Arama
Hadis ilmi ve terimleri
Hadis, Peygamberimizin sözlerini, fiillerini ve tasviplerini ifade eden terimdir. Varlığını Hz. Peygamber'den alır. Resûl-i Ekrem'in etrafında adeta onun bütün söz ve davranışlarını yakın takibe alan, onları hayatlarına tatbik ederek hafızalarına nakşeden sahabileri, onun sünnetini sonraki kuşaklara bizzat taşıyanlar olmuşlardır. Fakat unutmamak gerekir ki, hadisleri sağlıklı bir şekilde anlamak için birtakım terimleri de doğru öğrenmek gereklidir. İşte hadis ilmini doğru kavramak için bilinmesi gereken 30 terim...
Altı kitap manasına gelen bir tabir olup, hadis kaynaklan arasında şöhret kazanmış altı esere denir. Aynı manada sihah-ı sitte tabiri de kullanılır. Bu altı eser Kur'ân-ı Kerim'den sonra en sahih kitaplar olarak kabul edilen Buhârî ile Müslim'in el-Câmi'us-Sahihleri (es-Sahîhân) ile Ebu Davud, Tirmizî, Nese'î ve İbn Mâce'nin sünenlerinden (Sünen-i erbaa) ibarettir. Bazıları İbn Mâce'nin süneni yerine ed-Dârimî'nin Sünenini, bazıları ise İmam-Mâlik'in el-Muvatta isimli eserini kutub-i sitteye dahil etmişlerdir. Hadisler konusunda ana kaynaklar mesabesindeki bu altı kitaba sıhah-ı sitte diyenler de vardır. "Kutub-i Sitte'den her birinin kendine hâs bir takım hususiyetleri vardır. Meselâ fıkıh bâbları yönünden el-Buhârî'nin, tertibinin güzelliği ve talikatının azlığı yönünden Müslim'in, rivayet sanatı yönünden Tirmizî'nin, ahkâm hadislerini toplaması yönünden Ebu Davud'un, fıkıh bablarına ayırması yönünden İbn Mâce'nin ve nihayet bu meziyetlerin çoğunu kendisinde toplaması yönünden Neseî'nin kitabı ayrı bir değer taşır."
Kelime olarak sıhhatli ve sağlam manasına gelen sahih, makbul hadislerin ilkidir. Hadis Usulü alimleri tarafından adalet ve zabt sahibi ravilerin kesiksiz isnadla birbirlerinden rivayet ettikleri şaz ve illetli olmaktan uzak hadisler olarak tarif edilmiştir. Bu tarife göre bir hadisin sahih olabilmesi için ravilerinin adalet ve zabt özelliklerine sahip olmaları, son ravisinden Hz. Peygamber (s.a.s) 'e varıncaya kadar bütün ravileri arasındaki isnad zincirinin kesiksiz olması, bir de illet denilen herhangi bir gizli kusur taşımaması ile birlikte sika ravilerin rivayetlerine aykırı düşmemesi gerekir.
"Hadîsi (Hz. Peygamber'e) isnad ederek (rivayet etti) manasına gelen bu tabir bir Hadîsin merfu olduğuna delalet eden tabirlerden biridir. Özellikle, isnadını sahabîye kadar ulaştırdıktan sonra yenmîhi demişse onun bu ifadesi sahabînin, hadîsin isnadını Hz. Peygamber'e ulaştırdığını dolayısıyla o hadîsin merfu olduğunu kastetmiş olur.