Arama
Matematik ilmine yön veren 10 Müslüman alim
Bin yıl önce Avrupalılar, sayısal alanda ilerleme kaydetmeden önce, İslam uygarlığındaki bilim adamları matematiksel bilgilere ulaşıyor ve matematiğin kapsamını geliştiriyorlardı. İslam alimleri, Isaac Newton, Evangelista Torricelli, Galileo Galilei gibi önemli bilim insanlarına ilham kaynağı oldu. İşte matematik alanına yön veren 10 Müslüman alim…
◾ Her ne kadar trigonometriyle ilk defa Me'mûn devri âlimlerinden Habeş el-Hâsib el-Mervezî ilgilenmişse de bu konuyu sistematik bir ilim dalı haline getiren Ebü'l-Vefâ'dır. Bu husustaki çalışmaları arasında trigonometri teoremlerinin ilk ispatlarını vermiş, "zıl" adı altında tanjantı, "kutr-ı zıl" adıyla sekantı tarif etmiş ve trigonometrik fonksiyonların yayın fonksiyonu olarak 15 dakikalık adımlarla hassas cetvellerini gerçekleştirmiştir.
Sâbit Bin Kurrâ kimdir?
◾ Sâbit Bin Kurrâ yaşadığı çağın en büyük matematikçisidir. Özellikle geometri ve trigonometri alanlarındaki çalışmalarıyla matematikte yeni bir dönemin başlangıcını oluşturduğu söylenebilir. Bu nedenle Batılı bilginlerin bir kısmı onun için "Arapların Öklid'i" tabirini kullanır.
◾ Sâbit bin Kurrâ, matematik ve geometri üzerine çok sayıda risale yazmıştır. Cebiri ilk kez geometriye uygulayan kişidir. Trigonometri çalışmaları, bu alanın Batı'da öğrenilip yayılmasını sağlamıştır. Sayılara ilişkin çalışmaları ile yüksek dereceli denklemleri çözme yöntemleri de bu alanlarda ilk olma niteliği taşır.
El-Harezmi kimdir?
◾ 780 yılında Özbekistan'ın Harezmi kentinde dünyaya gelen Harezmi'nin tam adı Ebû Ca'fer Muhammed bin Mûsâ el-Hârizmî'dir.
◾ Harezmi'nin 830'da yazdığı "Cebir ve Eşitlik Üzerine Özet Kitap" adlı kitabını yazdı. Avrupalılar "cebir"(İngilizce Algebra) terimini kitabın adındaki "cebri" kelimesinden türetti. Ayrıca Harezmi kitabında, ikinci derece denklemlerin çözümünü de geometri ve matematik yöntemleriyle açıklar.
◾ Ancak kaynaklarını nâdiren verdiği için ilmî birikiminin bibliyografik boyutunu tesbit etmek zordur. Buna rağmen Arapça ve Farsça'yı çok iyi bilmesinin dışında söz konusu ilimlere ait Grekçe ve Süryânîce terminolojiyi rahatlıkla kullanmasından ve bu ilimleri tasnif etmekte gösterdiği başarıdan İslam dünyasına çeviri yoluyla girmiş temel eserleri de tanıdığı, dolayısıyla Doğu'ya ve Batı'ya ait geniş bir literatüre hâkim olduğu söylenebilir.
◾ Harezmi'nin matematiğe en önemli katkısı, bir sayı olarak "0"ı ve bir bilinmeyen olarak "x"i kullanan ilk bilim insanı olmasıdır. Harezmi, matematikte 0 ve x'i kullanan ilk bilim insanıdır.
◾ Harezmi'nin yazdığı eser (Algoritmi de numero Indorum) Batı dünyasında da kabul görmüş ve 12. yüzyıldan sonra giderek yaygınlaşmaya başlamıştır.
Ebu'l Kasım El Macriti kimdir?
◾ Matematik ve astronomi konusunda Endülüs'ün en seçkin bilginlerinden olan ve Endülüs'ün Öklid'i (Euclides) diye anılan Mecrîtî bu düzeye, Doğu İslâm ülkelelerine yaptığı bir seyahat sırasında eline geçen eserler üzerindeki çalışmaları sonucunda ulaştı.
◾ Endülüs'teki astronomi ve matematik ancak onun çalışmaları sayesinde müstakil birer ilim dalı haline gelmiştir.
◾ Mecrîtî Mağrib'in ilmî geleneğinde kendinden sonraki bilginleri ciddi biçimde etkileyen bir otorite olarak kabul edilmiştir; onun bu etkileyici otoritesi Batı için de geçerlidir.