Arama
İlim ve irfan medeniyetimizin yansıması: Modern Bilimin Öncüleri Sergisi
Modern bilim ve teknolojilerin öncüsü olan bilim insanlarını, insanoğlunun bilim üretme macerasını ve İslam medeniyetinin bu macera içindeki yerini tüm dünyaya etkileşimli olarak anlatmayı hedefleyen "Modern Bilimin Öncüleri; İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi" sergisi 4 Kasım tarihinden itibaren İstanbul Havalimanı Dış Hatlar Terminali'nde sanatseverleri bekliyor. "2019 Prof. Dr. Fuat Sezgin Bilim Tarihi Yılı" etkinlikleri kapsamında yer alan sergi, bir yıl süreyle ziyaret edilebilecek.
İstanbul Havalimanı Dış Hatlar Terminali'nde ziyaretçilerini bekleyen serginin küratörü Sümeyye Ceylan; sergi hazırlık sürecini, sergide yer alan keşifleri, Usturlab'ın hikayesini ve ziyaretçilere sunulan özel alanlar hakkındaki bilgileri Fikriyat'a anlattı.
Sergi ile tek bir hedefin olmadığını vurgulayan Ceylan, sebepleri şöyle sıraladı:
"Birinci olarak gerçekten çok büyük bilim insanlarını anlatıyoruz burada, onların hakkını vermek istiyoruz. Bu onların hakkı. Hepimiz Leonardo da Vinci'yi tanıyoruz, Tesla'yı tanıyoruz. Sosyal medyada, karşımıza çıkan bilim insanlarını tanıyoruz, modern çok daha yakın dönem bilim insanlarını da. Ama onların, o icatların yapabilmelerini sağlayan kişileri tanımıyoruz. Mesela şu an kullanmış olduğumuz sayı sistemi, Hint-Arap rakamları. Hint medeniyeti ve Arap medeniyetinin çok büyük emekleri var o rakamların ortaya çıkmasında. O rakam sayı sistemi olmasaydı bugünkü matematiği inşa edemezdi, hiçbir medeniyet.
Newton'a soruyorlar; "Siz ne kadar büyük bir bilim insanısınız, hiç kimsenin göremediği şeyleri gördünüz, buldunuz." diye. O da "Ben bu yola devlerin omuzlarında çıktım ve uzağı gördüm. Devlerin omuzlarında yükselen bir cüceyim aslında." diyor.
O devlerden kastı da kendisinden çok önce gelen büyük bilim insanları. Onların koyduğu şeyler olmasaydı, şimdiki bilim inşa edilemezdi. Şimdi bizim koyduğumuz şeylerin üstüne de geleceğin bilimi inşa edilecek. Şu anki çocukların zihinlerinde geleceğe taşınacak. Aslında burada onu anlatmaya çalışıyoruz."
Sergi tasarımını yaparken daha çok deneyim tasarlamaya çalıştıklarını ifade eden Ceylan, sözlerine şöyle devam etti:
"Burayı gezen kişi, bir şeyleri deneyimlesin istedik. Sadece bir fotoğrafa baksın ya da bir düğmeye bassın değil de; onun mekanizmasını öğrensin istedik. Mesela İbnü'n Nefis, küçük kan dolaşımını keşfeden bilim insanıdır. Onu anlatırken, Osmanlı dönemindeki bir yazma eseri, insan boyutunda yeniden çizerek, ışıklı pano şeklinde tekrar üretip, kan dolaşımının kalpten diğer organlara nasıl geçtiğini göstererek tarihi, bugünün teknolojisiyle yeniden deneyimlenebilecek hale getirdik.
Başka bir örnek: Ay üzerindeki 20'nin üzerinde kraterin ismi Müslüman bilim insanlarına ait. Hatta birkaç ay önce Uluğ Bey kraterine NASA bir atmosfer görevi düzenledi ve bunun fotoğraflarını paylaştı. Biz de bunu duvara fotoğraf şeklinde koymaktansa dijital büyük bir Ay modeli ürettik. Siz tablet üzerinden Ay kraterlerine ay haritası üzerinden tıkladığınızda, model size doğru dönüyor ve orada hangi krateri ve ne olduğunu görüyorsunuz. Bunun gibi birçok deney ve makine, sergimizde ziyaretçilerimizi bekliyor.
Serginin hikâyesini inşa ederken ziyaretçiye vermek istenilen deneyimi beş başlık altına topladıklarını belirten Ceylan, bu başlıkları şöyle sıraladı:
"İlk başlığımız keşif. Keşifte İslamiyet öncesi dönemdeki tüm medeniyetlerin inşa ettiği bilimsel sürecin nasıl İslam coğrafyasında toplandığını, hangi yolculuklardan geçerek gelip Müslümanlarla buluştuğunu anlattık. Burada en önemli yerleştirmelerimizden biri giriş filmimiz. Sonra Beytü'l Hikme düzeneğimiz var. İslamiyet'in ilk yıllarında kurulmuş bir kütüphane Beytü'l Hikme. Kendisinden önce gelmiş bütün medeniyetlerin yazma eserlerini toplayarak, çevirilerini yaparak, eksiklerini kapatarak başlayan bir bilimsel serüven aslında.