Arama

Tezhib sanatı ve bilinmesi gereken terimler

Eski bir süsleme sanatı olan ve Arapçada "altınlama, yaldızlama" anlamına gelen tezhibin geçmişi Uygurlara kadar uzanır. En eski örnekleri, Türklerin tarih sahnesine çıktıkları ilk devirlerden itibaren görülmüş; Osmanlı zamanında ise önemli bir gelişim süreci içerisine girmiştir. Daha çok el yazması kitapların sayfalarını ve hat levhalarının kenarlarını süslemede kullanılan tezhib sanatı ile ilgili terimleri derledik.

  • 18
  • 20


Baysungur devrine ait zahriye tezhibi (TSMK, Revan Köşkü, nr. 862)

Kitaplar genellikle birinci yaprağın yüzünden başlamaktadır. Buna göre bu sayfanın yüzü zahriyedir. Burada bazen kitabın adı, müellifi, meşhurların hükmü, kitaba sahip olan kişi veya kişiler (temellük kaydı) , kitabın satın alındığı tarih, bir ya da bir kaç beyit, vakıf kaydı vb. yazılarla mühürler bulunur. Bazen de zahriye boş bırakılmıştır.

  • 19
  • 20
Zencirek
Zencirek

Levhaların, yazma kitapların sayfa kenarlarına yapılan, iç içe geçmiş halkalar şeklindeki süsleme.

  • 20
  • 20
Zerefşan
Zerefşan

Tezhipte sıkça görülen zerefşan, varak altının kalbur şeklinde delikli bir kutuya konulup içinde kuru fırçanın hareket ettirilmesiyle altın parçalarının kalburun deliklerinden aşağıya dökülmesi işlemidir.

2024 Fikriyat. Tüm hakları saklıdır.
BİZE ULAŞIN