Arama
Ayasofya'da kılınan ilk Cuma namazı
Asırlar boyu dimdik ayakta kalan, ihtişamını nesilden nesile aktaran Ayasofya, fethin en önemli sembolüydü. Fatih Sultan Mehmed tarafından camiye çevrilen Ayasofya'da, ilk Cuma namazının 1 Haziran 1453 tarihinde kılındığını biliyor muydunuz? Ya da hutbenin Akşemseddin tarafından Fatih Sultan Mehmed adına okunduğunu? İşte tarihçiler tarafından "Dünyanın 8. Harikası" olarak tanımlanan Ayasofya'daki ilk Cuma namazına dair detaylar…
O kutlu dakikaları nakleden Askerî Müze'nin kurucusu Ferik Ahmed Muhtar Paşa'nın Feth-i Celil-i Kostantiniye adlı eserinden ilk Cuma namazıyla ilgili bilgileri şöyle aktarıyor:
"Fethi müteakib en mühim hadise Ayasofya'da ilk Cuma namazının kılınmasıdır. Mimarlar ve işçiler geceyi gündüze katıp çalışarak Salı günü fetholunan şehrin en büyük kilisesinde Cuma'ya kadar lüzumlu tadilatı yaptıktan sonra padişah, emirleri, mücahitleri, gazileri ve büyük bir alay ve erkânla gelip içeri adımını atar atmaz, mabedin içinde ilahi bir gulgule yükseldi, hafızlar okumaya, müezzinler salalara, ezanlara başladılar.
📌Cemaat bir ağızdan tekbir alıyor ve kubbe aksisedalarla uğulduyordu. Nice dem bu lahutî avaz sürüp gittikten sonra müezzinler, "İnnallahe ve melaiketihi…" ayetini yanık seslerle okumaya başlayınca Akşemseddin Hazretleri, Sultan Mehmed Han-ı Sani Hazretleri'nin koltuğuna girip tazim ile müşarünileyh hazretlerini minbere çıkardı. Etrafa nur-i hidayet saçan seyf-i Muhammedî elinde parıl parıl parlıyordu.
📌Hazret-i Fatih minberde yüksek ve mehib bir sesle "Elhamdülillah, Elhamdülillah…" diye hutbe okumaya başlayıp Cenab-ı Mün'im ve Muhsin-i hakikiye teveccüh ile şükür ve mahmedet eylediği zamanda idi ki, camide mevcut bütün gaziler, mücahid-i din-i Mübin, bir acib inbisat, sürur ve zevk ile gaşyolmak derecelerine gelip feryad-ı şadümani ile gözlerinden sel gibi yaşlar dökmeğe başladılar.
📌Hazret-i Fatih, kaide-i üslub-ı hatib üzre hutbeyi okuyup eda ettikten sonra minberden inerek Akşemseddin Hazretleri'ni imamete geçirip Cuma namazını ol vaktin icabatına göre mücahidin-i din-i Mübin safları önünde ifa eyledi."
📌Ahmed Akgündüz, Said Öztürk ve Yaşar Baş'ın Üç Devirde Bir Mabed: Ayasofya adlı kitabında ise Ayasofya'daki ilk Cuma namazı sahnesi şöyle tasvir edilir:
"Fethin üçüncü gününe tekabül eden Cuma günü Fatih tekrar Ayasofya'ya gelip ilk Cuma namazını askerleriyle beraber kılmıştır. İmamete İstanbul'un fethinin manevî mimarı Akşemseddin geçmiş, ilk olarak Fatih namına hutbeyi de bu nuranî zat okumuştur. [Bazı kaynaklarda] Hutbenin Fatih tarafından irad edildiği de yazılmaktadır. Diğer bir rivayette ise Fatih, Ayasofya'nın camiye tahvil edildiği gün askerine bir hutbe irad etmiştir.