Arama
Türk lehçelerinde "gök"
Türkler için "gök" o kadar önemlidir ki kurulan ilk devletlerinin adı olur. Bu kelime, tarihsel süreçte karşımıza eser isimleri, yer isimleri hatta mavi rengini belirtmek için çıkmıştır. Gök sözcüğü, Sibirya grubu başta olmak üzere güneydoğu, kuzeybatı, Oğuz grubunda da "en çok zikredilen kelimeler" arasına girmeyi başarmıştır. İşte, Türk lehçelerinde "gök" sözcüğünün karşılıkları....
HAKAS TÜRKÇESİ
Gök- Kök
🔹 Kaynaklarda Minusin, Abakan, Sibirya, Yenisey Türkleri veya Tatarları adıyla geçen Hakas Türkleri, bugün ata yurt olan Güney Sibirya topraklarında yaşayan en eski Türk halklarındandır.
🔹 Eskicil kelimeleri bünyesinde barındıran Hakas Türkçesinde "gök" kelimesi "kök" sözcüğü ile karşılık bulmaktadır.
➡Kök pülesnen tigirni haap,
Kök torğı çabın salabas,
Kök talay hadar turçazın,
Köglig sarınnı alabaş,
Könnime ipti salğazın.
➡Gök ipeğe kaplamış,
Gök denizi beklersin,
Neşeli türküyü dinleyip,
Gönlüme hoşluk salarsın.
Hakas Türkçesi şiiri
SAHA TÜRKÇESİ
Gök- Xalla
🔹 Sahalara 'Yakut' adı Tunguzlar tarafından verilmiş, kendileri Saha (Saxa) adını kullanmışlardır. Sahalar 1990 yılında kısmen bağımsızlık kazanınca devletlerinin adını Saha Cumhuriyeti olarak değiştirmişler, 'Yakutya' adını da parantez içinde vermeye başlamışlardır.
🔹 Ele aldığımız "gök" kelimesi Sibirya grubunda bazı değişikliklere imza atarak bu lehçede "xalla" sözcüğüne dönüşmüştür.
➡ Xallantan as töhöö dien ayaxxın atıma.
➡ (Gökten aş düşecek diye ağzını açma.)
Saha Türkçesi atasözü
TUVA TÜRKÇESİ
Gök- Üstüü
🔹 Sibirya, Kazakistan Cumhuriyeti ve Orta Asya'yı meydana getiren diğer cumhuriyetleri de kapsar. Bu topluluklardan biri Tuva Cumhuriyeti'dir. Tuva Türkçesinde "gök" kelimesini "üstüü" sözcüğü karşılar.
➡ Üstüü oranda Kurbustu Haan am çünü kılıp olur irgi?
➡ (Gök yüzünde Kurbustu Hanşimdi ne yapıyor acaba?
Tuva Türkçesi şiirinden
ALTAY TÜRKÇESİ
Gök- Kök
🔹 Sibirya, Rusya Federasyonunun Ural Dağlarından Pasifik Okyanusuna kadar uzanan topraklarına verilen isimdir. Bu topraklar üzerinde yer alan Altay Cumhuriyetindeki halkın konuştuğu dil Altaycadır.
🔹 Ele aldığımız "gök" kelimesi, bu lehçede "kök" sözcüğü olarak karşımıza çıkar.
➡ Erten turadan ala teneride bir de bulut cоk, ce tüştiŋ kiyninde künbadış canınan kelip catkan kükürt uguldı.
➡ (Sabahtan beri gökyüzünde hiç bulut yok(tu), ama öğleden sonra batı tarafından gelen gürültü duyuldu.)
➡ Onın köksinde sanaazı bu la kök teneride cıldıstardıy aru bolgon. Arudan aru.
➡ (Onun gönlündeki düşüncesi bu gökyüzündeki yıldızlar gibi temiz oldu. Daha temiz.)
Altay Türkçesinden alıntı cümle