Arama
Avrupa'ya gönderilen Müslüman kız öğrencilerini tartışan Sebilürreşad ve Kadınlar Dünyası
Kız öğrencileri, Avrupa'ya öğrenim görmek amacıyla Osmanlı döneminde gönderilmeye başlandı. Yabancı bir ülkeye özellikle Müslüman kız çocuklarının gönderilmesi derin tartışmaları da beraberinde getirdi. Sosyal alandaki bu hareketlilik Mehmet Akif'in Safahat'ında, Sebilürreşad dergisinde bu duruma karşı çıkılırken Kadınlar Dergisi de sessiz kalmayıp kız çocuklarının yurt dışında okumasını desteklemişlerdi. İşte, kız çocuklarının Avrupa'da okumasıyla ilgili dergi cephesindeki tartışmalar…
İkincisi ise harabe gibi memleketten çıkan genç kızların Avrupa şehrinin baş döndürücü gösterişine kapılacaklarını her türlü özgürlüklerin yaşandığı ortamlarda metanet ve dengelerini muhafaza edemeyecekleri endişesindeydi. Aslında değil genç kızlar, nezaretin tayin ettiği "sakallı memur" bile o ortamda dengesini yitirebilecekti. Yani Müslüman Osmanlı kızlarının ahlaki temizlik ve saflığını kaybetme tehlikesiyle karşılaşacakları dillendirilmekteydi.
Avrupa'da ne öğreneceğiz ve bu öğrendiklerimizden ne istifadeler getireceğiz? Hiç şüphe etmeyin ki öğreneceklerimiz süs, ziynet, moda, sefahat, getireceğimiz istifadeler; sû-i ahlâk, sû-i itiyaddır. Ben ismet ve vicdanımın bütün kanaatleriyle söylerim ki yüz, üç yüz değil hatta üç yüz bin talebe de gitmiş olsa –yüzde beşi müstesna- o muhit onları hırpalayacak, zavallıları bilemedikleri bir giriveye (çıkmaz sokağa), bir girive-i inhitat ve izmihlâle yuvarlayacaktır. Gidip gelenlerimiz, erkek kadın, gözlerimizin önünde birer şahid-i zi-hayattırlar ki, inkârı imkânsızdır.
Avrupa'ya kız öğrencilerin gönderilmesine karşı olmanın tutuculuk olarak görülmesini istemeyen Fatma Zerrin'in ahlaki bozulma tehlikesini bertaraf etmek için önerisi, Avrupa'ya tahsile giden kızlara ebeveynlerinin eşlik etmesiydi.
Paris Talebe Müfettişliği de "Avrupa'ya göndereceğimiz kızlar hakkında ser-i itiraz edenler başlıca yalnızlığı bir mahzur telakki ediyorlar. Halbuki, memalik-i ecnebiyyeye gönderilecek gençlere, zevce, hemşire, nişanlı, saire gibi mevcudiyetine alakadar hanımların terfiki ve bu nokta-i nazarınmazhar-ı himâye olması fikrime kalırsa en musîb tedbirlerden birisidir." diyerek Avrupa'da eğitime en büyük mahzur olarak görünen "yalnızlık" konusuna çözüm önerisi getirmekteydi.
Bu endişeyi gerçekçi bulmayan Meliha Cenan ise kendi memleketinde namuslu bir kadının yabancı memlekette de namus ve iffetini muhafaza edeceğini hatta daha fazla gayretle çalışacağını söylemekteydi. Kendini yenileşmeci ve Avrupa medeniyetini kabul etmiş biri olarak tanıtan Meliha Cenan, öğrenci göndermek yerine burada üniversiteler açarak eğitimli kızlar yetiştirmenin mümkün olduğunu düşünenlerdendi.