Arama
Nakibüleşraf nedir? Nakibüleşraf hakkında bilinmesi gerekenler
Peygamber Efendimize (SAV) duyulan büyük hürmeten dolayı O'nun (SAV) torunları olan Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin'in soyundan gelen kişiler, İslam aleminde müstesna bir yere sahipti. Nakibüleşraf da bu saygı ve sevginin tezahürüydü. Abbasiler döneminden beri var olan bu kurum, Osmanlı döneminde ayrı bir boyut kazandı. Osmanlı Devleti'nde, Resulullah'a (SAV) ve O'nun soyundan gelen kişilere İslam aleminde benzeri bulunmayan bir hürmet gösterildi. Öyle ki sultanlar, nakibüleşrafı görünce ayağa kalkardı. Sizler için nakibüleşraf hakkında bilinmesi gerekenleri derledik.
◾ Nakibüleşraflar, Resulullah'ın soyundan gelen zatları kayıt almanın dışında, Efendimizin şanlı soyuna yakışmayacak haller sergileyen kişileri uyarır, ganimetlerden hisselerini dağıtırdı.
◾ Hz. Peygamber'in soyundan gelen kızların dengi olmayan kişilerle evlenmesini engeller, aralarındaki davalara bakardı.
◾ İstanbul'da ikamet ederlerdi. Sultan Abdülhamid döneminde, nakibüleşrafa Yıldız Sarayı'nda ayrı bir mekan tahsis edildi.
◾ Osmanlı döneminde seyyidlere "emir", başlarına sardıkları yeşil sarığa da "emir sarığı" denirdi. Hz. Peygamber (SAV) soyundan gelen kadınlar da başlarına yeşil bir alâmet takardı.
◾ Efendimizin (SAV) soyundan gelenler dışında başka kimse yeşil sarık takamazdı. Bu sayede insanların uygunsuz bir tavır sergilemeleri engellenmiş oluyordu.
◾ Nakibüleşraflık vazifesine padişah tarafından, seyyid ve şeriflerden, dinine bağlı zatlar getirilirdi. Bu mübarek soya mensup olmayanlar, vazifeyi alamazdı. Aynı zamanda fıkhi konulara hakim olması da gerekliydi. Bu zat, maaş almazdı.
◾ Osmanlı'nın ilk nakibüleşrafına vakfiye verilse de o yorgancılığı tercih etti. Sonraki dönemlerde durumu kötü olan seyyid ve şeriflere maaş verildi.
◾ Nakibüleşraf, çeşitli vilayetlerdeki seyyid- şeriflerden bazılarını kendisine kaymakam tayin ederdi. Onlar aracılığıyla da "şecere-i tayyibe" denilen defterleri tutardı. Bu defterlerde seyyidlerin ismi, evladı, ikameti gibi bilgiler yer alırdı.
◾ Günümüze yetmişe yakın şecere-i tayyibe defteri ulaştı.
◾ Osmanlı'nın Efendimize (SAV) ve onun soyundan gelenlere gösterdiği hürmetin bir göstergesi de sultanların törenlerinde en önde yer almasıydı.
◾ Cülus adı verilen tahta çıkma töreninde ilk önce nakibüleşraf biat eder, kılış kuşanma törenlerinde kılıcı kuşatır, sefere çıktığı zaman sancak-ı şerif emanet edilirdi.
◾ Bayramlarda padişahla ilk tebrikleşen kişiler de nakîbüleşraf idi. Her törende padişah nakibüleşrafı görünce ayağa kalkardı.
◾ Sultanların Ramazan'ın 15. gecesi Sultanahmet Camiiʹnde yaptığı mevlit geleneğinde nakibüleşraflar özel bir davetle çağrılırdı.