Arama
Nuri Bilge ve Abbas Kiyarüstemi sinemasında benzerlikler
Nuri Bilge ve Abbas Kiyarüstemi sinemasında, oyuncu yönetimi, oyuncu seçimi ve senaryo yazımı konusunda birden çok benzerliklerin olduğunu biliyor muydunuz? Kiyarüstemi'nin sinemasından birçok sanatçı etkilenmiş, onun yolundan giden eserler üretmiştir. Bir Zamanlar Anadolu'da, Mayıs Sıkıntısı gibi filmlerin yönetmeni Nuri Bilge Ceylan da bu etkinin farkında olanlardan… Sizler için Nuri Bilge ve Kiyarüstemi sinemasındaki benzerlikleri derledik.
Kiarostami Ten'de, 'Senaryonun tamamını yazdığım zaman, o hikâyeyi film yapmak için içimdeki heyecan kayboluyor ve senaryoyu çekmeleri için diğer yönetmen arkadaşlarıma veriyorum' der. Kiarostami, sadece tretmanla ya da daha kısa, yani bir kaç sayfalık hikâye ile filmlerini yapar. Çekim esnasında oyunculara yaptığı yönlendirmeler ile oyuncular da senaryo sürecine dâhil olurlar. Oyuncularını seçerken ise amatör oyuncularla ya da filmi çekeceği bölgedeki halktan insanlarla çalışır.
Ceylan da Üç Maymun (2008) filmine kadar olan işlerinde bu sayılan konularda Kiarostami'den etkilenmiştir. O da senaryo yazımı konusunda aynı şekilde hareket eder. Kasaba ve Uzak filmlerinin senaryoları yirmi sayfayı geçmemektedir.
Tretmanla eşdeğer bir senaryo ile film çekmiştir. Uzak filminin kamera arkası izlenirse orada da görüleceği üzere oyuncularına Kiarostami'de olduğu gibi sadece gidecekleri yeri söyleyip, diyalogları onlara bırakmaktadır. Oyuncu seçimi konusunda ise amatör oyuncularla ve hatta doğrudan ailesi ile çalıştığı zaten bilinmektedir. Bu örnekler artırılabilir.
Motosiklette iki adam, ikisi de sinema aşığı, İran'da yokluk, yetenekli ve belgeselci yönetmen, çatlak bir camın arkasındaki kamera, sessiz bir yolculuk… Nema-ye Nazdik, yani Yakın Plan, dünya sinemasında işgal ettiği yerin yanı sıra, Abbas Kiyarüstemi'yi dünyaya tanıtan film olarak bilinir. (Kiyarüstemi "Yakın Plan" için, gözbebeğim der.) Çatlak bir camın arkasındaki kamera, Nuri Bilge'nin Kış Uykusu'nun kadrajına da girmiştir. Kırık bir camdan, yanılsamış bir dışarının gerçekliğine bakarız.
Nitekim Nuri Bilge sadece Kiarostami'den etkilenmemiştir. Anton Çehov'un da Nuri Bilge üzerinde büyük bir etkisi olduğunu biliriz. İkinci uzun metraj çalışması olan "Mayıs Sıkıntısı", Çehov'a adandığını belirleyen bir ibare ile kapanır. Nuri Bilge Ceylan bunu kendi sözleriyle şu şekilde ifade eder: "İster film yaparken ister normal yaşantımı sürdürürken Çehov'un dünyasının her zaman güven verici, ılık bir yorgan gibi üzerimi örttüğünü ve beni ısıttığını hissetmişimdir."