Arama
Kadim Türkistan'da "Ya Ramazan" geleneği
Yüzyıllar boyu Türklere ev sahipliği yapan kadim Türkistan'da, Ramazan ayının gelişi çeşitli şenlikler ile kutlanmaktadır. Bu eğlencelerden biri "ya Ramazan" geleneğidir. Mani, koşuk ve şarkılardan oluşan bu gelenek, halkın mübarek ayı en güzel şekilde yaşaması ve birbirlerine daha çok kenetlenmesini sağlar. Kırgız, Özbek, Türkmen, Uygur Türkleri, ya Ramazan'ın en güzel örneklerini vermişlerdir...
🔹 Gittikleri evlerden herhangi bir yanıt almazlarsa "bor mi javob, yo'qmi javob / Bera qoling tezda javob" (Var mı cevap yok mu cevap, hızlıca verin cevap) şeklindeki söylemleri ile bir dönüş beklerler.
🔹 İşte tam o esnada ev sahibi dışarı çıkar ve Ramazancılara sıcak ekmek, bir avuç iğde, kurum üzüm veya ceviz verir. Tabii hediyeler bunlar ile sınırlı değildir. İsteyen halk para, türlü türlü yiyecekler sunar ve maniyi söyleyenlere iyi dileklerde bulunurlar.
Türkistan'ın gözbebeği 10 cami
DOĞU TÜRKİSTAN'DA RAMİZAN
🔹 Doğu Türkistan'da Uygur Türkleri tarafından Türkistan'ın Ramazan ayında mani, şarkı söyleme geleneği olan "Ramizan" sözlü kültürün en önemli parçasıdır. Bu kutlama koşukları mübarek ayın geldiğinin habercisidir.
🔹 Ramizan koşuklarını icra edenlere "Ramizan eytquçiları" adı verilmektedir..
🔹 Doğu Türkistan'da Ramazan'ın son 15 gününde çocuklar, mahallelerindeki evleri dolaşarak koşuklar, maniler söyler istek, dileklerini bu şekilde belirtirler.
🔹 Sözlü gelenek, Doğu Türkistan'da yaşayan Uygurların Çin hükümeti tarafından baskı altında tutulmasından dolayı çok rahat gerçekleştirilmese de ellerinden geldiği kadar bunu yaşatmaya çalışırlar.
➡ Xuş mubaräk käldila şu ramizan!
➡ Hoş geldi şu Ramazan
TÜRKMENİSTAN'DA YAREMEZAN
🔹 Türkistan'da coşku içinde söylenen "ya Ramazan" geleneği, Türkmenistan'da "Yaremezan" olarak karşımıza çıkar.
🔹 Ülkenin sokaklarında söylenen sözlü kültürün bir unsuru olan bu koşuklar, Ramazan ayının on dördüncü günü, gün batımından yatsı namazına değin çocuklar tarafından bir hocanın önderliğinde kapı kapı dolaşılarak söylenen manilerdir.
🔹 Kapısında "Yaremezan" söylenen evin sahibi gönlünden ne koparsa gelen Ramazancılara hediye eder. Bu şekilde bütün evler büyük bir heyecan ile gezilir.
🔹 Kazak, Kırgız, Özbek Türkçesinde bentler ile söylenen bu yırlar, Türkmen Türkçesinde birbirinden bağımsız dörtlükler şeklinde yer almaktadır.
Yaremezan ayları,
Geldi-geçer bayları,
Merediñ on dördüne,
Yalkım saçar ayları.
Ya Ramazan ayları,
Geldi geçer zenginleri,
Martın 14'üne,
Işık saçar ayları.