Arama
Bir doğa senfonisi: Kuş dili
Doğu Karadeniz'de halk arasında "kuş dili" olarak ifade edilen ıslık dili, 2017 yılında UNESCO Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne dahil edildi ve böylece ölü diller arasına girmesi engellendi. Karadeniz köylerindeki derin vadilerde haberleşmeyi sağlayabilmek için ortaya çıkan kuş diline dair en dikkat çekici bilgileri siz Fikriyat okurları için derledik.
Aynı zamanda dili gelecek nesillere aktarmak amacıyla 2014 yılından bu yana kuş dili kursları açılmış ve bu kurslar oldukça talep görmüştür. Bu kurslarda 'kuş dili' kültürünü öğrenen çocuklar toplu ıslık dili yöntemiyle İstiklal Marşı'nı da okumuştur.
Kurslarda öğrencilere ıslık çalmasından başlanılarak alfabedeki harflerin ıslık diline karşılık gelen telaffuzları gösterilmiştir. Okuma yazma öğrenir gibi ıslık dilini öğrenen öğrenciler yörede, öğrendiklerini pekiştirme fırsatı da bulmuştur.
UNESCO'nun Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne alınan kuş dili, 2019 yılında Giresun Üniversitesi Turizm Fakültesi programına "Türkçe Islık Dili" ismiyle seçmeli ders olarak eklenmiştir.
Ayrıca Giresun Üniversitesi Turizm Fakültesi ortak bir projee kapsamında ıslık dilinin tarihi, kültürel ve sosyal geçmişi hakkında geniş kapsamlı araştırma başlatmış ortaya çıkan verilerin ise bir kitapta toplanacağını bildirmiştir.
Dili kullanabilmek için önce ıslık çalmasını bilmek gerekiyor. Yörenin yerlileri, yabancı birinin dili öğrenmesi için bir yıl gerektiğini kanaatinde. Yerliler bu dili çocukluklarında öğreniyor hatta öyle ki çocuklar arkadaşlarını oyun oynamaya bile bu dille çağırıyor.
Tıpkı konuşma tarzı gibi kuş dili de kişiye göre farklılık gösteriyor. Ses tonu farklı olan insanın ıslık tonu da farklı oluyor.
Kur'an-ı Kerim'de kuşların geçtiği veya sembollerle kuşlara işaret eden pek çok ayet vardır. Neml Suresi, 16. ayette, " Süleyman Dâvûd'un yerine geçti. Dedi ki: "Ey insanlar! Bize kuş dili öğretildi ve bize her şeyden gerektiği kadar verildi. Doğrusu bu apaçık bir lutuftur." Süleyman peygamber, kuşların dilini bilen kişi olarak bildirilir.
Ardından gelen ayetlerde ise "Süleyman, kuşlara göz atıp yokladı ve şöyle dedi: "Hüdhüd'ü niçin göremiyorum? Yoksa kayıplara mı karıştı?", "Derken Hüdhüd çok beklemedi, çıkageldi ve (Süleyman'a) şöyle dedi: "Senin bilmediğin bir şey öğrendim. Sebe'den sana sağlam bir haber getirdim." şeklinde buyrulmuştur. Bu kıssaya göre, Süleyman Peygamber kuşlarla, özellikle Hüthüt kuşuyla konuşur. Kur'an-ı Kerim'de geçen bugünkü konuşulan kuş dilinden farklı olsa da, görüyoruz ki kuş dili ve kuşlarla konuşmak insanlığın kadim sırlarından biridir.