Arama
Avrupa'ya gönderilen Müslüman kız öğrencilerini tartışan Sebilürreşad ve Kadınlar Dünyası
Kız öğrencileri, Avrupa'ya öğrenim görmek amacıyla Osmanlı döneminde gönderilmeye başlandı. Yabancı bir ülkeye özellikle Müslüman kız çocuklarının gönderilmesi derin tartışmaları da beraberinde getirdi. Sosyal alandaki bu hareketlilik Mehmet Akif'in Safahat'ında, Sebilürreşad dergisinde bu duruma karşı çıkılırken Kadınlar Dergisi de sessiz kalmayıp kız çocuklarının yurt dışında okumasını desteklemişlerdi. İşte, kız çocuklarının Avrupa'da okumasıyla ilgili dergi cephesindeki tartışmalar…
Paris Talebe Müfettişliği de "Avrupa'ya göndereceğimiz kızlar hakkında ser-i itiraz edenler başlıca yalnızlığı bir mahzur telakki ediyorlar. Halbuki, memalik-i ecnebiyyeye gönderilecek gençlere, zevce, hemşire, nişanlı, saire gibi mevcudiyetine alakadar hanımların terfiki ve bu nokta-i nazarınmazhar-ı himâye olması fikrime kalırsa en musîb tedbirlerden birisidir." diyerek Avrupa'da eğitime en büyük mahzur olarak görünen "yalnızlık" konusuna çözüm önerisi getirmekteydi.
Bu endişeyi gerçekçi bulmayan Meliha Cenan ise kendi memleketinde namuslu bir kadının yabancı memlekette de namus ve iffetini muhafaza edeceğini hatta daha fazla gayretle çalışacağını söylemekteydi. Kendini yenileşmeci ve Avrupa medeniyetini kabul etmiş biri olarak tanıtan Meliha Cenan, öğrenci göndermek yerine burada üniversiteler açarak eğitimli kızlar yetiştirmenin mümkün olduğunu düşünenlerdendi.
Eğitimin sadece mektepten ibaret olacağına inanan Mükerrem Belkıs ise "Bizi mahvedecek kuvvetin (garb) mahiyetini anlamak ve o kuvveti kendimize hazırlamak. Garbın kuvveti ise ilim, irfan, sanat ve ticarettir." diyerek bunun ancak Batı'ya gitmekle mümkün olacağını savundu.
Osmanlı öğrencilerinin Avrupa'da eğitimi konusundaki kaygı ve eleştiriler sadece kız öğrencileri kapsamıyordu. Türlü fedakârlıklarla Avrupa şehirlerine gönderilen ancak okula devam etmeyip seyahate dalan, siyasete karışan, ticaretle uğraşan öğrenciler hakkında gazetelerde türlü haber çıkmakta, Avrupa'ya öğrenci göndermenin memlekete faydadan çok zarar getirdiği tartışılmaktaydı.
Sadrazam Said Paşa imzasıyla Maarif Nezareti'ne gönderilen yazıda, Avrupa'ya öğrenci gönderilmesiyle amaçlanan seviyede eğitim alınamadığı, bir kısım öğrencinin ahlaki fesada uğramaları sebebiyle harcanan paraların heba olduğu ve öğrenci göndermek için harcanan bu parayla yabancı hoca getirtmenin daha isabetli olacağı belirtilmişti. Her şeye rağmen öğrenci gönderme uygulamasından tamamen vazgeçilmemiş, aynı şekilde bu kaygılar Müslüman kızların Avrupa ile tanışmasına da mani olmamıştı.