Arama
Tarihin ışığında yaşayan insan hazineleri
Yaşayan insan hazineleri, bir ülkenin somut olmayan kültürel mirasıdır. Usta-çırak ilişkisiyle öğrenilen sanat, yıllar boyu bin bir emekle inşa edilir. Ömrünü sanata adayan ve sayısız çırak yetiştiren Türkiye'nin yaşayan insan hazinelerini sizler için derledik.
Hayri Dev, 1933 yılında Denizli'nin Çameli ilçesinin bir dağ köyü olan Gökçeyaka'da dünyaya geldi. 15 yaşında çobanlık yaptığı dönemlerde müziğe gönül verdi. Okuma yazmayı okula giden bir arkadaşından öğrenmiş ve cura denilen 3 telli çalgıyı öğrenip söylemeye o yıllarda başlamış.Üç telli bağlama, Çameli ve Gireniz yöresindekiler tarafından ardıç ağacından yapılan, başka hiçbir yerde olmayan eşsiz bir çalgıdır. Bu çalgı ile Hayri Dev, yaşadığı Gökçeyaka köyünün eski ismini taşıyan Masıt Kırığı denilen dokuz sekizlik mahalli ezgileri çalıp söylemeye başlamış ve çam düdüğü yapımında ustalaşmıştır. Hayri Dev, 18 Temmuz 2018 tarihinde vefat etti.
1940 yılında Sivas ili Kangal ilçesine bağlı Karanlık köyünde doğan İsmail Nar, saz çalmaya küçük yaşta başlamış, bu da âşıklık geleneğine giriş için ilk adımı olmuştu. Gelenekteki ustası Hasan İyigün'dür.
1972 yılında Ankara Radyosu'na girerek Ankara Radyosu'nun Mahalli Sanatçısı olarak pek çok radyo ve televizyon kanalında programlar yaptı, kültür ve sanat etkinliklerine katıldı. Bugüne kadar birçok şiiri yayımlanmış ve eserleri seslendirilmiştir.
1936 yılında Kosova'nın Priştine kentinde doğan İslam Seçen, 1952 yılında Kosova'da Güzel Sanatlar Akademisi'nde eğitimine başlamış, 1957'de İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi'ne geçiş yaptı ve 1960 yılında da mezun oldu. Prof. Dr. Sacit Okyay'dan klasik cilt dersleri, Prof. Dr. Emin Barın'dan modern cilt ve kaligrafi dersleri aldı.
1961 yılında Süleymaniye Kütüphanesi'nde Cilt ve Patoloji Servisi'ni kuran sanatkâr, adı geçen kütüphaneye 27 yıl hizmet etti. İslam Seçen bu süre içinde Portekiz'in başkenti Lizbon'daki Kalust Gülbenkyan Müzesi'nde (Museu Calouste Gulbenkian) bulunan İslami el yazmalarının restorasyon çalışmalarında bulundu.
Macahel şarkıları; Artvin ilinin Gürcistan sınırına yakın dağlık yörelerinde yaşayan Gürcü asıllı halkın söylediği çok sesli şarkılardır. Geleneğin yaklaşık 1500 yıllık geçmişi olduğuna inanılıyor. Profesyonel müzik eğitimi almayan koro üyeleri köy imecelerinde, düğünlerinde ve törenlerinde icra edilen çok sesli şarkı söyleme geleneğini büyüklerinden öğrenmişler.
Macahel Yaşlılar Korosu, Artvin ili Borçka ilçesinin Camili (Macahel) köyünde yok olmaya yüz tutan geleneksel çok sesli halk şarkılarını yaşatmak üzere İberya Özkan ve Bayar Şahin öncülüğünde 2001 yılında kuruldu. Koro; Hamdi Ertürk, Nevzat Ertürk, İsmail Ertürk, Muhammet Balcı, Kazım Balcı, Cemal Karadeniz, Şükrü Cesur, Muhittin Gökdemir, Medeni Altın ve Ali Kemal Şimşek'ten oluşuyor.
Boncuk yapımcısı Mahmut Sür 1962 yılında İzmir Kemalpaşa'ya bağlı Nazarköy'de dünyaya geldi. İlkokulu bitirmesinin ardından 14 yaşında dayıları ile birlikte çalışmaya başlayarak boncuk sanatına ilk adımını attı. Mahmut Sür kendisini tam anlamıyla boncuk sanatına adamış bir insandır. Bu sanatla ilgili yeni arayışlar ve tasarımlar onun meslek hayatındaki en önemli özelliği. Mahmut Sür tarafından imal edilmiş olan boncuklar özeni, kalitesi ve canlılığıyla diğerlerinden kesin olarak ayrılıyor.
Mahmut SÜR'ün mesleğini geliştirme yönüyle olduğu kadar yeni boncuk ustaları yetiştirme konusunda da somut çabaları var. Sanatkârın bir diğer özelliği mükemmel olarak nitelendirilebilecek nitelikte boncuk ocaklarını inşa etmeyi bilmesi. Boncuk ocakları, imal edilecek boncuğun kalitesini belirleyen en önemli unsur.