Arama
Osmanlı’nın vakıf sahibi cömert hanım sultanları
Osmanlı'da üst düzey devlet görevlilerine çok yüksek maaş verilir ve karşılığında oldukça başarılı işler yapmaları beklenirdi. Osmanlı devlet adamları aldıkları yüksek maaşlarının büyük bir kısmını harcamaz, bu paralarla hayır eserleri yaptırırdı. Hatta bu eserlerin yüzyıllarca yaşaması için devamlı gelir getiren mülkleri de kurdukları vakıflara bağışlarlardı. Bu vakıflar sayesinde cami, medrese, imaret, sebil gibi eserlerinin hem bakımı yapılır hem de çalışanların maaşları ödenirdi. Bu şekilde hayır eserleri yaptıranların başında Osmanlı padişahlarının anneleri, eşleri ve kızları da yer alırdı. Bu hanım sultanlar birçok hayır eserlerinin yapılmasına ön ayak olurlardı. İşte sizler için Osmanlı'nın vakıf sahibi cömert hanım sultanları…
Dârülmaârif, Bezmiâlem Sıbyan Mektebi, Yeşil Mektep, Dolmabahçe Camii, Galata Köprüsü, Beşiktaş-Maçka'da Vâlide Çeşmesi, Silivrikapı Uzunyusuf Mahallesinde Bezmiâlem Çeşmesi, Topkapı'da Bezmiâlem Çeşmesi, Sultanahmet'te Üçler Çeşmesi gibi pek çok çeşme ve sebil yaptırdı.
İstanbul'da ve ülkenin çeşitli yerlerinde tamir ve vakfetmiş olduğu pek çok hayratı mevcuttur. Bunlar arasında Terkos gölü ve civarı, yüzlerce dönüm tarla ve arazi, çiftlikler ve köyler, dükkânlar, hanlar, değirmenler, evler vb. zengin gelirli emlâk ile muhtelif vakıflara ve hizmetlere sarf edilmek üzere tahsis etmiş olduğu büyük meblâğda "nükūd-i mevkūfe" sayılabilir.
Pertevniyal Valide Sultan, II. Mahmud'un eşi ve Sultan Abdülaziz'in annesiydi. Şubat 1830 gecesi Şehzade Abdülaziz Efendi'yi dünyaya getirdiğinde beşinci kadın efendiliğe yükselen Sultan, Abdülmecid'in vefatıyla Abdülaziz'in tahta geçmesiyle valide sultan oldu. Sultan Abdülaziz'in darbeciler tarafından şehit edilmesinden II. Abdülhamid'in vefatına kadar ki süreyi bazı çocukların yetişmesinde yardım etmekle geçirdi.
Pertevniyal Valide Sultan'ın hayır eserlerinin başında Aksaray'da bulunan cami, yanında çeşme, kütüphane, mektep ve müezzin odaları bulunur. Büyük bir hayırsever olan Sultan, kurmak istediği vakıflara gelir sağlamak için sur dışındaki "fasıl tarlaları denilen arazilerle sur içindeki bazı dükkânlar, çiftlikler; Bursa'da bir ipek fabrikası, Galata'da bazı araziler, Galata Köprüsü'nün yakınındaki eski ambarların olduğu yerleri bağışladı.
Galata Köprüsü'nün önündeki arsa üzerinde bir bina inşa ettirdi; binanın alt katları dükkândı. Yine Paşalimanı'ndaki arsalar üzerinde buhar gücüyle çalışan beş katlı bir değirmen yaptırdı ve bu tesis tüccarlara kiralandı. Öte yandan zor durumda kalmış pek çok kimseye yardımcı olurdu. Bu yardımlardan biri, borç yüzünden hapsedilen insanların paralarını ödeyip onları hapisten kurtarmaktı. 1875'te borcundan dolayı hapse düşen Müslüman, Hristiyan ve Yahudilerden seksen dokuz kişinin borçlarını ödeyip salıverilmelerini sağladı.