Arama
Avrupa'ya gönderilen Müslüman kız öğrencilerini tartışan Sebilürreşad ve Kadınlar Dünyası
Kız öğrencileri, Avrupa'ya öğrenim görmek amacıyla Osmanlı döneminde gönderilmeye başlandı. Yabancı bir ülkeye özellikle Müslüman kız çocuklarının gönderilmesi derin tartışmaları da beraberinde getirdi. Sosyal alandaki bu hareketlilik Mehmet Akif'in Safahat'ında, Sebilürreşad dergisinde bu duruma karşı çıkılırken Kadınlar Dergisi de sessiz kalmayıp kız çocuklarının yurt dışında okumasını desteklemişlerdi. İşte, kız çocuklarının Avrupa'da okumasıyla ilgili dergi cephesindeki tartışmalar…
"Bizim vazifemiz pek başka ve gayet mühimdir. Ne bizden evvel gelenler gibi olacağız ve ne de bizden sonrakiler gibi… Biz bu iki kısım insanların hayatını ayırmak için geldik. Bizden evvel gelen cinsimizin fena hayatını iyi bir şekle koyacağız. Milletimizin, kadınlığımızın na-mütenâhi istikbali bizim elimizde… Bir inkılab yapmak için geldik. Demek oluyor ki bir inkılabcıyız. Bunu ifa için her şeyi göze almalıyız…"
Mükerrrem Belkıs'ın bu yöndeki görüşlerini eleştiren ve kendisine "zavallı kardeşim" diye hitap eden Fatma Zerrin Avrupa'da kızların eğitimine karşı olanların gerekçelerini özetlemektedir. Fatma Zerrin Avrupa'ya gidilemeyeceği konusunda iki önemli sebep gösterdi.
Bunlardan birincisi mevcut kız okullarının Avrupa tahsilini takip edebilecek seviyede bir eğitim altyapısı sağlamadığıdır. Buna çözüm olarak da Avrupa'da tahsil için önce burada bir hazırlık mektebinin açılması gerektiğini savundu.
İkincisi ise harabe gibi memleketten çıkan genç kızların Avrupa şehrinin baş döndürücü gösterişine kapılacaklarını her türlü özgürlüklerin yaşandığı ortamlarda metanet ve dengelerini muhafaza edemeyecekleri endişesindeydi. Aslında değil genç kızlar, nezaretin tayin ettiği "sakallı memur" bile o ortamda dengesini yitirebilecekti. Yani Müslüman Osmanlı kızlarının ahlaki temizlik ve saflığını kaybetme tehlikesiyle karşılaşacakları dillendirilmekteydi.
Avrupa'da ne öğreneceğiz ve bu öğrendiklerimizden ne istifadeler getireceğiz? Hiç şüphe etmeyin ki öğreneceklerimiz süs, ziynet, moda, sefahat, getireceğimiz istifadeler; sû-i ahlâk, sû-i itiyaddır. Ben ismet ve vicdanımın bütün kanaatleriyle söylerim ki yüz, üç yüz değil hatta üç yüz bin talebe de gitmiş olsa –yüzde beşi müstesna- o muhit onları hırpalayacak, zavallıları bilemedikleri bir giriveye (çıkmaz sokağa), bir girive-i inhitat ve izmihlâle yuvarlayacaktır. Gidip gelenlerimiz, erkek kadın, gözlerimizin önünde birer şahid-i zi-hayattırlar ki, inkârı imkânsızdır.