Arama
Rihle: İlim için yapılan seyahatler
İlk emri "Oku!" olan İslam'da ilme ehemmiyet verilirdi. Bundan dolayı Müslümanlar, bilgiye ulaşmak için seyahate çıkardı. Bu yolculukların en önemlisi Peygamber Efendimizin (sav) hadislerine ulaşma arzusuyla yapılanıydı. Alimler, tek bir hadise ulaşmak için kilometrelerce yolu yürürlerdi. Gelin, rihle olarak adlandırılan ilim yolculuğunun detaylarına daha yakından bakalım.
Bilinen anlamıyla hadis yolculuğu, tabiin denilen Peygamber Efendimiz'den (sav) sonra gelen ikinci nesil döneminde başladı.
➡ Sahabenin hadis ilmine gösterdiği bu ehemmiyet, ikinci nesil olarak adlandırılan tabiin neslini de etkiledi. Bu uygulama 12. yüzyılın başlarına kadar devam etti.
➡ Hadisler 8. ve 9. yüzyıllarda büyük ölçüde külliyat halinde derlendi. Fakat bu yıllardan sonra rivayetin geçerli olabilmesi için bizzat alimlerden alınması şartı arandığı için rihle devam etti.
➡ 11. yüzyıllarda medreselerin, 12. yüzyılda da hadis eğitimi veren darülhadislerin kurulmasıyla ilim yolcuğuna çıkma geleneği son buldu. Darülhadisler yaygınlaşınca rihle, kitapların rivayet icazeti alınması için yapıldı.
İslam tarihinin önemli ihtisas kurumu darülhadis hakkında 10 bilgi
➡ Rihle, birçok yüce hadisi öğrenmenin yanı sıra meşhur hafızlar ile tanışıp onlardan faydalanmayı da sağladı. Bu da bilgilerin sağlam şekilde bir sonraki nesillere aktarılmasını sağladı.
➡ Gaza amacıyla dünyanın dört bir yanına dağılan sahabelerin bildiği hadisler, rihleler sayesinde yok olmaktan kurtuldu.
➡ Sahabelerin gittiği Basra, Kûfe, Mısır gibi şehirler, hadis merkezleri haline geldi.
➡ Rihleler sayesinde bilinmeyen hadisler ortaya çıkarılarak, güvenirlik derecesi kontrol edildi.
➡ İlim seyahatleri, İslam beldeleri arasındaki bağların kuvvetlenmesi ve aralarında birlik oluşmasını sağladı.
➡ Hadis yolcuğu birçok sahabe ile tanışma imkanı bulmak, üstün edep, dini yaşama kabiliyetini görerek onları örnek almak için de yapılırdı.
➡ Hadis yolculuğuna çıkmanın da kuralları vardı. İlk önce kişinin kendi beldesindeki hocaları ile hangi bölgeye gideceği ve kimlerle görüşeceğini istişare etmesi gerekirdi. Ardından perşembe günü yola çıkardı.
➡ İstenilen yere ulaşıldığında ise alim ile görüşülüp gerekli hadislerin bir an önce öğrenilmesi gerekirdi.
➡ Yolculuğa çıkan kimse, kendisinin bilmediği rivayetlerin peşine gitmeliydi.
➡ Her hocanın kendine has rivayetlerini öncelikle almalıydı.
➡ Kişinin rihlesinin çokluğu ile böbürlenmesi ise hoş karşılanmazdı.
➡ İlim yolculuğu sırasında yolda oyalanmamalı, amacına ulaştıktan sonra hemen geri dönüp rivayetleri tasnif etmeliydi. Bu sürecin sonunda elde ettiği bilgiyi başkalarına aktarmak için vakit ayırmalıydı.
➡ Rihleye çıkacak kişi ailesinin nafakasını temin etmek zorundaydı.
➡ Bir şehirde ilim tahsil edecek, mutlaka bilinmesi gerekenleri öğretecek kimse bulunmaması halinde ailesi izin vermese dahi rihle yapması gerekirdi.