Deprem sonrası psikolojik travmalar

PSİKOLOJİK TRAVMALAR 🔸 6 Şubat 2023 günü önce Kahramanmaraş'ın Pazarcık ilçesinde saat 04.17'de 7,7 büyüklüğünde, ardından 13.24'te Elbistan'da 7,6'lık birbirinden bağımsız büyük iki deprem meydana geldi. Yüzyılın felaketi olarak adlandırılan ve artçı sarsıntıları hala devam eden bu büyük afet, insanlar üzerinde derin psikolojik travmalar bıraktı. 🔸 'Kişinin beklemediği bir olaya sınırlarını zorlayan bir şekilde maruz kalması' anlamına gelen psikolojik travma, normal insan deneyiminin ötesinde seyreden olaylar sonucu gerçekleşir. Bunlar doğal afetler, trafik kazası, yangın gibi hem bireyi hem toplumu etkileyen olaylardır. 🔸 Deprem bölgesinde sarsıcı anlara şahit olan, enkaz altında kurtarılmayı bekleyen, yıkılan binaların başında yakınlarına dair haber duymayı uman ve uzakta olup haberleri takip eden, afet bölgesine yardımlar gönderenler olarak hepimiz bu acıyı paylaşmakta ve olaylardan etkilenmekteyiz. Acının tarifsiz fotoğrafları 'TOPLUMU DÜŞÜNEN BİR MİLLETİZ' 🔸 Depremin ülkenin üçte birini etkilediği, vefat sayılarının her geçen gün arttığı, ulaşılamayan ilçelerin olduğu ve sosyal medyada sürekli videoların yayıldığı bir dönemden geçiyoruz. Tüm ülkeyi yasa boğan bu elim olay, her alanda etkisini devam ettirmekte ve insanların travma yaşamasına neden olmaktadır. Komşusunun canının yandığı bu dönemde vatandaşlar, bölgede olmasa dahi yaşananlardan derin bir üzüntü duymaktadır. 🔸 Vav TV'de yayınlanan Kendini Bilmek programına konuk olan Nöropsikolog Şehadet Ekmen Peynirci konuyla ilgili şöyle konuştu: 'Biz bireysel bir millet değiliz. Benim keyfim yerinde, diğerininkinin hayatı mahvolsa bile çok umurumda değil diyen bir millet değiliz. Kültürlerin bizi bağladığı bir milletiz. Bizim, bir insana muhabbet ederken bile 'nerelisin kardeşim' diye başlayarak bir bağ kurmaya ihtiyacımız olan bir milletiz . Bağları kurarak da zaten sohbeti derinleştiren, aynı memleketten olmasa bile 'olsun bizdendir' diyen, konunun tatlıya bağlandığı bir insani yapımız var. Bu aslında bizim gerçekten de kişiler arasında bağlantıları çok kuvvetli hissettiğimiz ve 'kardeşim ya da komşum yanarsa ben de üzülürüm' diyebilecek bir milletiz. Yani 'tuzum kuruysa ben iyiyim' diyen bir millet değiliz.' FARKINDALIK KAYGISI 🔸 Yaşanan musibetler, aslında insanların kendileri ve çevreleri ile ilgili bir şeyleri fark etmelerine neden olmaktadır. Kendini, hayatını sorgulamaya başlayan birey, aslında bazı şeyler için ne kadar gereksiz üzüldüğünü fark eder, sevdiklerinin kıymetini anlar ve onlara daha çok bağlanır. 🔸 Bu nedenle insanlardaki farkındalık kaygısının arttığını söyleyen Peynirci, psikolojiye etkisini anlattı: 'Üzüntü çok fazla yaşanıyor insanlarda. Uzaktan sadece haberleri izlemek bile kişilerin ağlamasına ve sabahlara kadar uyumamasına sebep olabiliyor ve aynı zamanda aile, bu olaylardan dolayı daha fazla birbirine bağlanmaya çalışıyor. Çocuğuna daha fazla bakıyor, daha fazla onunla zaman geçirmek istiyor. Eşiyle olan diyaloglarını derinleştirmek, onları da kaybedersem gibi psikolojiye geçiyor. Bu kötü bir şey mi? Hayır, aslında kötü bir şey değil.' Deprem sonrasında psikolojik destek nasıl sağlanır? 'LÜTFEN ÜZÜLÜN, AĞLAYIN' 🔸 Afetlerden, yaşanan sıkıntılı durumlardan etkilenen kişi, yaşadıklarını dışarıya üzüntü ve ağlama şeklinde duygu durumları ile yansıtır. Bu insanın verdiği olağan tepkilerdir. Yaşanan üzüntüler, acılar, gece uyumama, her an haberleri takip etme gibi durumlar, hala insan olduğumuzun, maddeleşen dünyada duygularımızı kaybetmediğimizin bir göstergesidir. 🔸 Konuyla ilgili Peynirci de verilen tepkilerin psikolojik açıdan gayet normal olduğunu vurguladı: 'İnsanlar diyor ya çok üzülüyorum, mahvoluyorum, içim çok kötü oluyor. Lütfen böyle olun. Lütfen üzülün, ağlayın, canınız yansın, uyumayın. Lütfen uyumayın, o insanlar sabaha kadar uyumuyor. Yani bu, ben hayatımı mahvedeyim demek değildir. Hayır, bu hala insan olduğumuzun göstergesidir. Hala insanız ve hala duygularımız var. Hala dünyanın bu kadar materyalleştiği, çıkar ilişkisine geldiği bir ortamda siz insani duyguları yaşıyorsanız ve bu birkaç haftayı buluyorsa, o insanların yaşadığı gibi siz de bu durumu yaşıyorsanız bu kötü bir şey değil. Gerçekten çok iyi bir yerdesiniz. Hala insansınız, hala insani değerleriniz var demektir.' Bu süreci uzaktan takip eden insanların psikolojik anlamda yapması gerekenler: ◾ Aktif bir insansa, biraz durgunlaşmak 'KENDİMİZDE DE DEPREM VE ENKAZ OLDU' 🔸 Deprem binaları, şehirleri yıkmakla kalmayıp insanların psikolojileri, hayatlarını da derinden sarsmıştır. Enkaz, sadece bölgede kalmayıp, bireylerin zihinlerinde de varlık göstermiştir. 🔸 Peynirci, afet bölgesinde olmayan ancak durumu yakinen takip eden insanların iyi dileklerde bulunması gerektiğini söyleyedi: 'İyi niyetlerimizi, iyi dileklerimizi konuştıralım. Çünkü şu an öyle bir an ki, orada öyle akut bir dönem yaşanıyor ama şkendi içinizde de bir akut dönem yaşandığınızı unutmayın. Orada bir deprem oldu, enkaz oldu ama şu an kendimizde de bir deprem ve enkaz oldu. Bu enkazı toparlamamız gerekiyor. Nasıl bir enkaz oldu? Hayatı sorgulamaya başladık mı? Bir ailenin, anne babanın çocuğuna kavuşması ya da bir çocuğun annesiz babasız hayatına devam etmesi ve her geçen gün sayılarının artması. Böyle bir duruma bakarak da hayatımıza biraz daha çeki düzen verme konusuna, hayatı algılama konusuna bakalım.' 'YAPILABİLECEK EN BÜYÜK ŞEY YARDIM GÖNDERMEKTİR' 🔸 Bu süreçte insanların kendisini birlik beraberlik açısından daha iyi hissetmek adına gerçekleştirecekleri eylem, yardımlaşmaktır. 🔸 Zira oradaki insanların şu an battaniyeden yiyeceğe, kıyafetten ayakkabıya birçok temel ihtiyacı bulunuyor. Onların dertlerine derman olmak, yardım eden kişinin de psikolojisine iyi gelecektir. 🔸 Peynirci, afet bölgesine yapılan yardımın önemine şöyle değindi: 'Yardımlaşma, insanın kendine ait olan bir şeyi feda etmesi, vermesidir ve yardımlaşmak beyinde bir noktadan sonra gerçekten de sanki ödül kazanmış gibi insanı mutlu eder. En sevdiğinizden verin diyor. İnsanı onlar bir nebze olsun rahatlatıyor. Çünkü bizim sahip olduğumuz şeyler aslında bizim için bir külfet, bir ağırlık. Ama siz onu ihtiyaç sahibine verdiğiniz zaman o insanın üzerindeki külfet ağırlıktan çıkıyor ve bir insana ihtiyacını gidermek, yardım etmek, gülümsemesine vesile olmak, yardımlaşmaya sebep olmak, empati yapabilen insan için sanki kendisine yapılmış kadar mutlu oluyor. O insana bir mont verdiğinizde, sanki bana çok güzel bir mont vermişler kadar mutlu oluyorsunuz, o kadar içiniz rahatlıyor. Yardımlaşmanın, birlik ve beraberliğin kıymeti de burada. Çünkü hep diyoruz ya nasıl beyin ağlarla birbirine bağlanmışsa biz de insanlar olarak sosyal varlıklarız ve iletişim kurarak birbirimizle bağ kuruyoruz.' 4. seviyede alarm ne demek? Afetlerde müdahale seviyeleri... 'HER İNSANIN DAYANMA GÜCÜ FARKLIDIR' 🔸 Depremin ardından herkes gerek sosyal medyadan gerek televizyondan haberleri takip etme ihtiyacı hissetmektedir. Bu süreçte aldığımız haberlerden, afet yeri görüntülerinden etkilenme ihtimalimiz oldukça yüksek. Ancak yaşananları yok sayarak rahat bir hayat sürmek, olmamış gibi davranmak mümkün değildir. Bununla birlikte bazen psikolojik açıdan biraz olsun haberleri izlemeye ara vermemiz gerekebilir. Bedenimiz bu konuda bize siniyaller gönderebilir. 🔸 İşte tam da bu noktada neler yapmamız gerektiğni Peynirci şu ifadelerle anlattı: 'Her insanın kapasitesi, yani bir olaya katlanma ve dayanma gücü farklıdır. En başta bunu kabul edelim. Herkes aynı olayı, aynı şekilde kaldıramaz, aynı şekilde tepkiler veremez. Her kişinin yapısı farklı olduğu için de olaylara vereceğimiz tepkiler de farklıdır. Bir kişi sabahtan akşama kadar haber izlemesiyle duyarsızlaşabilir. Ama başka birinin izlediği bir haber bütün gününü götürebilir. Burada şu ayrımı yapmak çok kıymetlidir. Böyle bir olayda bir-iki hafta, bir ay gündeminizin değişmesini, rutinlerinizin eskisi gibi olamamasını, çok fazla üzülmenizi, ağlamanızı ya da kendinizle alakalı ciddi sorgulamaya çekilmenizi, sessizleşmenizi sağlıklı buluyorum. Bunlar gerekli de olabilir. Yani belki de sizin için o videoyu görmeniz kendinize çekilmenize, merkezinize geçmenize katkı sağlayacaktır ve belki de buna ihtiyacınız vardır. Hani ihtiyaçlara bazen binaen konuşuyoruz ya, belki ihtiyacınız varsa bu yası tutmaya çalışın, bu yasta kalmaya çalışın.' 🔸 Haberlerde yer alan görüntüleri izlemekle baş edemiyorsanız, size iyi gelmiyor demektir. İlk hafta acılarınızı yaşamanız, ağlamanız, günlük hayatınıza devam ederken zorluk çekmeniz normal. Burada kendinize biraz şefkat göstermeniz gerekir. Ancak bir, iki ay geçmesine rağmen ilk günkü gibi yoğun duygular yaşıyorsanız, hala aynı haberleri takip ediyorsanız sakıncalı olabilir. Ama ilk haftada bunları yaşamak gayet olağandır. İLK HAFTA NORMAL KARŞILANAN PSİKOLOJİK DUYGULAR: 'DUYARSIZLAŞMAMALIYIZ' 🔸 İnsani duygularımızı kaybeder, olaylara kayıtsız kalırsak asıl o zaman bizim için kötü olur. Olayları televizyonda fazlaca seyretmek ya da enkazların olduğu yerde uzun süre bulunmaktan ötürü durumu normalleştirme psikolojisine girilmemelidir. 🔸 Konuyla ilgili Peynirci şunları belirtti: 'Özellikle sürekli haberlere maruz kaldığımızda, sürekli afet bölgelerinde çalışan insanlar varsa artık sadece duyarsız yaşıyorlar. Mekanik bir iş gibi oluyor. Evet, bazen buna da ihtiyaç var ama bunun çıktısı, bunun acısı o olay bittikten sonra çıkıyor. Yani o işi bıraktıktan birkaç yıl sonra kişiler bunun patlamasını yaşayabilirler. Eğer ki olaylarla ilgili çok fazla haber izlemek sizi aşırı ağlatıyor, üzüyor, kendi iç dinamiğinizden çıkamıyorsanız, kısa bir süre de olsa kendinizi dinlendirmeye çalışın . Kalkıp da lay lay lom şarkılar, işte komedi izleyin demiyorum ama böyle bir dinlenmeye ihtiyacınız olduğunu fark ettiğiniz anda vücut onun sinyalini verir zaten'. PSİKOLOJİK AÇIDAN RAHATLAMAK İÇİN

Deprem sonrası psikolojik travmalar

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

Fatma Bayram'ın yeni eseri İyiler Yalnız Değildir'den 30 alıntı

Ayet ve hadisler ışığında kadın

Nuri Pakdil'in unutulmaz sözleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Fatma Bayram'ın yeni eseri "İyiler Yalnız Değildir" TK Kitap'tan çıktı!

Fatma Bayram'ın yeni eseri İyiler Yalnız Değildir'den 30 alıntı

Ayet ve hadisler ışığında kadın

Filistin'de kadın ve çocuk olmak

Kadın sahabilerin İslam'a hizmeti

Nuh Tufanı kopuyor I İnsanlığın hayata yeniden başlaması

Arama

Deprem sonrası psikolojik travmalar