Arama
Mimar Sinan'ın İstanbul'da inşa ettiği hamamlar
Mimar Sinan, dünyanın en büyük mimarı olarak tarihe adını altın harflerle yazdırmış bir isim. Osmanlıya özgü bir mimari kimlik oluşturan Mimar Sinan, geleneği yenilikçi ve yapıya uygun çözümler üreterek yaşattı. Çağının çok ötesinde eserlere imza atan Mimar Sinan'ın İstanbul'da inşa ettiği hamamları derledik.
Merkez Efendi'nin Manisa'da Sultan Süleyman'ın annesi Hafsa Sultan'ın külliyesindeki Halveti-Sünbüli tarikatına bağlı zaviyede görevliyken mesir macununu (nevruziye) icat ettiği söylenir. Kimi kaynaklar, Merkez Efendi'nin Manisa'daki külliyenin darüşşifasında tabip olarak görev yaptığını ve burada çeşitli baharatlardan hazırladığı bu macunu her yıl nevruzda şifa için halka dağıttırdığını da yazar.
Merkez Efendi dönemi müelliflerin bundan söz etmemesi ve darüşşifanın onun Manisa'dan ayrılmasından sonra tamamlanması bu bilgiyi tartışmalı hale getirir. Merkez Efendi, 1529'da Manisa'dan İstanbul'a gelmiş ve asitanede posta geçmiştir.
Beykoz'da Fevzi Paşa Caddesi Fırınaralığı Sokak'ta yer alan hamamın banisi Hasodabaşı Behruz Ağa'dır. Beykoz Hamamı olarak da bilinen yapı vapur iskelesinden çıkıp, On Çeşmeler'in bulunduğu meydana doğru giderken sol tarafta kalır.
16. Yüzyılın ortalarında inşa edilen hamam Beykoz'un önemli tarihi yapılarından biridir. Ancak günümüze özgün haliyle ulaşamamıştır. Yapının banisi Behruz Ağa, Sultan Süleyman'ın odabaşısıdır. Hamam, "Hasodabaşı" ve "Behruz Ağa" isimleriyle de anılır.
Hadikatü'l Cevami yazarı Ayvansarayi Hüseyin Efendi, uzun uzun anlattığı ve Behruz Ağa'nın hayratı olduğunu söylediği On Çeşmeler'den sonra hamamdan kısaca şöyle bahseder:
"Mahalli mezkurde vaki' çeşme-i kebir, İstanbul'da Odabaşı Çarşısı'nda camii olan Behruz Ağa'nın âsâr-ı hayriyyesindendir. Karye-i mezbûrede tek hammâm dahi anın müsakkafatındandır."
Azapkapı'da Karaköy Caddesi üzerinde yer alan yapının banisi Sokollu Mehmed Paşa'dır. Kesin olarak bilinmemekle birlikte hamamın inşaatının Sokollu Mehmed Paşa'nın 1579 yılında suikasta kurban gitmesinden iki yıl önce, 1577 yılında tamamlandığı düşünülür.
Kimi kaynaklar Sinan'ın yapıyı sadece tamir etmiş olduğunu aktarsa da Süleymaniye Hamamı ile arasındaki benzerlik, mimari tasarımı, onun Sinan'ın elinden çıkma olduğunu gösterir. Mimarbaşının yapıyı eski bir hamam kalıntısının üzerine inşa etmiş olabileceği de düşünülür.
Hamam, Sokollu Mehmed Paşa Camii ile birlikte şu an mevcut olmayan bir mektep, iki çeşmenin de dâhil olduğu bir külliyenin parçasıydı. Çifte hamam şeklinde inşa edilen yapı erkekler kısmındaki sekiz sütun nedeniyle Yeşildirek Hamamı olarak da bilinir.
Kadınlar girişi Yolcuhamam Sokağı'na erkekler girişi ana caddeye açılır. Yapı simetrik bir çifte hamam değildir. Hamamın sıcaklık bölümlerinin planları birbirinden farklıdır.