Arama
Tarihte ilk robot Anadolu'da yapıldı
Dünya mekanik tarihinin öncülerinden Cezeri'nin makineleri, bir sergi için tekrar üretildi. 15 Şubat'ta kapılarını ziyaretçilere açacak olan "Cezeri'nin Olağanüstü Makineleri Sergisi"ne dair merak edilenleri ve Cezeri'nin makinelerinden birkaçını sizlerle buluşturuyoruz.
Tarihin ilk insansı robotundan kan ölçme cihazlarına, su saatlerinden şifreli sandıklara bir mekanik ve renk cümbüşü... Bir tür bilim tarihi arkeolojisi olan çalışmayı anlatmadan önce, Cezeri'den bahsetmek icap eder...
13. yüzyılın büyük mühendisi Cezeri, evrensel bilim tarihinin görkemli dehalarından biri. Birikimi, icatları, bakış açısı ve mühendislik felsefesi itibariyle unutulmaz bir bilim insanı olan Cezeri, 50'den fazla makine ve aracın teknolojik tasarımlarını yapmış ve bu makineleri teorik planlamada bırakmayıp üretmiş ve çalıştırmış.
Bilimsel ve pratik mirası 21. yüzyıl dünyası için hâlâ güncel ve ilgi çekici. Özellikle zaman kullanma ve yönetme biçimine odaklanmış makineleri ile kendisinden sonraki birçok Doğulu ve Batılı mekanisyene ilham vermiş.
Günümüzde Cezeri, tüm Ortaçağ'ın en önemli mühendisi olarak kabul edilmektedir. Makinelerinin önemli bir kısmını kısaca Kitab-ül Hiyel olarak bilinen ama asıl adı Kitâb el-câmi' beyn el-'ilm ve el-'amel en-nâfi' fi sınâa'ti'l-hiyel isimli eserinde Artuklu hükümdarı Nasireddin Mahmud'un (1200-1222) isteği üzerine toplamış. Kitabın tam ismi Mekanik Biliminde Bilgi Ve Uygulamanın Bağdaştırılması olarak çevirilebilir.
Gelelim serginin hikayesine... 15 yıllık titiz bir çalışmanın ürünü bu eserler. İstanbul Cezeri Müzesi Küratörü Mehmed Ali Çalışkan ve Yönetim Kurulu Başkanı Selami Çalışkan İTÜ Mühendislik Fakültesi'nde eğitim gördükleri sırada düzenlemek istedikleri İslam Bilim Tarihi sergisinde Cezeri'nin kitabına rastlarlar (Kitab-ül Hiyel).