Ruhun melekesi: Sabır

🔸Sabır, ahlak terimi olarak 'üzüntü, başa gelen sıkıntı ve belalar karşısında direnç gösterme, olumsuzlukları olumlu kılmak için gösterilen metanet' gibi manalara gelmektedir. 🔸Kur'an-ı Kerim'de sabır kelimesi 5 ayette geçmiş, yaklaşık 100 ayette ise aynı kökten gelen isim ve fiillere yer verilmiştir Aynı zamanda Yüce Kitabımızda sabrın karşıt anlamı ceza, telaş, yakınma gibi kavramlar da geçmektedir. Sabır akıl ve zekânın, ceza âcizliğin bir ifadesi sayılmıştır. 🔸 Ayet-i kerimelerde sabrın önemi üzerinde durulmuş, sabırlı olanlar yüceltilmiş ve verilecek mükâfatlar zikredilmiştir. 🔸Allah Teâlâ'nın kullarını korku, açlık, yoksulluk, yakınlarının vefatı, maddi kayıp gibi musibetlerle imtihan ettiği vurgulanmıştır. 🔸 Bunlara karşı sabır gösterenlerin, Allah'a teslimiyette bulunanların Rabbimizin lütfuna ve rahmetine ereceği, ebedi kurtuluşa ereceği müjdelenmiştir. Sabır hakkında yol gösterici 10 hadis 🔸Sabır, akıl ve zekânın bir ifadesi olarak görülmüştür. 🔸 Düşünen bir kimsenin haramdan uzak durma konusunda sabretmesi, Allah'ın azabına sabır göstermekten daha kolaydır. 🔸 Sabır 'nefsi telâştan, dili şikâyetten, organları çirkin davranışlardan koruma, nimet haliyle mihnet hali arasında fark gözetmeyip her iki durumda sükûnetini muhafaza etme, Allah'tan başkasına şikâyette bulunmama' şeklinde de tarif edilmiştir. Sabırla ilgili 10 öğüt 🔸 Kuran-ı Kerim'de sabır konusu yüz civarı ayet-i kerimede farklı açılardan işlenmiştir. Bu önemli haslet, yüce Allah'ın kullarından imtihanlara karşı beklediği bir ibadettir. 🔸Ayetlerde bir kimsenin kendisine kötülük yapıldığı takdirde âdil biçimde karşılığını vermesi ya da cezalandırılması hak olarak görülmüştür. Bununla birlikte sabretmesi daha hayırlı sayılmıştır. 🔸İslam alimi Gazzâlî, sabrı 'din duygusunun nefsânî arzu ve tutkuların baskısına karşı direnç göstermesi' diye tanımlar. Sabrın faziletleri: Kur'an-ı Kerim'de ve hadislerde sabır nasıl geçer? 🔸 Kullar, sabrederek Allah'ı anarlar. Başımıza gelen olumsuz durumlarda, bunun Allah'tan geldiğini, musibetin sonundaki güzelliğin de Cenab-ı Hak'tan geleceğini düşünmemiz gerekir. 🔸 VAV TV'de yayınlanan Düşünce ve Hayat programında Ekrem Demirli dini bir kavram olarak sabrın nasıl anlaşılması gerektiğini anlattı: 'Sabır, bir şeye tahammül etmek değildir. Her zorluğa karşı dayanan sabretmiş sayılmaz. Sabır aslında herhangi bir hadise nedeniyle Cenab-ı Hakkı hatırlamaktır. Sabır, bir hadise varken kulların 'Allah var' demesidir. Dinin hayatın normal, hayatın olagelen hadiselerine icra edilmesi dinin yok edilmesidir. Dinin değiştiriciliğinin, dinin insanı bir yere taşıma iradesinin yok edilmesidir. Sadece hayata indirgenmiş bir din doğru değildir. ' 🔸 Sabırlı davranmanın mükâfatı yüce dinimizde oldukça büyüktür. Kötülükleri güzellikle karşılamaya çalışanlar Kur'an-ı Kerim'de övülmüştür. Onların bu davranışları düşmanlıkların dostluğa çevrilmesini sağlar. 🔸Demirli, sabrın başımıza gelen bela ve musibetlerde verdiğimiz ilk tepki olduğunu anlattı: 'Sabır hâkim yorumlarda, hayatın olmasını istemediğimiz anlarında hayatın tahakkuk etmesini beklemediğimiz durumlarına karşı tahammül etmektir. Sabretmek 'Burada geçici bir durum var bunu geçelim, sabah olacaktır, aydınlık olacaktır, her şey yoluna girecektir' diye düşünmektir. Böyle düşündüğümüz sürece biz normal hayat mücadelemiz sonucunda ahlaki kavramı tüketmiş oluruz. Sabır herkes içindir. Sabretmek zaten herkesin yaptığı bir şeydir. Peygamber Efendimiz, (sav) yaşanan bir hadise üzerine, sabır dediğimiz şeyin Allah'ı anma meselesi başa sıkıntı geldiğindeki ilk tepki, sonrasının ise tahammül olduğunu söylüyor. Biz kullar başımıza gelen beklenmedik olaylarda sabretme gayreti gösteririz ancak sabretmek karşılaştığımız hadiseler karşısında sergilediğimiz anlık davranışları da kapsar.' Sabır nedir? Sabırla ilgili ayetler… 🔸Sabır, sürecin aksine anlık bir reflekstir. Derin bir akıl, kavrayış ve hadiselerin üzerimizden geçememesidir. 🔸 Bir mümin, normal şartlarda hayır ve şerri Cenab-ı Hak'tan bilir. Yüce Allah, hayır ve şer ile kullarını sınar. Sabır da bir müminin en güzel karşılığıdır. 🔸Demirli, sabrın pasif bir kavram olmadığını ve bu duygunun merkezi bir yere yerleştirilmesi gerektiğini anlattı: 'Sabrı merkezi bir yere yerleştirmemiz lazım, ana noktaya yerleştirmemiz lazım, her insanın her hayvanın her canlının, temel özelliklerinden birisi olan beklemeyi sabır haline getirirsek o zaman sabır pasif bir kavrama döner. ' 🔸Cenab-ı Hakk (cc) bütün yaratılmışlarla beraberdir. Sabır ise Allah ile ikinci bir beraberlik biçimidir. İnsanların habersizlikten uyandığı bir beraberlik biçimidir. 🔸İnsanoğlu dünya hayatı boyunca hastalık, fakirlik, ve çeşitli zorluklarla karşı karşıya kalır. İnsanın kaderinde başına gelen imtihanları önlemesi mümkün değildir. Bu tür zamanlarda gösterdiğimiz metanet ve sabır, Allah'a karşı şükür ve hamd duygumuzu güçlendirir. 🔸Sabrın kendisi de karşılığı da ilahi bir hediyedir. Rasulullah (sav) bu konuda şöyle buyurmuştur: 'Hiç kimseye sabırdan daha hayırlı ve geniş bir nimet verilmedi.' (Buhârî, 'Zekât', 50; 'Riḳāḳ', 20; Müslim, 'Zekât', 124) 🔸Kur'an-ı Kerim'de kimlerin sabırlı olduğunun belli edilmesi ve bir diğer anlamda muhlislerin ortaya çıkarılması için kulların Allah-u Teâla tarafından sınanacağı bildirilmiştir: 'Sizi deneyeceğiz ki, içinizden cihad edenleri, zorluklara göğüs gerenleri ortaya çıkaralım ve size ait haberleri de (söz ve iddiaları) deneyerek açıklığa kavuşturalım' (Muhammed suresi, 31. ayet) Muhammed Suresi, 31. ayet tefsiri: 🔸İmtihanlara karşı sabırlı olan kimselere bahşedilecek mükâfatlar da birden çok ayette vurgulanmıştır: 'Andolsun ki sizi biraz korku ve açlıkla; mallardan, canlardan ve ürünlerden eksiltmekle sınayacağız. Sabredenleri müjdele!' (Bakara 2/155) Bakara Suresi, 155. ayet tefsiri Müslümanlar Mekke'den Medine'ye göç ederek müşriklerin saldırılarından kısmen kurtulmuşlardı. Bununla birlikte hicretin ilk yıllarında hâlâ kaygı ve korkuları vardı; yeni vatanları olan Medine de putperestlerin tehdidi altındaydı. Nitekim kısa zaman sonra çatışmalar başladı. Bu arada Müslümanlar ağır maddî sıkıntı çekiyorlardı; hicret edenler mallarını geride bırakmışlardı; çatışmalarda da mal ve can kaybına uğruyorlardı. İmkânlarını kardeşçe paylaşmalarına rağmen –Peygamber ailesi de dahil olmak üzere– çok zaman günlerce karınlarını doyuramıyorlardı. Âyette özellikle Medine döneminin ilk yıllarındaki bu sıkıntılara işaret edilmekle beraber, genel anlamda Allah'ın insanları bu tür sıkıntılarla imtihan etmesi her zaman mümkün olduğundan, âyetin anlamı ve amacı da mutlak ve geneldir. Buna göre Allah Müslümanları o zaman denemiştir, dilediği her zaman da dener. Allah'a dayanıp sıkıntıları altında ezilmeyenler hem dinî hem de dünyevî bakımdan hep kazanmışlardır; bu Allah'ın yasasıdır. 🔸'Bugün de ben onlara sabretmelerinin karşılığını veriyorum. Onlar hakikaten muratlarına ermişlerdir.' (Müminun 23/111) Müminun Suresi, 111. ayet tefsiri Burada âhirette inkârcıların yargılanmalarından bir sahne anlatılmaktadır: Allah inkârcılara, âyetleri kendilerine okunduğunda onları yalanlayıp reddettiklerini hatırlatır. Kuşkusuz inkârcıların bütün kötülükleri öncelikle âyetleri inkâr etmeleriyle başladığı için bu suçun altının özellikle çizildiği anlaşılmaktadır. İnkârcıların verdiği cevap gerçeğin tam ifadesidir: 'Kötü yanımızın etkisinde kaldık; biz bir sapkınlar topluluğu olduk.' Demek ki inkâr ve isyanları samimi araştırmalarına, akıl ve düşüncelerinin vardığı fikirlere değil, nefsânî arzularını, çıkar kaygılarını, beşerî zaaflarını aşamamalarına dayanıyordu. Bu yüzden 'Bizi buradan çıkar!' feryatları da karşılıksız kalacaktır. Çünkü bu yakarışları dünyada yapmaları gerekirdi. Ama dünyada iken samimi müslümanlar âhiret kurtuluşu için niyaz ederken, bu zor hesap için hazırlanırken o inkârcılar bu günahsız müminleri küçümseyip alaya alıyorlardı. Ama şimdi mutlu âkıbeti o müminler elde etmişlerdir. 🔸Müminlere hitap edilerek Allah'ın yasası hatırlatılmış, nihai başarıların, iyilikler uğrunda gösterilen özveriye ve sabra bağlı olduğu hatırlatılmıştır. 'Yoksa, Allah içinizden cihad edenleri ortaya çıkarmadan ve sabredenleri belirlemeden cennete gireceğinizi mi sanıyordunuz?' Âl-i İmrân suresi 142. ayetin tefsiri Bu soru ile yüce Allah müminlere hitap ederek onlara ilâhî bir yasasını yani nihaî başarının iyilikler uğrunda gösterilecek özverilere bağlı olduğunu hatırlatmakta, Allah yolunda cihad etmeden ve cihadın gerektirdiği yaralanma, acı, ağrı gibi sıkıntılara katlanmadan, hatta canını feda etmeyi göze almadan ve buna katlananlarla katlanmayanlar ayırt edilmeden cennete girmeyi düşünmemeleri gerektiğine işaret buyurmaktadır. Nitekim Bakara sûresinin 214. âyetinde de 'Yoksa sizden öncekilerin çektikleriyle karşılaşmadan cennete girebileceğinizi mi sandınız?' buyurularak, önceki peygamberlerin ve ümmetlerinin yaptıkları gibi yüce değerler uğrunda özverilerde bulunmadan başarılı olunamayacağı ve cennete girilemeyeceği haber verilmiştir. Geçmişte bazı ümmetler yoksulluk, savaş ve benzeri çeşitli sıkıntılarla imtihan edilmişler, sarsıntılar geçirmişler, fakat yıkılmamışlar, sabretmişler ve sonuna kadar imanlarında sebat etmişlerdir; bir gün mutlaka Allah'ın yardımının kendilerine erişeceğine ve zafere kavuşacaklarına dair ümitlerini yitirmemişler; nihayet Allah'ın yardımına ve zafere kavuştukları gibi cennete girmeye de hak kazanmışlardır. 🔸 Sabretmenin erdem sahibi olan kullar için hayırlı bir davranış olduğu vurgulanmıştır. 'Sen sabret; sabır göstermen de Allah'ın ihsanı sayesinde olacaktır. Onlardan dolayı üzülme, kurdukları tuzaklardan kaygı duyma.Çünkü Allah takvâ ile hareket edip iyiliği seçenlerin yanındadır.' Nahl suresi 127-128. Ayetlerin Tefsiri Sabrın, kulun Allah ile kurduğu şuur, tefekkür, duygu ve eylem ilişkisine bağlanması hem bu erdemin dinamiğine hem de yüksekliğine ince bir işarettir. Hz. Peygamber'in, davetini hikmetle ve güzel öğütlerle sürdürmesine, gerektiğinde tartışmalarını da en güzel üslûpla yapmasına, baskı ve eziyetlere karşı sabırlı ve hoşgörülü bir tavır izlemesine ve bunu bir erdem saymasına rağmen düşmanları yine de onu derinden üzecek davranışta bulunuyor; aleyhinde tuzaklar kuruyorlardı. Sûrenin son âyetinde yüce Allah'ın, takvâ sahiplerinin, yani rabbine derinden saygı duyup her türlü tutum ve davranışlarında O'na karşı sorumlu olduğu bilincini daima canlı tutanların ve güzel işler yapanların, yaptıklarını da güzel yapanların yanında olduğu müjdesini vermektedir. 🔸Dini tebliğde sabrın önemine dikkat çekilmiş ve peygamberlerin bu haslete sahip olduğu belirtilerek azim ve sebat etmenin önemine dikkat çekilmiştir. 'Azim ve kararlılık sahibi peygamberlerin sabrettikleri gibi sen de sabret. Onlar için de acele etme. Başlarına geleceği vaktiyle söylenen şeyleri gördüklerinde sanki gündüzün kısa bir süresini yaşamış gibi olacaklar. Tebliğ konusu işte budur; hiç günaha sapanlardan başkası helâk edilir mi?' Ahkaf Suresi 35 Ayet tefsiri Hz. Peygamber ve ashabının, müşriklerin inkâr ve zulümleri karşısında bunalarak bir an önce iman etmelerini, inanmayanların da cezalarını çekmelerini istedikleri olmuştur; Allah Teâlâ zamanın izâfîliğini veciz bir şekilde ifade buyurarak müminleri teselli etmekte, bir ömür boyu gecikiyor zannedilen mükâfat ve cezanın, –ezel-ebed çizgisinde bu ömür bir güne bile denk düşmediği için– hiç de gecikmediğini açıklamaktadır. 'Azim ve kararlılık sahibi (ülü'l-azm) peygamberler' kaydı, bazı tefsirciler tarafından, 'Peygamberler azim sahibi olanlar ve olmayanlar diye ikiye ayrılır' şeklinde bir anlayışa dayanak kılınmıştır. 🔸Sabırlı davranmanın mükâfatı İslam dininde oldukça büyüktür. İyilik yolunu seçim kötülükleri güzellikle karşılamaya çalışanlar Kur'an-ı Kerim'de övülmüştür. 🔸 Onların bu davranışları ile düşmanlıkların dostluğa çevrilmesi, bunun ise ancak sabırlı davranan ve erdemlerde büyük pay sahibi olanların başarabileceği belirtilmiştir. 🔸 Hz. Lokman'ın oğluna verdiği öğütlerden biri, Kur'an-ı Kerim'de şöyle zikredilmiştir: 'Namazı özenle kıl, iyi olanı emret, kötü olana karşı koy, başına gelene sabret. İşte bunlar kararlılık gerektiren işlerdir.' Lokman suresi 17. ayetin tefsiri Lokmân, Kur'ân-ı Kerîm'de ismi sadece bu sûrede geçen, aynı zamanda sûrenin de ismiyle anıldığı sâlih bir kişidir. Âlimlerin çoğunluğu, Lokmân'ın peygamber olmadığını, ancak Allah'ın kendisini bilgi ve hikmetle şereflendirdiğini belirtirler. İslâm öncesi Arap toplumunda da onun bilge bir kişi olduğu kabul edilir, saygıyla anılırdı. İslâm tarihi kaynaklarında ve tefsirlerde soyu, milliyeti, hayatı ve sözleriyle ilgili güvenilirliği tartışmalı çeşitli rivayetler vardır .(bilgi için bk. Ömer Faruk Harman, 'Lokmân', İFAV Ans., III, 123-124). Müfessirler 12. âyette Lokmân'a verildiği bildirilen hikmet kelimesini, 'din konusunda derin bilgi, sahih inanç, akıl, yerinde ve doğru konuşma, isabetli görüş ve davranış' olarak açıklamışlardır (Taberî, XXI, 67; İbn Atıyye, IV, 346). Hikmet hem doğru bilgi, inanç ve düşünceyi hem de bu zihnî birikimin mümkün olan en mükemmel şekilde hayata geçirilmesini ifade eder. 🔸 Hayatta insanın başına gelen türlü musibetlerin bir imtihan olduğunun vurgulandığı Kur'an-ı Kerim'de, bu imtihanı sabırlı olanların kazanacakları vurgulanmıştır. 🔸 Müslümanların Allah'tan sabır dilemeleri, kendileri sabırlı davrandığı gibi birbirlerine de sabrı tavsiye etmeleri emredilmiştir. 🔸 Allah'ın sabredenlerle beraber olduğu ve onları sevdiği belirtilmiştir. 🔸 Öte yandan sabır ve takva ile güzel davranışlarda bulunan kişilerin ecirlerinin zayi olmayacağı; onlara mükâfatın kat kat fazlasıyla verileceği müjdelenmiştir.

Ruhun melekesi: Sabır

Bahriye Mektebi restorasyonla donanmanın hizmetine girecek

Üsküp’te "İlanının 101. Yıldönümünde Cumhuriyetimiz ve Edebiyatımız" paneli

"Minyatürlerle Fakrname" sergisi Taksim'de sanatseverlerle buluştu

Doğan Cüceloğlu eseri Evlenmeden Önce'den 20 Alıntı

İmam Gazali'den İlmin Fazileti

Ali Fuad Başgil'den Türkçe Meselesi

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

2025'te sürdürülebilir ve dengeli büyüme kompozisyonu önceliklendirilecek

Nuri Killigil adına Savunma ve İnovasyon Ödülleri verilecek

Hizbullah lideri Naim Kasım

Paradigması çöken İran!

Heniye'den Erdoğan'a son çığlık

Beyaz Saray’daki İran lobisi

Türk havacılığının ve sanayisinin öncüsü - PODCAST

İran-Hamas bağlantısı ve çözülüş

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Estetik bir ölçü olarak “sünnet”

Yahya Kemal Beyatlı'nın en sevilen 50 şiiri

Dünyanın en acımasız ve kanlı örgütleri Haganah ve Irgun

Peyami Safa'nın Fatih Harbiye'sinden altı çizili satırlar

“Sonra o gün, bütün nimetlerden sorguya çekileceksiniz…”

Filistin'i anlatan 6 film

Arama

Ruhun melekesi: Sabır