Turhan ve Ayşe Atacan çiftinin Ramazan Anıları | Ramazan'dan An'lar

◾ On bir ay boyunca tüm Müslüman aleminin büyük bir hasret ile beklediği Ramazan, İslam medeniyetinin bir tezahürüdür. Bu faziletli ay geldiğinde her evde tatlı bir telaş başlar. Ramazan'a hazırlığın ardından oruç, en güzel şekilde karşılanır. Camilere mahyalar asılır, sofralar hurma ve pide ile donatılır. ◾ Büyüklerimizin bize anlattığı o eski Ramazanlar ise her daim özlemle yad edilir. Bu anların peşine düştüğümüz 'Ramazan'dan An'lar' programımız geçtiğimiz Ramazan'da olduğu gibi bu sene de kaldığı yerden devam ediyor. Bu hafta Turhan ve Ayşe Atacan çiftinin evine misafir olduk. Bizlere Ramazan'a dair birbirinden güzel anılarını anlattılar. Turhan Atacan: ◾ İsmim Turhan Atacan. 1943 yılında Gümüşhane, Torul kazasının Alınyayla Köyü, eski ismi ile Macera'da doğdum. 9 yaşına kadar o köyde hayatım geçti. Köyümüzde okul olmadığı için babam beni Giresun, Tirebolu'da ilkokula kaydettirdi. Ayşe Atacan: ◾ Şimdiki adım Ayşe Atacan ama bekarlık soy ismim Karadeniz'di, Ayşe Karadeniz. Tirebolu'nun Karaahmetli Köyü'nde doğdum. Küçüklüğümüz tabii ki köy hayatında geldi geçti. Üç kardeş bir evde duruyordu babamlar. Bizim için çok güzeldi tabii çocuktuk. Turhan Atacan: ◾ Eskiden Ramazan gelmeden önce insanlar hem bir hazırlık içerisinde duygusal olarak işte Ramazan'a 15 gün kaldı, Ramazan'a 1 ay kaldı hep onun bir özlemi başlardı yani. Önce ev temizlikleriyle başlanıyordu, Ev boyanacaksa boyalar yapılıyordu, diğer böreklik yufkalar açılıyordu. Hatta birbirlerine yardımlaşıyordu iki üç aile bir araya gelip. Beraber açıp paylaşıyorlardı. Efendim bir ay kaldı 15 gün kaldı aha Ramazan geldi. Ramazan gelince de bir bereket gelir. İftar, sahur, teravih namazları... Ayşe Atacan: ◾ Küçük çocuklar gitmek için can atıyordu. O güzelliği gördükleri için büyük, küçük 'haydi' dendi mi herkes gidiyordu. Şimdi çocuğu götüremiyorsun. Ramazan'dan An'lar programımız kaldığı yerden devam ediyor. Bu hafta Turhan ve Ayşe Atacan çiftinin evine misafir olduk. Bizlere Ramazan'a dair birbirinden güzel anılarını anlattılar. Turhan Atacan: ◾ Hatta şunu da söylemem lazım ki Ramazan'dan önceki köy hayatında dahi eskiden bir paylaşma, bir komşuluk ilişkileri vardı. Herkes birbirine yardımlaşıyordu. 9 yaşına kadar köyde olduğum için babam, annem onlar gece sahur yemeğine kalktıkları zaman biz onların o kalkacak olduğu saati böyle uyku içerisinde uyanık bekliyorduk. Onlar bizi kaldırmazsa, uyandırmazsa dahi öksürüp sağa sola dönüp uyanık olduğumuzu onlara aksettirmeye çalışıyorduk. Ayşe Atacan: ◾ Bir gün yengem yufka açıyor. Ben gittim dedim ki 'Yenge ne olur beni gece sahura kaldır, ben oruç tutmak istiyorum' dedim. Yengem bana şakadan dedi ki şaka yapmış ben de essah söylüyor zannettim, 'Benim yatsı namazımı kılarsan seni oruca kaldıracağım'. Ben gittim yatsı namazı kıldım. Hiç ses etmiyor ama hiçbir şey demiyor bana. Ben namazı kıldım ondan sonra yengem başladı gülmeye ama kaldırdı beni. Dedi ki anneme ben de duyuyorum ama, 'Ben ona söz verdim kaldıracağım onu' diyor. 'Yemek yok' diyor annem. Bak şimdi çok kalabalıklar ya 'Yeterli yemek yok, şimdi bir daha onu kaldırma' diyor. O da diyor ki 'Ben yemeyeceğim ona yedireceğim, kaldıracağım ama söz verdim'. Turhan Atacan: ◾ Onlarla beraber yemek çok farklı oluyordu sahur yemeğinde. Daha sonra iftar yemekleri tabii haliyle. İnsanlar iftar saatinde kendi komşusunu veya akrabasını iftar yemeğine davet ediyordu veya onlar bizi davet ediyordu böyle bir paylaşım, bir diyalog oluyordu köylerde. Çok samimi bir ortam oluyordu. Ayşe Atacan: ◾ Bir düşün yani bir mısır tanesinin patlamasına çok seviniyorduk. Çikolata yoktu, bir şeker yoktu. https://www.instagram.com/p/CqVbGcPjgVH/ Turhan Atacan: ◾ Babam Tirebolu'da çalışıyordu. Ben Tirebolu'da okul hayatına başladım. 4-5. sınıftan sonra oruç tutmaya biz de başladık artık. Öyle bir paylaşım vardı ki buradaki bizim komşular, akrabalar Ramazan gelirken Ramazan için yufka hazırlıkları yaparlardı, yufkalar açılırdı ki o komşular bizim bu mağduriyetimizi, bizim onları yapamayacağımızı bildikleri için onlar bize 10'ar 15'er derken bizim böyle 70, 80, 100 tane yufkamız oluyordu evde. Ayşe Atacan: ◾ Tabii şimdiki gibi çeşit çeşit yemekler yoktu ya, ne buluyorsak. Turhan Atacan: ◾ Tirebolu'nun güzel bir kalesi var. Hem sahurda hem iftarda top atılıyordu. Çünkü kale, Tirebolu'ya tam karşıdan her taraftan görülüp orada atılan top sesi duyulabiliyordu. Ayşe Atacan: ◾ Herkeste saat olmadığı için... Turhan Atacan: ◾ Biz hep merakla önce o topu bekliyorduk gerek sahurda olsun gerek iftarda bilhassa iftarda tabii. Şimdi top atılıyordu, top atılınca herkes iftarını açıyordu. Daha sonra Ramazan'a mahsus teravih namazları var ki herkes teravih namazına koşarak giderdi. Her 4 rekatta bir Resulullah Efendimize (SAV) salavat getirilirdi ki bir coşku içerisindeydi, sanki bir düğün bir bayram gibiydi. Ayşe Atacan: ◾ Annem en büyükleriydi, ailenin en büyük geliniydi. Annemi anne olarak görüyordular hep, idareciydi yani. Allah razı olsun hepsinden. Bu şekilde bayram geliyordu. Her eve el öpmeye gidiyorduk biz bayramda. Neye en çok ne veriyordular? Helva. Helvaya bayılıyorduk... Turhan Atacan: ◾ Gerek helva o zamanki verilen şeyler gerek şeker, şeker daha lükstü yani o zaman için diyelim şeker veriliyordu. Bir ayrı sevgi, bir ayrı bir coşku. Büyükler küçükleri sever, küçükler de büyükleri sayardı. Bu saygı gerçekten çok zirvedeydi yani o zamanlar. Ekmekle üzümü yiyorduk bize çok tatlı ve lezzetli geliyordu. Daha sonraları oldu, Allah (CC) nimetlerine daha çok ulaştık, daha çok bir araya geldik, daha çoğaldık, bir arada bulunduk fakat yemek adetlerimiz çoğaldı ve bir gün babama dedim 'Baba, biz eskiden ekmek ile üzüm yiyorduk. Çok tatlı, çok lezzetli geliyordu bize. Ama şimdi çok çeşit yemeklerimiz var fakat o tat, eski huzur kalmadı'. Babam da dedi 'Çünkü nimetler çoğaldıkça biz insanlar da bir başka alışkanlıklar başladı. İnsanlar evvelden maddi durumları iyi olmayan insanlar birbirlerine daha çok yardım ediyor, daha çok birbirlerine muhtaç idiler ancak dünyalığa daha çok sahip oldular, daha çok maddeye sahip oldular, bu madde o insanları biraz değiştirdi'. Ayşe Atacan: ◾ Mutlu etmedi... Turhan Atacan: ◾ Biraz değiştirdi. Herkesin maddi durumları düzeldi, herkes daha çok paraya, eşyaya sahip oldu, evi barkı oldu ama o eski samimiyet kalmadı. Çünkü niye? Kimse artık kimseye muhtaç değil öyle anlıyoruz. Ayşe Atacan: ◾ Bayram geliyordu, her eve el öpmeye gidiyorduk. Ondan sonra böyle bizden daha büyük gençler vardı. Onlar salıncak yeri vardı oraya salıncak kuruyorlar, biz de gidiyorduk peşleri sıra, çok seviyorduk hem de gitmeyi. Sallanıyordular salıncakta, akşama kadar orada oynuyordular. Yani bu şekilde güzel bayramlar oluyordu. Turhan Atacan: ◾ Ortaokul 3. sınıfta, okul hayatım bittikten sonra babama yardımcı olmaya çalıştım çünkü birinin fedakar olması lazımdı. Bu bana düşüyordu. Ben babama yardım etmeye başladım ta ki askerlik sürem gelinceye kadar. 2 sene askerlik yaptık. Yaş yirmi beşe gelince Ayşe ile beraber tanışma oldu. Ondan sonra 1968 senesinde evlendik. Evlendik ama 68'de evlendik, 70'te bana Almanya göründü. O zaman şu şart vardı Almanya'da çalışan bir işçi, bir senesi dolmadan eşini Türkiye'den getirtemiyordu. Ayşe Atacan: ◾ Bak bir şey anlatayım da bu bir mektup yazdı bize. Ramazan'dı biliyor musun? Dedi kız kardeşine, 'Dön de bak, komposto var mı tencerede?' dedi. Bu da kompostoyu çok seviyordu. Bu koca bir tencere pilav yapıyormuş arkadaşı anlatıyor, bir de tavuk haşlıyormuş yanına. Bir hafta diyor gidip gelip onu yiyordu Turhan. Turhan Atacan: ◾ Hiç kültürünü bilmediğin, insanları tanımadığın, lisanından anlamadığın bir ülkeye gidiyorsun. Çok zor günler o zamanlar. Oraya gidince kendisini artık bir boşlukta hissettiler. Annesinden, babasından, eşinden çevresinden uzak. Ben bir senem doldu. Bir sene dolduktan sonra iş yerini de değiştim, daha iyi bir iş yerine geçtim ve ondan sonra ev kiraladım, eşimi istek yaptım Almanya'ya getirdim. Ayşe Atacan: ◾ Almanya'ya ilk defa 1971'de gittim. Onuncu ayın 1'inde hiç unutmam. Dışarı çıkıyordum sade kuşların sesini anlıyordum, içeri giriyordum kimse yok, zaman zaman ağlıyordum. Bunun küçük kız kardeşi vardı benim çocuğum yoktu ya, onun fotoğraflarını alıp gittim, onu çok seviyordum. Onun fotoğrafına bakıp bakıp ağlıyordum sanki her şeyi kaybettim gibi. Şimdi Ramazan tutacağız o sene zaten ben onuncu ayda gittim on birinci ay da Ramazan'dı. Ezan yok dışarıda ezan okunmuyor. Ben buradan alışkın olduğum için dışarı çıkıyordum, bakayım ezan okunacak mı içeride duyabilir miyim diye dışarıda oturuyordum bunlar namaz kılana kadar. Orada teravih kılıyordular bir odada beş altı kişi anca oluyordu. Onları dinliyordum. Çok garipti yani gerçekten çok garipti. Konu komşu Türk yok öyle çok. En üst katımda işte bir tane Trabzonlu aile vardı. Onunla çok samimi olduk ama kardeş neydi o zaman birbirimizle olan samimiyetimizde. Birbirimize gittik, geldik böyle sürekli. Ramazan'ı öyle tuttuk. Ya o Bayram. Bayram ne? Bayramda kim gelecek yanına sen zaten gençsin, küçüksün bayramda da gelen giden yok, tek başına o garip yani. Turhan Atacan: ◾ Şimdi biz gittiğimiz zaman biz ve bizden önceki gidenlerin zamanında cami yok, din görevlisi yok. Ancak sonra her şehirde, her küçük beldede bile şu anda camiler var. Ramazan olsun, bayram olsun yani insanların orada bir araya gelecek imkanları oluştu. Aynı Türkiye'deki gibi elhamdülillah şimdi böyle devam ediyor. Ayşe Atacan: ◾ Yani insan önemli bize, insan önemli. Yoksa yani onlar, bunlar hepsi gelip geçici. İnsansız bunlar hiç mutluluk vermiyor. Şu kapını açan olmadıktan sonra burada hiç mutlu olamıyorsun. İlla birisi tıklattı mı kapını oh senden daha iyisi yok, en güzeli o. Turhan Atacan: ◾ Bir senesi Maraş ile Kayseri arasında yolculuk yapıyoruz. Yol da o zaman orada yeni yapılmış, güzel de bir çeşme yapmışlar, çeşme de çok yeniydi. Yeni olduğu için hemen çeşmeye uğradık zaten suya ihtiyacımız oluyor. 7-8-9 tane çocuk koştu karşıdan geldiler bizim yanımıza. Çocuğun bir tanesinin elinde bir bakraç ayran. Dedi 'Ayran vereyim size'. Çıkardım çocuğa para vereceğim, çocuklar fakir belli yani. Çocuk 'Yok ben almam' dedi. 'Niye?' dedim. 'Yok ben parayla satmıyorum' dedi. Ya al yavrum falan yok. İsimleri de hep peygamber isimleri kimi Mustafa, kimi Ahmet, kimi Musa, kimi Yunus. Neyse çocuğun bizden para almaması bizi duygulandırdı. Biz daha sonraki senelerde aynı hattan gene geçeceğiz aynı arabayla. Aynı arabayı o çeşmenin başına çektik, karşı taraftan çocuklar koştu geldi. Ama biz bu defa oradan geçeceğimiz için o çocuklarla hazırlıklı geldik. Ayşe Atacan: ◾ Kıyafet almıştık. Turhan Atacan: ◾ Onlara kıyafet aldık, onlar ile resim çekilmiştim, resimleri hazırladım onlara vermek üzere. Sonra uğradık çocuklar geldi. Aynı çocuklar baktım ki her biri daha büyümüşler. O çocuklar yine bize ayran getirdiler orada. Dedi 'Biz arabayı tanıdık'. Allah Allah, beş altı sene sonra aynı arabayı tanımışlar yine geldiler. Aradan seneler geçti biz aynı güzergahtan gene geçeceğiz ama bir başka arabayla geçeceğiz. Bu sefer uğradık, çocuk çoluk gelmedi. Geldi bir yaşlı adam, elinde gene bir ayranla geldi. 'Kimsin? Yunus nerede?' dedim. Dedi 'Ben Yunus'un babasıyım'. 'Yunus nerede?' dedim. 'Yunus askere gitti' dedi. Yunus askere gitmiş meğer büyümüş. Şimdi oradan ayrılacağız, dedi ki 'Ben sizi bırakmam. Siz benim bu akşam misafirimiz olacaksınız'. Dedim 'Biz yolcuyuz, gideceğimiz yer var, bekleyenler var vesaire'. 'Yok, bu akşam burada kalacağız, bir davar kesip yiyeceğiz' dedi. Orada 3-5 tane keçisi var adamın samimiyetine bak. Çocukların samimiyeti, adamın samimiyetine bak bu sefer. Ne oldu? Adam bir davarını kesecek de bizimle yiyecek, bize ikram edecek. Turhan Atacan: ◾ Ramazan ayında herkes merhametli oluyor. Merhamet duyguları çok artıyor o zaman mesela fakirlere fitreler veriliyor, onların ihtiyaçlarını karşılayacak onların da ellerine bir imkan geçmiş oluyor. Fitreler veriliyor, onlara yemek, kumanyalar veriliyor. Allah razı olsun. Ayşe Atacan: ◾ Allah daha çok versin. Bizim fıtratımızda bu var. Fakiri doyurduğun zaman sen mutlu olursun, sen zenginlersin, senin ruhun zenginler, ruhun doyar, ruhun gelişir, vermekten mutlu olursun. Turhan Atacan: ◾ Yani en fakirinin bile evlerinde yemekler, yiyecekler dolar. Bir çeşit de değil 3-5 çeşitle beraber iftar sofraları hazırlanır. Ayşe Atacan: ◾ Biz birbirimizi de gözetiriz yani aynı zamanda biz öyle bir milletiz yani komşumuz aç iken biz burada uyuyamayız. Yediğimiz güzel şeyden o da yesin isteriz. Turhan Atacan: ◾ Eskiden insanlar fakir olduğu için yiyecek sıkıntısında da bu fakirlik vardı. Ramazan aylarında kuru ekmek ıslatıp, kuru ekmek yiyerek oruç tutanlarımız vardı. Daha sonra efendim dediğim gibi Ramazan ile beraber onun verdiği o merhamet ve paylaşım duyguları insanda Ramazan içerisinde daha çok geliştiği için bu paylaşımlar daha çok artıyor o gün de öyle bugün de öyle inşallah. Ne yapıyoruz? Fakir fukarayı gözetiyoruz, daha çok yardım veriyoruz. Dinimizin gereği olan fitremizi veriyoruz, sonra Ramazan ayına denk getiriyor zekatlarımızı veriyoruz ki bu yardımlaşma duyguları sürekli devam etmesi lazım. Yani biz bir tek Ramazan'da mı doyuruyoruz karnımızı değil mi? Biz senenin on iki ayı yiyip içiyoruz. Ayşe Atacan: ◾ Babam çok cömertti benim. Biz köyde kalıyorduk. Köye araba yolu bile yoktu, yürüme gelinip gidiliyordu. Çarşıya gelince babam bisküvi de alıyordu çok. Bisküvi de köyün yaşlılarına. Hiç unutmam bize gelene kadar bisküvi bitiyordu, yaşlılara veriyordu bir mutlu oluyordular, bir seviniyordular. Varlıktan mıydı o? Yoktu ama onları memnun etmek içindi. Turhan Atacan: ◾ Bayram geliyor, bayramda gidip yaşlılar ziyaret ediliyor, komşular, akrabalar ziyaret ediliyor, büyüklerin elleri öpülüyordu. Efendim şimdi iletişim de çoğalıp artınca bu işin şekli de değişti biraz. Şimdi hep mesaja döküldü işler. O da iyi ama hep mesajlarla el öpülmüyor. Yani mesaj ile kuru ifadeler gidiyor. Efendim onun eline dokunabiliyor musun değil mi? Elini öpüp arkasını sıvazlayabiliyor musun? Ona bir paket çikolata, ikram, hediye ile gidebiliyor musun? O temas çok önemli. Ayşe Atacan: ◾ Yani öyle ben hazırlayayım kırk çeşit yemek de gelsin beni ziyaret etsin öyle değil. Aklına vurdu mu yaşlı ya o insan, git çal kapısını aç gir. Genç de olsa çat kapı gelsin benim kapımı açsın birisi, ben en mutlu insanım. Turhan Atacan: Tüm İslam aleminin Ramazan ayını kutlar, gelecek olan Ramazan Bayramı'na ulaşmamızı Allah Teala'dan niyaz ederim. Ayşe Atacan: Gençlerimize de orucu tavsiye ederiz inşallah, gençlerimiz boş durmasınlar pişman olurlar sonra inşallah. Turhan Atacan: Kimseyi de oruç tutmuyor diye kınamamak lazım çünkü adamın bir mazereti vardır, hastadır, ilacı vardır vesairedir yani.

Turhan ve Ayşe Atacan çiftinin Ramazan Anıları | Ramazan'dan An'lar

Türklerin gökyüzüne açılan penceresi: Şanırak

Edirne'de ressamlar Balkan mirası "Bocuk" temalarını kabaklara resmetti

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Doğan Cüceloğlu'nun "İyi Düşün Doğru Karar Ver" eserinden ders niteliğinde alıntılar

Fatma Bayram'ın yeni eseri İyiler Yalnız Değildir'den 30 alıntı

Ayet ve hadisler ışığında kadın

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Türklerin gökyüzüne açılan penceresi: Şanırak

Doğan Cüceloğlu'nun "İyi Düşün Doğru Karar Ver" eserinden ders niteliğinde alıntılar

Fatma Bayram'ın yeni eseri "İyiler Yalnız Değildir" TK Kitap'tan çıktı!

Fatma Bayram'ın yeni eseri İyiler Yalnız Değildir'den 30 alıntı

357 yıllık Kavak İskele Camii’nin hikayesi

Moriskolar kimdir? Endülüs'teki son Müslümanlar

Arama

Turhan ve Ayşe Atacan çiftinin Ramazan Anıları | Ramazan'dan An'lar