Kırgızların Boz Üyleri

BOZ ÜY ◾ Günümüzde Türkistan coğrafyasında kullanılan bu çadır türünün kullanımı oldukça yaygındır. Otağların yanı sıra yerleşik evleri de bulunan insanlar, kış mevsimi geldiğinde yaylalardaki çadırlarından şehirlerdeki evlerine göç etmektedirler. ◾ Türkistan coğrafyasının kuzeybatısında varlıklarını sürdüren Kırgızların 'Boz Üy' adını verdikleri çadır, varlığını günümüze kadar korumuştur. Depremzedelere yuva: Boz Üyler ve Yurtlar ER CAK ◾ Boz Üylerin iç kısımları itina ile düşünülüp, yapılmıştır. Oturma yerleri Er Cak, Tör ve Epçi Çak olmak üzere 3 bölüme ayrılmıştır. ◾ Çadırın girişinin sol tarafında erkeklerin oturma yeri olan ve bu anlama gelen Er Cak bölümü bulunmaktadır. Burası küçük ve orta yaştaki erkeklerin yeridir ve onlara ait eşyalar yer almaktadır. TÖR ◾ Üylerin kapısının tam karşısında bulunan saygın insanların oturduğu yer anlamına gelir. ◾ Burada misafirler ve aile büyükleri ağırlanmaktadır. Ailenin kullandığı giyim eşyalarıyla dolu 'cük' adında sandıklar yine burada yer almaktadır. Türk dünyası tek yürek EPÇİ ÇAK ◾ Boz Üy'ün kadınlar için ayrılan oturma alanıdır. Epçi Cak girişte sağ tarafta bulunmaktadır. Burada hasır perdenin arkasında Boz Üy'ün kileri de vardır. BOZ ÜYLERİN KISIMLARI ◾ Boz Üyler genel olarak ahşap malzemelerden inşa edilmektedir. Ağaç malzemeler ile oluşturulan iskeletin üzerine keçe, hasır ve nadir olsa da hayvan derileri ile kaplanır. ◾ Boz Üylerin üzerine kapladıkları bu malzemeler, çok sert geçen kış şartlarına karşı oldukça dayanıklıdır. Kışın ısıtırken yazın serin tutmaktadır. Türk dünyasında 'birlik' KEREGE ◾ Kerege, 'Boz Üylerin üst duvarını teşkil eden ağaçtan yapılan kafes' olarak karşımıza çıkmaktadır. ◾ Buz Üylerin iskeleti olan 'kerege' kafes şeklindedir. Bunun nedeni çadıra yuvarlak bir görünüm katmaktadır. Keregeyi 'kanat' ismini taşıyan kısım meydana getirmektedir. ◾ Keregeler kalitelerine göre; tor köz, cel köz, ara köz olarak üçe ayrılmaktadır. Özellikle boz üylerin güçlü ve kaliteli olmasını keregenin küçük olmasını sağlamaktadır. Buna da 'tor köz kerege' adı verilmektedir. KANAT ◾ Kanat, 'Boz Üylerin keregesine gerilen bez' anlamına gelmektedir. Kerege ve kanat birlikte üylerin tavanını oluşturmaktadır. ◾ Boz Üylerin büyüklüğü kullanılan kanat sayısına göre değişkenlik göstermektedir. Eski Türkçe aile sözlüğü BOSOGO ◾ Bosogo, Boz Üylerin kapı çerçevesi veyahut eşiğine verilen addır. Cer bosogo ise 'kapı söğesinin alt kısmı' anlamına gelmektedir. ÇİY ◾ Boz Üylerin bir parçası olan ve Kırgız geleneklerinde mühim bir yeri teşkil eden 'Çiy', 'üylerin etrafına dolanan hasır' anlamına gelmektedir. ◾ Çiyler, çok çeşitli şekillerde ve boyutlarda olabilmektedir. Manas diyarı Kırgızistan KAALGA ◾ Kaalga, Boz Üylerin Kırgız motifleri ile süslenmiş iki kanatlı ahşap kapısına verilen bir isimdir. Türk inanışına göre kapı girişi doğuya bakacak şekilde inşa edilmektedir. KEREGE ÇALGIÇ ◾ Boz Üylerin bir kısmı olan Kerege Çalgıç, 'kerege ile tuurduk arasından geçen şerit' anlamına gelmektedir. Türk lehçelerinde 'afet, felaket' TEGİREÇ ◾ Boz Üylerin içi tamamıyla bir ev mentalitesi ile dizayn edilmektedir. Bu neden ile üylerin iç kısmında 'tegireç' adı verilen 'dokuma kilimler' bulunmaktadır. TÜNDÜK ◾ Tündükler, Boz Üylerin tavanındaki ahşap dairedir. Genel olarak Türk otağlarının 'gece açıklığı' anlamına gelen 'tepe penceresi'dir. Ortak değerlerimiz 'vatan' UUK ◾ Uuk, 'Boz Üylerin kubbesindeki sırıklara' verilen isimdir. Kanat kısmının üstünde yer alan 'uuk' sırıklar ile üyün kubbesini yani tündüğünün yükseltmesini sağlamaktadır. ◾ Uuklar keregeye bağlanmaktadır. Baş tarafları ise tündüğe bağlandığında üyler meydana gelmektedir. UUKTUN BOOSU ◾ Uuktun boosu, Boz Üylerin sırıkları yani çadırları ayakta tutan uukların bağlanmasını sağlayan iplere verilen isimdir. Türk lehçelerinde 'deprem' TUURDUK ◾ Tuurduklar, Kırgız motiflerinin ağırlıklı olarak kulalnıldığı ve 'Boz Üylerin keregeyi örten keçe' anlamına gelmektedir. ÜZÜK ◾ Üzük, Boz Üylerdeki tuurdukun tündük ile arasından kullanılan keçelere verilen isimdir. Eski Türkçeden Anadolu ağızlarına geçen kelimeler

Kırgızların Boz Üyleri

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

Fatma Bayram'ın yeni eseri İyiler Yalnız Değildir'den 30 alıntı

Ayet ve hadisler ışığında kadın

Nuri Pakdil'in unutulmaz sözleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Fatma Bayram'ın yeni eseri "İyiler Yalnız Değildir" TK Kitap'tan çıktı!

Fatma Bayram'ın yeni eseri İyiler Yalnız Değildir'den 30 alıntı

Ayet ve hadisler ışığında kadın

Filistin'de kadın ve çocuk olmak

Kadın sahabilerin İslam'a hizmeti

Nuh Tufanı kopuyor I İnsanlığın hayata yeniden başlaması

Arama

Kırgızların Boz Üyleri