Arama
Yabancı kelimelere Türkçe karşılıklar bulmak için kurulan ilk cemiyet
Medeniyetlerin yaşadığı toplumsal ve kültürel değişimler; Heidegger'in "varlığın evi" olarak tanımladığı dilden elbette bağımsız gelişmemiştir. Tanzimat'a kadar gerek ilim gerekse edebiyat dili olarak Arapça ve Farsçayı baz alan Osmanlı, yenileşme hareketleriyle beraber yönünü Batı'ya çevirmiş, felsefe ve sanat anlamında da yeni bir terminolojiye sahip olmuştur. Bilhassa Türkçeden kopmadan modern felsefedeki terimlerin karşılığını bulmaya çalışan Osmanlı aydınları, bu sorunu çözüme kavuşturmak için Istılahat-ı İlmiyye Encümeni'ni kurmuşlardır. Peki, bu encümen ilim dünyasına ne tür katkılar sağlamıştır?
📌Büyük ideal ve düşüncelerle çalışmalarına başlayan topluluğun varlığı uzun sürmedi. Birinci Dünya Savaşı'nın patlak vermesi sonucunda ülkede siyasi ve ekonomik dengelerin bozulması, encümen üyeleri arasında birtakım görüş ayrılıklarının ortaya çıkması, cemiyetin bir yıl sonra dağılmasına sebep oldu.
ENCÜMEN HEDEFLEDİKLERİ BAŞARIYI YAKALAYABİLDİ Mİ?
📌Bu eserlerdeki terimlerin birçoğu Arapçadan türetildi bu anlamda encümenin amacı ile tam manasıyla bir paralellik gösterdipş söylenemez. Bunun yanında eserlerdeki yer alan maddelerin dil özelliklerine bakıldığında devri için dahi çok ağır bir üslup ve dil kullanıldığı görülür.
📌Güzel sanatlar için hazırlanmış son eserde ise daha sade bir üslup karşımıza çıkar.
Türkçeden kopmadan modern felsefedeki terimlerin karşılığını bulmaya çalışan #Osmanlı aydınları, bu sorunu çözüme kavuşturmak için Istılahat-ı İlmiyye Encümeni'ni kurdular. https://t.co/O1gMqXztb3
— Fikriyat (@fikriyatcom) January 30, 2021
📌Cemiyet dağıldıktan sonra davalarından vazgeçmeyen Rıza Tevfik ve Ahmed Naim bireysel olarak çalışmalarını sürdürdüler.
➡Rıza Tevfik'in Mufassal Kamûs-ı Felsefe'si bu açıdan büyük önem taşır. Her cildi ortalama sekiz yüz sayfa, on bir ciltte toplanan ansiklopedik felsefe lügatı, telif felsefe sözlüğü alanında bir çığır açtı.
📌Encümende büyük söz sahibi olan Ahmed Naim'in Fonsgrive'den çevirdiği Mebâdî-i Felsefe'den İlmü'n-nefs Tercümesi'nin sonunda 2000'e yakın felsefe ve psikoloji teriminin Türkçe karşılığını belirlemişti.
📌Ahmed Naim Batı ve Doğu felsefesi konusunda oldukça bilgili bir ilim insanıydı. İslam topraklarındaki felsefe çalışmalarının İbni Sina ve Farabilere kadar uzanan zengin bir geçmişi ve birikimi olduğunu düşünüyordu. Bu sebeple felsefenin üzerine düşmek gerektiği kanaatindeydi.
Osmanlı aydınlarının ortaya koyduğu bu terimler, ilim ve kültür alanını önemli ölçüde etkilemiştir. Ahmed Naim, terimlere karşılık bulurken Arapçaya öncelik tanısa da Türkçenin sadeleşmesi gerektiğini sonuna kadar savundu.
Ahmed Naim kimdir?
Ahmed Naim, iyi bir tahsil görmüş, müderris, fikir adamı ve mütercimdir. Dârülfünun Edebiyat Fakültesi'nde felsefe, mantık, ruhiyat ve ahlâk dersleri müderrisli yapmıştır. Felsefe alanında ortaya koyduğu birçok çalışmayla ilim dünyasına büyük hizmetler sunmuştur.