Arama
Turgut Uyar’ın kaleminden 15 unutulmaz şiir
Turgut Uyar, Türk edebiyatında derin izler bırakmış önemli bir şairdir ve "İkinci Yeni" akımının öncülerinden biridir. Çağdaşlarından farklı bir ses ve hüzün taşıyan Uyar, şiirlerinde insanın mutluluk arayışını derinlemesine ele almıştır. Turgut Uyar'ın en sevilen ve etkileyici 15 şiirini sizler için derledik. Bu seçki, şairin edebi tarzını ve duygu dünyasını daha yakından tanımanıza olanak sağlayacaktır.
Böyle sessiz ayrılıklarda,
her şey önceden belli olur.
en güzel zamanında, aşkın ve hayatın
insan deli olur…O, kadırga taraflarında bir evden çıkmıştır.
masum bir yalanla -halama diye-
gözleri pabuçlarında, mahcup
ellerine yapışmış gibidir
harçlığından arttırıp aldığı
sevimli hediye…
🔶 Hüseyin Cöntürk'ün "Turgut Uyar" başlıklı eseri, şair hakkında yapılan en kapsamlı çalışmadır. Ağırlıklı olarak Dünyanın En Güzel Arabistanı'nı inceleyen Cöntürk, Turgut Uyar'ın şiirlerinde "mutsuzluğun ablukası"nı kırmak için yedi yöntem bulunduğunu söyler.
🔶 Bunları şöyle sıralar: "kötüleri iyileştirmeye çalışmak; alışamadığı kötü şeyleri sevmeye çalışmak; bayağılaştırarak kötü şeylerin dünyasının bir parçası olmak; alıştığı kötü şeylerden kurtulmaya çalışmak; iyisi ve kötüsü ile realiteyi bir oldu-bitti diye kabul etmek; realiteyi görmezden gelmek ve yedincisi hayâl evrenine kaçmak." ( Turgut Uyar'ın huzursuzluğu/ Fırat Caner)
aşk için söylediğim her şeyi bir daha söylerim
sakin mutsuz ya da yırtıcı
herkesin ağzındaki o sonsuz acı
belki de bundandırnasıl ayrı yaşarım inandığım şeylerden
onları elbette bir daha bir daha söylerim
usul usul ve usla birlikte akıcı
kandır
🔶 Cemal Süreya, Turgut Uyar şiirini şöyle tanımlar: "Büyük bir gövdedir onun şiiri. Kımıldadıkça kendine benzer yeni gövdeler hazırlar, çoğaltır. Bir anıttan çok bir dirim belirtisidir. Büyüzden kolay kolay tanımlanmaya gelmez; görülür, tanık olunur. Blok halinde bir izlenimler bütünüyle gireriz ona. Şiirsel işlevini bütünüyle ve sürekli bir şekilde hareket ederek sürdürür. Tek tek şiirleri yok, şiiri vardır."
kim düzenliyor bu uyuşmazlığı, kimin
ellerim bir iki harf yazıyor hızlıca
nerden baksan zehir gibi kapkara
tuzla ekmek arasında suyla benim aramda
maviyi çağıran kim şimdi, kimin
uygunsuz elleri dolaşıyor aramızda
şimdi bu her şey nedir
dükkânların bankaların borsalarm adı ne
yeşilin tadı hani, gölün sevinci nerde
şimdi durup dururken nedir bu
gündüzü hızlandıran, geceyi bölen öfke
maviyi çağıran kim, kimdir çağıran maviyi
asıl mavi kimi çağırıyor, asıl onun adı ne
🔶 Şairin, şiirlerinin yanı sıra, şiirinin poetikasını ortaya koyduğu "Efendimiz Acemilik", "Çıkmazın Güzelliği" gibi yazıları Türk şiirinin bir döneminin kavranmasında başvurulan temel metinler arasında yer alır. Uyar, Abdülhak Hamid Tarhan'dan Orhan Veli Kanık'a kadar geçen süreci, her şairin bir şiirini esas alarak incelemeye tabi tutar.
İşte ben hep böyle garip mahzun,
Bir şey beklermişçesine yaşıyorum.
Bazan öyle günlerim oluyor ki, Elâgözlüm,
Ne oldu, nasıl bitti şaşıyorum.
Bazı bilmem, gün nasıl başladığında,
Kayıp kayıp gidiyor dünya bıkkın bakışlarımdan.Yaşıyorum, yaşıyorum da bitmiyor,
Bir tutam sakız oluyor ağzımda zaman.
Yaşamak ne kadar çekilmez gelse de arasıra,
Bu görmek, bu sevmek, bu aziz sıcaklık tende.
Bu bir nimet, bu bir nimet, bu Elâgözlüm,
Bu yaşamak bir şiir; harikulâde.
🔶 Edebiyat eleştirmeni Memet Fuat, usta şairin kalemini şöyle açıklar: "Turgut Uyar'ın soluklu, uzun dizeli, düz yazı görünümlü şiiri, din kitaplarını çağrıştıran havasıyla, öyküsünü anlatışıyla yücelik duygusunu veren bir şiirdi.
🔶 Anlamsızlık bir yana, kapalı da olmayan bu şiir, anlatım özellikleri, şiirleştirme yöntemleri nedeniyle İkinci Yeni akımı içinde düşünüldü. Aynı yücelik duygusu, sonraki, imgeye dayanan kapalı şiirlerinde de sürdü ..."
…
Bir güzel yaz sonu Kandillide,
Bir ince yağmur, bir zarif şemsiye,
Zaman dursun, dursun da seyredeyim.
Ürkek bakışlarla postahanede,
Uzaklardakine bir kartpostal,
-12 eylül....... sevgilerimle.İşte Elâgözlüm sırılsıklam,
Tepeden tırnağa sevdalıyım.
Başıboş aşka bırakmışım kendimi,
Neyleyim.
🔶 Turgut Uyar "Çıkmazın Güzelliği" başlıklı bir yazında şiirin dönem değişip dönüştüğünü belirtir: "Evet şiir çıkmazda. Çünkü insan çıkmazda. Ama bütün sorun bu çıkmazın bilincine varmakta. Şiirin çıkmazda olmadığını düşünenlerden yana değiliz. Çünkü bu çıkmaz; bilince, bilgiye uygunluğa, çağdaş şiire ve insana yeni bir imkândır."