Arama
Türkülerde dağ imgesi
Milletimizin asırlardır yaşadıkları ve bunlar karşısında aldığı tavırlar milli hafızamızı oluşturdu. Bu hususlar arasında belki de en çok sevilen ve sürdürülebilir olan ise türküler oldu. Türkü kültürümüz milli benliğimizi temsil ettiği gibi zihinsel kodlarımızı da öne çıkardı. Milletimiz içinde bir şekilde türkü dinlememiş, duymamış bir kimse dahi yok. Çünkü türküler milletimizin sesi, ortak hafızası ve yüzlerce yıllık mirasın bir devamı. Ahmet Hamdi Tanpınar bu hususiyeti, "Biz bu türkülerin milletiyiz" cümlesi ile dile getirmişti.
🔸 Özellikle "yüce dağ başında yanar bir ışık" ile başlayan türküde dağların yüceliğine dikkat çekildiği gibi bu yücelik karşısında insanın takınması gereken fanilik vasfı da öne çıkarılır.
🔸 Yunus Emre şiirlerinde dağ, yücelik tarafı ele alınarak bir zikir arkadaşı, Hakk'a ulaşmanın vüsulu olarak da görüldü.
"Dağlar ile taşlar ile
Çağırayım Mevlam seni"
🔸 Burada Hz. Musa (A.S.) üzerinden hem rahmani bir atıf hem de Allah Teala'yı çağırmak için bir yüceye sırtını dayama ihtiyacı kendini gösterir.
🔸 Dağlar, ululukları ise asırlar boyunca insanların dertlerini paylaştıkları bir sessiz yüce olmuşlardı. Hem bir bilge hem de dinleyen vasıfları ile dağlar insanlığın dertlerini en rahat şekilde dökebildikleri varlıklar olarak kayıtlara geçmişlerdi.
Kan ağlıyor Erzincan'ın dağları
Viran kaldı mor sümbüllü bağları
Sivas'a gidiyor kalan sağları
🔸 Bunun dışında dağların bir derdi paylaşmasının esasında ciddi bir geçmişi mevcuttu.
Kur'an-ı Kerim'de Haşr Suresi 21. Ayette Allah Teala,
"Şayet biz bu Kur'an'ı bir dağın üzerine indirmiş olsaydık, onu Allah korkusundan titremiş ve paramparça olmuş görürdün. İşte bu misalleri insanlar düşünsünler diye veriyoruz." buyurdu.
🔸 İnsanlık belki de kendisine verilen Kur'an-ı Kerim'i taşıyamayan dağlar ile arasında bir ortak nokta olarak gördü. Bu sebepten dolayı da okuduğu türkülerde derdine dağları da ortak etti.
🔸 Tarihimizde bazı anlar ve metinler ciddi şekilde yer etmişti. Milletimizin yıllar sonra kendisinden alınan bir toprağa karşı başlattığı 1896 Türk-Yunan Harbi zaferle sonuçlanan ve Osmanlı üzerine oyunlar oynayanları korkutan bir savaştı.
🔸 Bitti denilen Osmanlılar, tüm gelişmişliği yanlarına alan Yunanları büyük bir mağlubiyete uğratarak harbi kazanmışlardı.Yaklaşık yirmi yıldır savaş görmeyen Osmanlı topraklarında bu harp "eğil dağlar" türküsü ile hafızalara kazınmıştı.
"Eğil dağlar eğil üstünden aşam
Yeni talim çıkmış varam alışam
Ölmeden yarime bir dahi kavuşam"
🔸 Anadolu yöresine olan bu türkü, Teselya Harbi'ne giden her tren vagonunda Osmanlı askerleri tarafından okunmuştu. Osmanlı ordusunun adeta marşı olmuştu.
🔸 Öyle ki Rumeli ve Anadolu'nun ayrılmaz bütünlüğü ve İslam yurdu olması en son "eğil dağlar eğil üstünden aşam" türküsü ile tescillenmişti.