Arama
Osmanlı’nın vakıf sahibi cömert hanım sultanları
Osmanlı'da üst düzey devlet görevlilerine çok yüksek maaş verilir ve karşılığında oldukça başarılı işler yapmaları beklenirdi. Osmanlı devlet adamları aldıkları yüksek maaşlarının büyük bir kısmını harcamaz, bu paralarla hayır eserleri yaptırırdı. Hatta bu eserlerin yüzyıllarca yaşaması için devamlı gelir getiren mülkleri de kurdukları vakıflara bağışlarlardı. Bu vakıflar sayesinde cami, medrese, imaret, sebil gibi eserlerinin hem bakımı yapılır hem de çalışanların maaşları ödenirdi. Bu şekilde hayır eserleri yaptıranların başında Osmanlı padişahlarının anneleri, eşleri ve kızları da yer alırdı. Bu hanım sultanlar birçok hayır eserlerinin yapılmasına ön ayak olurlardı. İşte sizler için Osmanlı'nın vakıf sahibi cömert hanım sultanları…
Bezmiâlem Valide Sultan kimdir?
Sultan II. Mahmud'un hanımı ve Sultan Abdülmecid'in annesi olan Bezmiâlem Sultan'ın hayatı hakkında pek az bilgi bulunur. Osmanlı tarihinin en hayırsever sultanlarından biri olduğu bilinir.
Tahta çıktığında Sultan Abdülmecid'in henüz çocuk denecek bir yaşta bulunması ve devlet işlerinde tecrübesiz oluşu, annesinin devlet ve hükümet işlerinde bizzat yol gösterici ve müessir rol oynamasına yol açtı. Vâlide Sultan hemen bütün hayatı boyunca bu rolünü başarı ile yerine getirdi.
Bezmiâlem Vâlide Sultan akıllı, tedbirli, şefkatli ve cömert bir kadın, dünyevî hırs ve gösterişlerden kendini alıkoymaya muvaffak olmuş seçkin bir kimse idi.
Oğlunun padişahlığı sırasında devletin kendisine tahsis etmiş olduğu maaş ve diğer gelirlerini fakirleri doyurmak, ihtiyaçlarını gidermek, rahmet ve şükranla anılmasına vesile olacak pek çok hayır eseri yaptırmak yolunda sarf etti. Aynı zamanda tarikat erbabını gözetip tekke ve dergâhlara büyük ölçüde bağışlarda bulundu. Bizzat mahalle aralarında dolaşarak fakir ve muhtaçlara yardım elini uzatır, yetim ve kimsesiz kızları evlendirirdi. Borcunu ödemeye gücü yetmeyenlere ve hapse düşmüş kimselere çeşitli malî ve nakdî yardımlarda bulunması ince ruhlu, şefkat ve merhamet sahibi bir insan olduğunu gösterir.
Yaptırdığı eserler arasında; Gureba Hastahanesi ve Bezm-i Alem Valide Sultan Mektebi en önemlilerindendi. II. Mahmud'un zevcesi ve Abdülmecid'in annesi Bezm-i Alem Valide Sultan, hem hastanenin hem de mektebin vakfiyesinin hazırlanması ile bizzat ilgilendi. Mekke'deki Gurebâ-yi Müslimîn Hastahanesi. İnşasına Vâlide Sultan'ın sağlığında başlanan, ancak vefatından sonra yarıda kalan bu eser Sultan II. Abdülhamid tarafından tamamlandı.
Dârülmaârif, Bezmiâlem Sıbyan Mektebi, Yeşil Mektep, Dolmabahçe Camii, Galata Köprüsü, Beşiktaş-Maçka'da Vâlide Çeşmesi, Silivrikapı Uzunyusuf Mahallesinde Bezmiâlem Çeşmesi, Topkapı'da Bezmiâlem Çeşmesi, Sultanahmet'te Üçler Çeşmesi gibi pek çok çeşme ve sebil yaptırdı.
İstanbul'da ve ülkenin çeşitli yerlerinde tamir ve vakfetmiş olduğu pek çok hayratı mevcuttur. Bunlar arasında Terkos gölü ve civarı, yüzlerce dönüm tarla ve arazi, çiftlikler ve köyler, dükkânlar, hanlar, değirmenler, evler vb. zengin gelirli emlâk ile muhtelif vakıflara ve hizmetlere sarf edilmek üzere tahsis etmiş olduğu büyük meblâğda "nükūd-i mevkūfe" sayılabilir.