Arama
Türk lehçelerinde ağaç
Zengin alt yapısıyla Türk dili, geçmişten günümüze kadar farklı coğrafyalarda hayat bulmuştur. Zaman ve mekan değişimlerinden ötürü kelimeler birtakım değişimlere uğramıştır. Bu da Türk lehçelerinde aynı manaya gelen farklı sözcüklerin türemesine neden olmuştur. İşte, bunlardan biri ağaç kelimesidir...
KIRGIZ TÜRKÇESİ
Ağaç- Jıgaç
🔸 Kuzeybatı Türk lehçelerinin Kazak Türkçesinden sonra yaygın olarak bilinen lehçesi, Kırgız Türkçesidir. Bu lehçe biçimsel olarak farklılıklar göstermektedir.
🔸 Kırgız lehçesinde ağaç sözcüğünü "jıgaç" sözcüğü karşılar. Önce kelime başı /ı/ harfi türemiş ve ardından kelime başına /j/ harfi gelmiştir.
➡ Darak karıganda iyilet.
➡ Ağaç yaş iken eğilir.
TATAR TÜRKÇESİ
Ağaç- Ağaç
🔸 Kıpçak yani kuzeybatı Türk lehçelerinden biri olan Tatar Türkçesi, Rusya sınırları içinde yer alan Tataristan topraklarında konuşulmaktadır.
🔸 Bu lehçe, Türkiye Türkçesine oldukça uzak bir noktada bulunsa da Eski Türkçe kökenli ağaç kelimesi aynen korunmuştur.
➡ Agaç kartaygaç iyele.
➡ Ağaç yaş iken eğilir.
ALTAY TÜRKÇESİ
Ağaç- Agaş
🔸 Yukarıda sıraladığımız Karluk, Oğuz ve Kıpçak Türk lehçeleri grubunun haricinde bir sınıf vardır. O da Sibirya yani kuzeydoğu grubudur.
🔸 Sibirya grubundaki bir lehçe olan Altay Türkçesinde ağaç sözcüğünü "agaş" kelimesi karşılamaktadır.
➡ Ap-apagaş, cеŋilçеk ak karıçaktar agaş turanıŋ bürküzinе tüjüp, onı cеŋilçеk ak cuurkanla cabıp iydi.
➡ Bembeyaz, hafif kar tanecikleri ağaç evin çatısına düşüp onu hafif beyaz yorganla örttü.