmesi işini oğlu Ebu'l Fazl gerçekleştirir. Doğu Anadolu'nun Osmanlı topraklarına katılmasında büyük emekleri olan İdrîs Bitlisî eserini Farsça kaleme alarak, tarihi meseleleri izah eder.
İdrîs-i Bitlisî kimdir?
1520 senesinde vefat eden Bitlisli şair, müellif, hattat ve devlet adamıdır. Abdurrahman Cami gibi büyük alimlerin ilmi halkalarından faydalanan Bitlisî, Şah İsmail'in İran'da iktidarı ele geçirmesi ile birlikte Osmanlılara sığındı. Yavuz'a çıkacağı Şark savaşında danışmanlık yapan Bitlisî, tavsiyeleri ile Doğu Anadolu'nun şiileşmesinin önünü almış oldu.
Eserden Alıntılar
↪
Bize çare kıl, çünkü yardımcımız yok.
Sen çare kılmazsan biz kime yöneliriz?
↪
Hile yoluyla böyle düşündü, fakat
Onun tedbiri takdire uygun gelmedi
◼ Müellif, Nakkaş ve Hattat
◼ Kaynak: Selimnâme-i Şükrî
📌 Kadızade'nin bilinen tek eseri olan Selimnâme, Üsküdar Hacı Selim Ağa Kütüphanesi'nde bulunur. Dili Farsça olan kitap, Mısır seferi dönüşü kaleme alınır. Mısır harbi sırasında ordunun hareketini, savaşları ve bölgedeki kültürel yaşantıyı anlatan eser, aynı zamanda sosyal tarih açısından da önemli bir noktadadır. Kadızade eserinde Yavuz'u davranış biçimi ve fatih olması yönünden İskender'e benzetir.
Kebir b. Üveys Kadızâde kimdir?
Hakkında pek bir bilgi olmayan Kebir b. Üveys, Çaldıran savaşında Osmanlı'ya esir düşmüş bir asker olduğunu eserinde belirtir. Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferinde bulunan müellif, dönem içerisinde yaşanan olayları eserinde sarih bir şekilde anlatır.
Eserden Alıntılar
↪
Ateş verir âbit yüzlerce zahidin harmanına
Bu yangını kendi mecnun kalbimize bıraktık
↪
Bir kavimde biri saygısızlık yaparsa
Ne küçükte değer kalır ne büyükte